«Σκληροπυρηνική» ιρανική εφημερίδα που θεωρείται ότι εκφράζει τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν τάχθηκε υπέρ του κλεισίματος του Στενού του Ορμούζ στον Περσικό Κόλπο.
Πρόκειται για τον σημαντικότερο δρόμο μεταφοράς πετρελαίου στον κόσμο και το κλείσιμό του θα είναι «τιμωρία» κατά των χωρών που έχουν επιβάλει κυρώσεις στην Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα.
Άρθρο της 13ης Δεκεμβρίου στην εφημερίδα “Kayhan” αναρωτιέται: «Γιατί η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν δεν έχει χρησιμοποιήσει το αδιαμφισβήτητο δικαίωμά της μέχρι τώρα, όταν υπάρχει συνωμοσία επιβολής κυρώσεων κατά του πετρελαίου της χώρας μας;».
Το δημοσίευμα έρχεται μία ημέρα αφού Ιρανός νομοθέτης φέρεται να δήλωσε ότι ο στρατός της χώρας σχεδιάζει να πραγματοποιήσει ασκήσεις για να εξασκηθεί στο κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ.
Το πρακτορείο ειδήσεων ISNA επικαλέστηκε τον βουλευτή Parviz Sorouri λέγοντας: «Εάν ο κόσμος θέλει να κάνει την περιοχή ανασφαλή, θα κάνουμε εμείς τον κόσμο ανασφαλή».
Ο Julian Lindley-French, καθηγητής στη Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημία των Κάτω Χωρών, λέει ότι η πρόθεση του Ιράν φαίνεται σαφής. «Εάν η απειλή πραγματοποιηθεί, κατά μία έννοια – άρνηση πρόσβασης μέσω των Στενών του Ορμούζ – τότε το Ιράν θα βρεθεί σε άμεση πορεία αντιπαράθεσης με τη Δύση και με πολλές από τις περιφερειακές δυνάμεις».
Αυτό συμβαίνει επειδή το στενό (εκτείνεται κατά μήκος του Ιράν, αλλά αγγίζει και το Ομάν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) είναι ο μόνος τρόπος για να φτάσει το πετρέλαιο του Περσικού Κόλπου στην ανοιχτή θάλασσα.
Εκτιμάται ότι 15,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου μεταφέρονται καθημερινά μέσω του στενού, δηλαδή το ένα τρίτο του συνόλου του πετρελαίου που διακινείται στη θάλασσα ή το 17% της παγκόσμιας προσφοράς.
Οποιαδήποτε διακοπή των μεταφορών θα προκαλούσε σοκ στις οικονομίες του κόσμου. Ήδη, η είδηση για την απειλή του Ιράν έχει οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου σε άνοδο κατά 3 δολάρια, σε πάνω από 100 δολάρια το βαρέλι.
Ο Theodore Karasik του Institute for Near East & Gulf Military Analysis με έδρα το Ντουμπάι λέει ότι δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με το τι θα συμβεί αν το Ιράν κάνει πράξη την απειλή του.
«Οι συνέπειες είναι ότι η διεθνής ναυτιλία, ιδίως όσον αφορά την ενέργεια, θα σταματήσει και θα ασκήσει τεράστια πίεση στις οικονομίες σε όλο τον κόσμο. Θα δείτε την τιμή του πετρελαίου να εκτοξεύεται στα ύψη, πιθανότατα μέχρι και τα 250 δολάρια το βαρέλι».
Το δίκαιο της θάλασσας
Το Ιράν λέει ότι το κλείσιμο δικαιολογείται επειδή κυβερνήσεις όπως των ΗΠΑ και της Βρετανίας έχουν επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στην Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα, το οποίο θεωρούν ότι αποτελεί βιτρίνα για την ανάπτυξη όπλων και το οποίο η Τεχεράνη επιμένει ότι είναι ειρηνικό.
Το δίλημμα που βάζει το Ιράν αποσκοπεί στο να αποτρέψει τις αυξανόμενες προσπάθειες για τον περιορισμό των εξαγωγών πετρελαίου του και λέει ότι το ναυτικό δίκαιο υποστηρίζει μια τέτοια κίνηση.
Ο James Kraska, καθηγητής διεθνούς δικαίου στο Κέντρο Μελετών Ναυτικού Πολέμου του Αμερικανικού Ναυτικού Πολεμικού Κολλεγίου, λέει ότι το σχετικό δίκαιο είναι η Σύμβαση του 1982 του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.
«Σύμφωνα με τη σύμβαση, η διέλευση από τα διεθνή στενά είναι εγγυημένη για όλες τις χώρες, οπότε δεν θα υπήρχε νομική βάση για να κλείσει το Στενό. Η διέλευση μέσω του στενού περιλαμβάνει τη διέλευση στον αέρα, στην επιφάνεια και κάτω από το νερό. Δεν υπάρχει καμία απαίτηση να ζητηθεί η άδεια των παράκτιων κρατών και δεν υπάρχει νόμιμη βάση για τα παράκτια κράτη να παρεμποδίσουν τη διέλευση».
Ούτε το Ιράν ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκαταλέγονται στους 150 υπογράφοντες της συνθήκης, αλλά ο Kraska λέει ότι η σύμβαση αποτελεί «εθιμικό δίκαιο» που έχει αναγνωριστεί εδώ και αιώνες. Τα ύδατα στο στενό έχουν διπλό καθεστώς, λέει. Είναι τεχνικά ιρανικό έδαφος, αλλά είναι κι ένα διεθνές στενό, και αυτό δίνει στα ξένα πλοία «υψηλότερο δικαίωμα διέλευσης».
Οι κανόνες ναυτικής ισχύος για τα Στενά του Ορμούζ
Σε περίπτωση που το Ιράν κάνει πράξη την απειλή του και κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, το ερώτημα πλέον είναι αν έχει τη στρατιωτική ικανότητα να αντιμετωπίσει μια ναυτική δύναμη όπως των ΗΠΑ, η οποία είναι βέβαιο ότι θα απαντήσει.
Έκθεση του 2008 από το Ινστιτούτο Εγγύς Ανατολής της Ουάσινγκτον για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής ανέφερε ότι το Ιράν «έχει τον έλεγχο της παγκόσμιας πετρελαϊκής γραμμής ζωής» και έχει την ικανότητα να «διεξάγει μοναδικό ασύμμετρο πόλεμο εναντίον μεγαλύτερων ναυτικών δυνάμεων». Ο Michael Eisenstadt του Ινστιτούτου λέει ότι ο αποκλεισμός του στενού είναι «κάτι που το Ιράν προετοιμάζει εδώ και χρόνια¬.
«Το Ιράν επενδύει εδώ και δεκαετίες στη δημιουργία μιας ναυτικής ανταρτικής δύναμης που θα έχει τη δυνατότητα να παρεμποδίζει τουλάχιστον τη ναυσιπλοΐα μέσω του Στενού του Ορμούζ και ίσως να το κλείνει, τουλάχιστον προσωρινά, χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό ναρκών, μικρών σκαφών, αντιπλοϊκών πυραύλων κρουζ, υποβρυχίων – τόσο υποβρυχίων νάνων όσο και συμβατικών υποβρυχίων – και πιο πρόσφατα βαλλιστικών πυραύλων», λέει ο Eisenstadt.
Από την πλευρά του, ο Karasik του Ινστιτούτου Στρατιωτικής Ανάλυσης για την Εγγύς Ανατολή και τον Κόλπο συμφωνεί. «Η ειδικότητα του Ιράν είναι ο ασύμμετρος πόλεμος», σημειώνει.
«Αυτό είναι που εξασκούν στις προσομοιώσεις και τις ασκήσεις τους. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση μικρών πλοίων ή σκαφών, επίσης σκαφών αυτοκτονίας, την ικανότητα υποβρύχιου πολέμου, σε συνδυασμό με τη χρήση βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων κρουζ. Έτσι, μπορούν να δώσουν ένα χτύπημα, αν είναι σε θέση να βγάλουν αυτά τα όπλα από το έδαφος».
Όπως και ο Karasik, έτσι και ο Eisenstadt λέει ότι αν το Ιράν καταφέρει να αποκλείσει το στενό, θα μπορούσε να το κάνει μόνο για περίπου μια εβδομάδα.
«Το συμπέρασμα είναι ότι, αν και οι Ιρανοί μιλούν για κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ, ίσως έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν μόνο για κάποιες ημέρες», αναφέρει χαρακτηριστικά.
«Μόλις το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ εμπλακεί στη διασφάλιση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας, νομίζω ότι είναι πολύ σαφές ότι το αποτέλεσμα θα είναι η καταστροφή του ιρανικού Πολεμικού Ναυτικού και η επαναλειτουργία του στενού». Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο η απειλή θα μπορούσε να παραμείνει μόνο απειλή.
Σε «κόκκινο συναγερμό» ΗΠΑ και Ισραήλ: Εσπευσμένα στον Λευκό Οίκο ο Μπάιντεν
Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν επιστρέφει εσπευσμένα στην Ουάσινγκτον, διακόπτοντας το σαββατοκύριακό του στο Ντελαγουέρ, για να διαβουλευθεί με την ομάδα του Συμβουλίου Ασφαλείας του για τα γεγονότα στην Μέση Ανατολή.
Το Τελ Αβίβ δηλώνει έτοιμο να αποκρούσει οποιαδήποτε επίθεση, προσθέτοντας ότι η αντεπίθεση θα είναι άμεση και καίρια. Έχει γίνει η προεργασία με την επιστράτευση στελεχών της αεράμυνας και ενεργοποίηση στον μέγιστο βαθμό των αντιπυραυλικών συστημάτων.
Παράλληλα, το Ισραήλ ζητά να υποστεί συνέπειες το Ιράν για την κατάληψη του πλοίου στο Στενό του Ορμούζ από τους Φρουρούς της Επανάστασης.
Το Ιράν μετακινεί πυραύλους και drones, κλιμακώνει τις επιθέσεις η Χεζμπολάχ
Σύμφωνα με το CNN, οι ΗΠΑ παρατήρησαν το Ιράν να μετακινεί εσωτερικά στρατιωτικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων drones και πυραυλών, σηματοδοτώντας ότι ετοιμάζεται να επιτεθεί σε ισραηλινούς στόχους, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Ένας από αυτούς είπε ότι οι ΗΠΑ παρατήρησαν το Ιράν να ετοιμάζει έως και 100 πυραύλους κρουζ.
Δεν ήταν ξεκάθαρο εάν το Ιράν ετοιμάζεται να χτυπήσει από το έδαφός του ως μέρος μιας αρχικής επίθεσης ή αν προσπαθήσει να αποτρέψει το Ισραήλ ή τις ΗΠΑ από τη διεξαγωγή μιας πιθανής αντεπίθεσης στο έδαφός του.
Από την πλευρά της η Χεζμπολάχ ανακοίνωσε την Παρασκευή πως εκτόξευσε «δεκάδες ρουκέτες» εναντίον ισραηλινών θέσεων, σε ανταπόδοση ισραηλινών πληγμάτων που έγιναν, κατ’ αυτήν, στον νότιο Λίβανο.
Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε πως εντόπισε «περίπου 40 εκτοξεύσεις» από τη λιβανική επικράτεια, διαβεβαιώνοντας πως «ορισμένες» ρουκέτες «αναχαιτίστηκαν» και ότι «δεν αναφέρθηκε κανένας τραυματισμός».
Νωρίτερα, πρόσθεσε, αναχαιτίστηκαν δυο drones μιας κατεύθυνσης, φορτωμένα εκρηκτικά, που εξαπέλυσε η Χεζμπολά εναντίον του ισραηλινού εδάφους.