Στις 26 Ιουλίου, το Παρίσι θα υποδεχθεί τους Ολυμπιακούς Αγώνες 2024. Σε τι κατάσταση βρίσκεται, όμως, ο ποταμός Σηκουάνας με τα άλλοτε υψηλότερα επίπεδα βαρέων μετάλλων στον κόσμο; Θα μπορέσουν οι αθλητές να βουτήξουν στα νερά του;
του Νίκου Παγουλάτου
Ο Σηκουάνας, ένας ιστορικός ποταμός που διασχίζει την καρδιά του Παρισιού, αποτελεί σημείο αναφοράς για τους επερχόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες. Παρά όμως την πλούσια ιστορία του, λόγω της ρύπανσης, μέχρι πρότινος ήταν ακατάλληλος για κολύμπι. Ωστόσο, η πόλη έχει ξεκινήσει ένα τεράστιο έργο καθαρισμού για να καταστήσει τον Σηκουάνα καθαρό -εντός προδιαγραφών- ώστε οι αθλητές να κολυμπήσουν στα νερά του στα αγωνίσματα του τριάθλου και του μαραθωνίου κολύμβησης.
O ποταμός των αντιθέσεων
Ο Σηκουάνας υπήρξε σύμβολο τόσο της ομορφιάς όσο και των βρώμικων νερών του. Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο ποταμός φιλοξένησε τα αγωνίσματα της κολύμβησης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1900, αλλά από τη δεκαετία του 1920, η κολύμβηση στον Σηκουάνα απαγορεύτηκε λόγω της κακής ποιότητας του νερού του. Παρά την απαγόρευση, οι ντόπιοι συνέχισαν να απολαμβάνουν τον ποταμό, κάνοντας συχνά βουτιές από την Pont d’Iéna τις ζεστές καλοκαιρινές ημέρες. Ωστόσο, η ρύπανση του ποταμού επιδεινώθηκε με την πάροδο του χρόνου, με μια μελέτη τη δεκαετία του 1990 να αποκαλύπτει μερικά από τα υψηλότερα επίπεδα βαρέων μετάλλων στον κόσμο.
Η ανεκπλήρωτη υπόσχεση
Το 1990, ο Ζακ Σιράκ, τότε δήμαρχος του Παρισιού και μετέπειτα πρόεδρος της Γαλλίας, υποσχέθηκε να καταστήσει τον Σηκουάνα αρκετά καθαρό για κολύμπι μέσα σε τρία χρόνια. Δυστυχώς, η υπόσχεση αυτή δεν εκπληρώθηκε και ο ποταμός συνέχισε να παλεύει με τη ρύπανση.
Οι προκλήσεις των Ολυμπιακών Αγώνων 2024
Η υποψηφιότητα του Παρισιού για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024, περιελάμβανε τη δέσμευση να διοργανώνονται εκδηλώσεις όχι μόνο στον ποταμό αλλά και μέσα σε αυτόν. Για να το επιτύχει αυτό, η πόλη δρομολόγησε το Σχέδιο Κολύμβησης (Swimming Plan), ένα τεράστιο έργο που περιλαμβάνει χιλιάδες νέους υπόγειους σωλήνες, δεξαμενές και αντλίες που έχουν σχεδιαστεί για να αποτρέπουν την είσοδο βακτηρίων στον ποταμό, ιδίως κατά τη διάρκεια καταιγίδων.
Για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ρύπανσης, το Παρίσι επένδυσε 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ στην κατασκευή υποδομών για τη συλλογή περισσότερων ομβρίων υδάτων. Αυτό περιλαμβάνει μια γιγαντιαία υπόγεια δεξαμενή αποθήκευσης νερού κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό Austerlitz, ικανή να συγκρατήσει 20 πισίνες (ολυμπιακών διαστάσεων) βρώμικου νερού προς επεξεργασία. Η λεκάνη αυτή αποτελεί κεντρικό σημείο των βελτιώσεων των υποδομών της πόλης, με στόχο να διασφαλιστεί ένας καθαρότερος Σηκουάνας για τις μελλοντικές γενιές.
Η επιτυχία του έργου καθαρισμού του Σηκουάνα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες. Μερικές έντονες βροχοπτώσεις θα μπορούσαν να ωθήσουν τα επίπεδα E. coli πάνω από το όριο ασφαλείας των 900 μονάδων που σχηματίζουν αποικίες βακτιριών ανά 100 χιλιοστόλιτρα, που έχει οριστεί από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Τριάθλου. Το Παρίσι έχει βιώσει φέτος περισσότερες βροχερές ημέρες από ό,τι συνήθως, γεγονός που αποτελεί πρόκληση για τη διατήρηση της ποιότητας του νερού, και η εξειδικευμένη ομάδα παρακολούθησης του ποταμού από την Eau de Paris, έχει καταγράψει αποτελέσματα καθαρότητας νερού που δείχνουν μη ασφαλή.
Παρά λοιπόν τις προσπάθειες του Παρισίου, σύμφωνα με το France 24, υπάρχουν σημαντικές ανησυχίες σχετικά με την ποιότητα του νερού του ποταμού. Ο Pierre Rabadan, αντιδήμαρχος του Παρισιού και αρμόδιος για τον αθλητισμό και τους Ολυμπιακούς/Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2024, είχε δηλώσει στους New York Times ότι δεν μπορεί να δοθεί 100% εγγύηση για την καθαριότητα του ποταμού. Ωστόσο, είχε τονίσει ότι αν η ποιότητα του νερού δεν είναι κατάλληλη για τους Αγώνες, οι εκδηλώσεις θα αναβληθούν και το νερό θα επανεξεταστεί πριν βουτήξουν οι αθλητές στον Σηκουάνα.
Παράλληλα, πρόκληση αποτελεί και η ροή του ποταμού που επηρεάζεται από τις έντονες βροχοπτώσεις. Οι διοργανωτές των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού, σχετικά με αυτό, έχουν δηλώσει ότι αν ο Σηκουάνας έχει φουσκωμένα ρεύματα το τρίαθλο δε θα περιλαμβάνει πλέον το κολυμβητικό τμήμα, ενώ ο μαραθώνιος κολύμβησης θα μεταφερθεί στο Ναυτικό Στάδιο Vaires-sur-Marne στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού.
Οι ανησυχίες των αθλητών
Η Léonie Périault, γαλλίδα αθλήτρια τριάθλου, η οποία κατέκτησε χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο το 2020, εξέφρασε την εμπιστοσύνη της για την κολύμβηση στον Σηκουάνα. «Κάθε φορά που συναντώ κάποιον, ανησυχεί ότι θα κολυμπήσω στον Σηκουάνα», είπε η Périault. «Αλλά κολυμπάω σε αυτό το ποτάμι εδώ και αρκετά χρόνια. Σε αγώνες νέων, κολυμπούσαμε τακτικά στον Σηκουάνα και δεν είχαμε ποτέ προβλήματα».
Ωστόσο, σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ της USA Today, υπάρχουν αθλητές που ανησυχούν για την ασφάλεια του ποταμού και η συζήτηση σχετικά με την καθαριότητά του έχει γίνει μεγάλη πηγή απογοήτευσης.
Ο Αμερικανός κολυμβητής ανοιχτής θάλασσας Ivan Puskovitch, που θα συμμετάσχει για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες, έχει εκφράσει τον προβληματισμό του για την κολύμβηση στον Σηκουάνα λόγω κινδύνου βακτηριακής μόλυνσης και έχει αναφερθεί σε «καθυστερημένες προσπάθειες των διοργανωτών να διασφαλίσουν την ετοιμότητα του χώρου».
Η Κέιτι Γκράιμς (Katie Grimes), κολυμβήτρια των ΗΠΑ στα 10χλμ. γυναικών, είναι εξίσου επιφυλακτική με την κολύμβηση στον Σηκουάνα, ελπίζοντας ότι οι συνεχιζόμενες προσπάθειες καθαρισμού «θα εξασφαλίσουν» ένα ασφαλές περιβάλλον για τους αθλητές.
Τέλος, ο Αμερικανός προπονητής ανοιχτής θάλασσας Ron Aitken τόνισε τη σημασία της προτεραιότητας της ασφάλειας των αθλητών και την αναγκαιότητα ενός εφεδρικού σχεδίου, επικρίνοντας την έλλειψη ενός σαφούς σχεδίου, δεδομένου του μεγέθους της διοργάνωσης.
Οι επιδείξεις ασφάλειας από την κυβέρνηση της Γαλλίας
Για να καθησυχάσει το κοινό, η γαλλίδα υπουργός Αθλητισμού Amélie Oudéa-Castéra έκανε μια συμβολική βουτιά στον Σηκουάνα. Η ενέργεια αυτή, όπως και η επικείμενη βουτιά της Anne Hidalgo, δημάρχου του Παρισιού, αποσκοπούν στο να καταδείξουν ότι ο ποταμός είναι πλέον αρκετά καθαρός ώστε να μπορούν να αγωνιστούν οι αθλητές.
This #OlympicDay shows what would #Paris2024's games would look like in the heart of #Paris' historical center #ReadyFor24 #JournéeOlympique pic.twitter.com/usMbgIEyZl
— Anne Hidalgo (@Anne_Hidalgo) June 23, 2017
«Κρατήσαμε την υπόσχεσή μας», δήλωσε η Oudéa-Castéra, αναφερόμενη στην προηγούμενη υπόσχεση να κολυμπήσει στον Σηκουάνα πριν από την έναρξη των Αγώνων στις 26 Ιουλίου. Στη βουτιά που πραγματοποίησε, συνοδευόταν από τον Alexis Hanquinquant, τον σημαιοφόρο της Παραολυμπιακής ομάδας της Γαλλίας.
Τον Φεβρουάριο, ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υποσχέθηκε να κάνει και αυτός μια βουτιά, αλλά πρόσθεσε: «Δε θα σας δώσω την ημερομηνία – υπάρχει κίνδυνος να είστε εκεί».
Το μέλλον του Σηκουάνα
Ενώ η ποιότητα των υδάτων του Σηκουάνα έχει βελτιωθεί, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι προβλέψεις -προς το παρόν- έχουν πέσει έξω. Η βελτίωση των νερών του ποταμού υπογραμμίζει κάποια πρόοδο, αλλά η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα αυτών των προσπαθειών είναι αβέβαιη – η ποιότητα των υδάτων του Σηκουάνα θα συνεχίσει να παρακολουθείται στενά και μετά τη λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων.
Όσον αφορά το τι θα γίνει με τα αγωνίσματα που πρόκειται να φιλοξενηθούν στα νερά του, όπως και η ιστορική Τελετή Έναρξης που για πρώτη φορά δε θα πραγματοποιηθεί σε στάδιο αλλά σε ποταμό, θα το μάθουμε το επόμενο διάστημα. Άλλωστε, για το Παρίσι, η κλεψύδρα έχει ήδη γυρίσει και δεν της απομένει αρκετή ποσότητα μέχρι να αδειάσει. Σε έντεκα μέρες οι πρώτοι αθλητές θα πρέπει να βουτήξουν στα νερά του, ή και όχι τελικά.