Το ένα μετά το άλλο σπάει τα ρεκόρ η τιμή του χρυσού… διαπραγματευόμενος στα 2.183 δολάρια η ουγγιά. Την ίδια στιγμή, το Bitcoin έπιασε ιστορικά υψηλά και συνεχίζει, παρά τη μικρή υποχώρηση, να ίπταται.
Υπενθυμίζεται πως ο χρυσός ηγήθηκε του Bitcoin το 2020 και το 2021 κατά τη διάρκεια της κρίσης της Covid. Αυτήν τη φορά το Bitcoin ηγήθηκε ξεκάθαρα του χρυσού, υποδηλώνοντας ότι οι επενδυτές έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην εναλλακτική λύση της υψηλής τεχνολογίας αντί του δολαρίου.
Το κλειδί για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο χρυσός μετράει τον γεωπολιτικό κίνδυνο είναι η μακροχρόνια σχέση μεταξύ των Τίτλων του αμερικανικού Δημοσίου που Προστατεύονται από τον Πληθωρισμό (TIPS) και του πολύτιμου μετάλλου.
Και τα δύο αποτελούν αντιστάθμιση κινδύνου έναντι του πληθωρισμού ή της υποτίμησης του δολαρίου – ο τρόπος για να αποτραπεί μια ακόμη τραπεζική κρίση στις ΗΠΑ.
Από το 2007 έως το 2022, η τιμή του χρυσού κινούνταν ανάλογα, σε σταθερή βάση, με τις αποδόσεις TIPS, καθώς οι επενδυτές τις χρησιμοποιούσαν εναλλακτικά.
Ωστόσο, η κατάσχεση ρωσικών αποθεμάτων σε δολάρια άνω των 300 δισεκατομμυρίων, μετά την εισβολή της Μόσχας τον Φεβρουάριο του 2022 στην Ουκρανία, αυτό το άλλαξε.
Μέχρι πρότινος οι αλλοδαπές κεντρικές τράπεζες κατέχουν χρέος 3,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, και όλοι οι ξένοι κατέχουν περισσότερα από 8 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η κατάσχεση των αποθεματικών έπεισε πολλούς ξένους επενδυτές, επίσημους αλλά και ιδιώτες, να στραφούν στον χρυσό.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η αξία του χρυσού που προβλέπεται από τις αποδόσεις TIPS παρέμεινε πολύ κοντά στην πραγματική τιμή του χρυσού από το 2007 έως το 2022 και στη συνέχεια αποσυνδέθηκε. Ο χρυσός είναι τώρα σχεδόν 900 δολ. πιο «πλούσιος» σε αποδόσεις TIPS. Η απόκλιση μεταξύ των αποδόσεων των TIPS και του χρυσού είναι σε ιστορικά υψηλά.
Τα option, από την άλλη, παρέχουν αντισταθμίσεις έναντι βραχυπρόθεσμων διακυμάνσεων και η αποπληρωμή τους εξαρτάται από την ομαλή λειτουργία των αγορών παραγώγων. Οι επενδυτές προφανώς θέλουν να ασφαλιστούν έναντι ακραίων γεγονότων -το είδος του προβλήματος που μπορεί να προκύψει από μια γεωπολιτική κρίση- αν και είναι απρόθυμοι να πληρώσουν πολλά για αντισταθμίσεις έναντι βραχυπρόθεσμων διακυμάνσεων. Παρά λοιπόν την ήρεμη εμφάνιση των αγορών, η πιθανότητα εκδήλωσης μαύρου κύκνου αυξάνεται.
Τα 5 σενάρια
Τυχόν πυρηνική αντιπαράθεση Η.Π.Α. – Ρωσίας, μια ύφεση στην Κίνα, στρατιωτικές αντιπαραθέσεις στην Ασία, ένα χτύπημα με πυραύλους στα στενά του Γιβραλτάρ – και μια γυναίκα Πρόεδρος στις ΗΠΑ. Η BCA Research έχει περιγράψει αυτό το κουιντέτο γεγονότων υψηλής απήχησης και χαμηλής πιθανότητας ως «μαύρους κύκνους» και σύμφωνα με την εκτίμησή της ο αντίκτυπος τέτοιων γεγονότων θα ήταν ως επί το πλείστον επιζήμιος για το χρηματιστήριο: Η πτώση έως 40% πτώση για τον S&P 500 λόγω μιας πυρηνικής αναμέτρησης ΗΠΑ-Ρωσίας, με πτώση 20% για τα υπόλοιπα τρία από τέσσερα σενάρια. Εξαίρεση; Η εκλογή γυναίκας προέδρου, κάτι που η BCA υποστήριξε ότι θα ήταν θετικό για την αγορά.
Την εβδομάδα μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, ο S&P 500 έχασε σχεδόν 14%. Ο μαύρος κύκνος που επηρέασε άμεσα τον χρηματοπιστωτικό κόσμο -η κατάρρευση της Lehman Brothers τον Σεπτέμβριο του 2008 και η επακόλουθη οικονομική ύφεση- έφερε πτώση 57% – μέχρι που αγορές έπιασαν πάτο τον επόμενο Μάρτιο. Τέσσερα από τα πέντε σενάρια BCA «θα καταστείλουν τα ζωώδη ένστικτα», οδηγώντας σε πτώση ακόμη και ένα πολλά υποσχόμενο χρηματιστήριο, λέει ο Matt Gertken, επικεφαλής γεωπολιτικός αναλυτής της εταιρείας. Η πιθανότητα αυτών των πέντε συμβάντων είναι μικρή, ωστόσο όχι αδύνατη, επιμένει.
Πυρηνική σύγκρουση ΗΠΑ-Ρωσίας (10% πιθανότητα να συμβεί): Από τη δεκαετία του 1950 επικρέμαται η απειλή της πυρηνικής σύγκρουσης μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας. Παρότι το οικονομικό βάρος και ο στρατός της Ρωσίας μπορεί να έχουν μειωθεί από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, εξακολουθεί να διαθέτει ισχυρό οπλοστάσιο πυρηνικών όπλων. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει βυθιστεί σε αδιέξοδο, αλλά «η πιθανότητα σύγκρουσης Η.Π.Α. – Ρωσίας είναι ζωντανή και επικίνδυνη» αναφέρει η έκθεση της BCA.
Η BCA σημείωσε ότι, στην αρχή του πολέμου της Ουκρανίας, η Ρωσία έθεσε τις πυρηνικές της δυνάμεις σε κατάσταση συναγερμού και δήλωσε ότι είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει πυρηνικά εάν η πατρίδα της δεχόταν επίθεση. Επίσης, ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin έχει τοποθετήσει πυρηνικές κεφαλές στη Λευκορωσία, πιο κοντά στη Δυτική Ευρώπη από τη Ρωσία. Τόσο η Ουάσιγκτον όσο και η Μόσχα θα μπορούσαν να «ανεμίσουν [τους] πυρηνικά σπαθιά το 2024», έγραψε η BCA. Το αποτέλεσμα «θα ήταν ένα επίπεδο πυρηνικής αιχμής που δεν είχε παρατηρηθεί από τον Ψυχρό Πόλεμο».
Το Ιράν βομβαρδίζει τα στενά του Γιβραλτάρ (30%): Η Τεχεράνη έχει την ικανότητα να κατασκευάζει πυρηνικά όπλα και η συνεχιζόμενη βία μεταξύ του Ισραήλ και των Χούτι (της στρατιωτικοποιημένης σιιτικής μουσουλμανικής ομάδας από την Υεμένη) θα μπορούσε να φέρει μπλόκο του Ιράν στα Στενά του Ορμούζ, πνίγοντας τις αποστολές πετρελαίου από τον Περσικό Κόλπο. Τυχόν τέτοιες διακοπές θα ωθούσαν το Ισραήλ να χτυπήσει ιρανικές εγκαταστάσεις κατασκευής βομβών.
Παρότι το Γιβραλτάρ βρίσκεται 3.600 μίλια μακριά από το Ιράν, οι μουλάδες θα μπορούσαν στη συνέχεια να κάνουν το πρώτο βήμα χτυπώντας στη Μεσόγειο Θάλασσα, προειδοποίησε η BCA. Ένας Ιρανός στρατηγός έχει ήδη θέσει αυτήν ακριβώς την απειλή. Το Ιράν έδειξε ότι μπορούσε και θα επιτεθεί μακριά από την πατρίδα του, χτυπώντας ένα ιαπωνικό δεξαμενόπλοιο χημικών στα ανοικτά των ινδικών ακτών τον Δεκέμβριο του 2023.
Ύφεση στην Κίνα (60%): Οι Κινέζοι έχουν ανησυχητικά προβλήματα, λόγω υψηλού εταιρικού χρέους. Παράλληλα, η ζωτικής σημασίας εξαγωγική μηχανή της Κίνας τραυλίζει, με πτώση 5,5% πέρυσι. Το Πεκίνο έχει αποδείξει στο παρελθόν ότι θα επεκτείνει τις κρατικές δαπάνες για να αντισταθμίσει τις οικονομικές αδυναμίες. Ωστόσο, το χρέος που οφείλουν πολλές μικρές επιχειρήσεις και ιδιοκτήτες κατοικιών μπορεί να είναι πολύ μεγάλο για να αντισταθμιστεί από τη δημοσιονομική πολιτική.
Ανάφλεξη στην Ασία (50%): Το πιο επικίνδυνο σημείο ανάφλεξης είναι η Βόρεια Κορέα, η οποία έχει εντείνει την επιθετική ρητορική της κατά της Νότιας Κορέας. Η BCA επικαλέστηκε δύο Βορειοκορεάτες ειδικούς που ισχυρίζονται ότι ο Κιμ «προετοιμάζει κυριολεκτικά μια επίθεση τύπου 1950 στον Νότο». Οι ΗΠΑ είναι δεσμευμένη βάσει συνθήκης για την προστασία του Νότου και έχει στρατεύματα σταθμευμένα εκεί. Επιπλέον, η Κίνα θα μπορούσε να «ασκήσει πίεση» σε γείτονές της, όπως η Ταϊβάν, το Βιετνάμ και οι Φιλιππίνες, έγραψε η BCA.
Το Πεκίνο έχει εντείνει τις συζητήσεις του για την ανάκτηση της Ταϊβάν και υπήρξαν περιστατικά στη θάλασσα και στον αέρα στα οποία κινεζικά πολεμικά σκάφη απείλησαν εμπορικές αποστολές. Προσθέστε σε όλα αυτά την έχθρα μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, δύο πυρηνικών δυνάμεων. Τα δύο έθνη συγκρούστηκαν στα σύνορά τους το 2019 και τώρα πραγματοποιούν επιδρομές το ένα στο έδαφος του άλλου εναντίον ινδουιστικών (ινδικών) και ισλαμικών (πακιστανικών) μαχόμενων ομάδων.
Γυναίκα πρόεδρος (10%): Για την αγορά, αυτό θα ήταν πράγματι χαρμόσυνα νέα. Τα μέλη και των δύο πολιτικών κομμάτων είναι υπέρ μιας γυναίκας προέδρου. Αυτή τη στιγμή, σίγουρα, φαίνεται ότι ο Joe Biden και ο Donald Trump θα είναι οι σημαιοφόροι των κομμάτων τους. Εάν ο Biden αποχωρήσει για οποιονδήποτε λόγο, η Αντιπρόεδρος Kamala Harris. Η Michelle Obama, Δημοκρατική, συγκεντρώνει την υψηλότερη βαθμολογία από κάθε γυναίκα για το Οβάλ Γραφείο – αν και δεν έχει παρουσιάσει πολιτικές φιλοδοξίες.