Η χρονιά των σημαντικών εκλογικών αναμετρήσεων και των πιθανών ανατροπών

Το 2024 θα είναι η χρόνια στην οποία θα ψηφίσουν οι περισσότεροι άνθρωποι στην ιστορία. Δύο δισεκατομμύρια σε 50 χώρες παγκοσμίως εκ των οποίων 400 εκατομμύρια στην Ευρώπη. Η ετυμηγορία των πολιτών θα κρίνει αν διαταραχθεί η γεωπολιτική ισορροπία ή οι νέες κυβερνήσεις που θα προκύψουν θα διατηρήσουν το πηδάλιο στην ίδια πορεία.

Οι εκλογές θα διεξαχθούν σε συνθήκες που η παγκόσμια οικονομία κλυδωνίζεται. Δύο βίαιοι πόλεμοι βρίσκονται σε εξέλιξη ενώ ο επίμονος πληθωρισμός και το υψηλό κόστος δανεισμού καθυστερούν τη μετά-covid ανάκαμψη.

Ξεκινώντας από την Ταϊβάν τον Ιανουάριο και μέχρι τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο, η χρονιά θα στείλει στις κάλπες δύο δισεκατομμύρια πολίτες. Σύμφωνα με το Bloomberg Economics το 41% του παγκόσμιου πληθυσμού θα έχει την ευκαιρία να εκλέξει νέους ηγέτες.

Ανακάτεμα της τράπουλας σε μια εποχή που η παγκόσμια οικονομία δοκιμάζεται

Πρόκειται για «μια πολύ σημαντική χρονιά», λέει η πολιτικός επιστήμονας Amy Zegart -του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ- η οποία στο παρελθόν συμβούλευε την κυβέρνηση των ΗΠΑ σε θέματα εθνικής ασφάλειας. «Όσο περισσότερη αβεβαιότητα υπάρχει, τόσο πιο δύσκολα είναι τα πράγματα από επιχειρηματική άποψη», προσθέτει μη κρύβοντας την ανησυχία της.

Πιθανές αλλαγές στους συσχετισμούς θα μπορούσαν να ανακατέψουν την τράπουλα επηρεάζοντας τη δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία, τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, αλλά και να προκαλέσουν νέα δεδομένα για την παγκόσμια οικονομία.

Και όχι μόνο. Οι εκλογές θα δοκιμάσουν επίσης την ανθεκτικότητα των παγκόσμιων δημοκρατιών εν μέσω φόβων για αύξηση της επιρροής των ακροδεξιών σχηματισμών γεγονός που θα αποτελέσει αναμφίβολα οπισθοδρόμηση.

Προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, αν και θα μπουν τελευταίες στην εκλογική κούρσα, συγκεντρώνουν τα βλέμματα όλου του πλανήτη. Το φάντασμα της επιστροφής του Ρεπουμπλικάνου Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο δεν πρέπει να θεωρείται απίθανο. Αν γίνει αυτό, μια εκρηκτική χρονιά ξεκινάει για όλο τον πλανήτη αλλάζοντας τις ισορροπίες.

Βεβαίως, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η υποψηφιότητα του Τραμπ για την προεδρία δεν μπορεί να θεωρείται σίγουρη. Οι δικαστικές περιπέτειες του πρώην προέδρου των ΗΠΑ σκοντάφτουν σε πρώτη φάση στο Ανώτατο Δικαστήριο του Κολοράντο που έκρινε ότι δεν μπορεί να είναι υποψήφιος στην πολιτεία λόγω των ενεργειών του πριν από την επίθεση στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021.

Δεν πρέπει πάντως αυτό από μόνο του να τον οδηγήσει εκτός Λευκού Οίκου καθώς δεν αποκλείεται να παρακάμψει το εμπόδιο αυτό με μια άνετη επικράτηση χωρίς να είναι υποψήφιος στο Κολοράντο.

Στο σενάριο που ο Τραμπ ανέλθει και πάλι στην εξουσία της υπερδύναμης του πλανήτη τότε είναι σχεδόν σίγουρο πως η πολιτική της Δύσης για την Ουκρανία θα διαφοροποιηθεί καθώς ορισμένες πτέρυγες του κόμματος ζητούν τον περιορισμό της στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς το Κίεβο.
Μπορεί επίσης να «ξυπνήσει» εμπορικές διαμάχες που βρίσκονται εν υπνώσει ή να επηρεάσει τις εν εξελίξει συνομιλίες για να επιτραπεί στην ΕΕ να εξάγει κρίσιμα ορυκτά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ηλεκτρικών μπαταριών στις ΗΠΑ χωρίς να επιβαρυνθεί με δασμούς.

Η Jennifer Welch, γεωοικονομική αναλύτρια στο Bloomberg Economics, λέει ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει ίσως την πιο ταραχώδη χρονιά από γεωπολιτικής άποψης εστιάζοντας μεταξύ άλλων στον παγκόσμιο ανταγωνισμό μεταξύ κυβερνήσεων και εταιρειών για προμήθειες των πρώτων υλών που απαιτούνται για τη μετάβαση σε καθαρότερη ενέργεια και την προστασία των βιομηχανιών.

Η Ευρώπη ψηφίζει

Σημαντικός σταθμός, προάγγελος εξελίξεων για όλο το 2024, είναι η εκλογική μάχη της Ευρώπης. Όπως γράφει το Euronews, τον Ιούνιο, 400 εκατομμύρια που έχουν δικαίωμα ψήφου στις 27 χώρες μέλη της ΕΕ θα επιλέξουν τους εκπροσώπους τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μικρή αύξηση της συμμετοχής όχι όμως σε βαθμό που δεν θα χαρακτηριστεί αδύναμη. Παράλληλα, οι προβλέψεις για μια αύξηση της υποστήριξης των ευρωσκεπτικιστικών και ακροδεξιών κομμάτων -που ενισχύονται από τις πρόσφατες εκλογικές επιτυχίες στην Ολλανδία, την Ιταλία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία- σπέρνουν αμφιβολίες για τη μελλοντική πορεία της ΕΕ.

Οι έρευνες κοινής γνώμης δείχνουν αύξηση των δυνάμεων της ακροδεξιάς ευρω-ομάδας προβλέποντας ρεκόρ εδρών (87) στο 720μελές ευρωκοινοβούλιο. Αν συμβεί αυτό η ακροδεξιά μπορεί να αποκτήσει ρόλο ρυθμιστή που καμία πολιτική ομάδα εντός της ΕΕ δεν θέλει.

Οι ευρωπαίοι πολίτες θα κληθούν να πάνε στις κάλπες βιώνοντας στο πετσί τους την οικονομική ύφεση, έχοντας να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή και εκφράζοντας δικαίως ή αδίκως ανησυχίες για τις μεταναστευτικές ροές.

Οι εκλογές θα κρίνουν επίσης ποιος θα ηγηθεί της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την νυν πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να αναμένεται να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα και να πυροδοτήσει έναν σημαντικό ανασχηματισμό στις κορυφαίες θέσεις εργασίας της ΕΕ.

Εκλογές σε εθνικό επίπεδο

Το 2024 είναι προγραμματισμένες και άλλες σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις.

Ο πρόεδρος της Πορτογαλίας προκήρυξε πρόωρες εκλογές τον Νοέμβριο, αφού ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα αναγκάστηκε να παραιτηθεί -αλλά παρέμεινε στη θέση του ως υπηρεσιακός- εν μέσω μιας εκτεταμένης έρευνας για διαφθορά. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) στηρίζει τις ελπίδες για επικράτηση στο νέο ηγέτη του, τον Πέδρο Νούνο Σάντος. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια αμφίρροπη κούρσα, με το Σοσιαλιστικό Κόμμα και τη συντηρητική αντιπολίτευση σχεδόν να ισοψηφούν.

Το Βέλγιο προετοιμάζεται για διπλές εκλογές στις αρχές Ιουνίου που θα περιλαμβάνουν τόσο τις ευρωπαϊκές όσο και τις εθνικές εκλογές την ίδια ημέρα. Η χώρα που έχει πληθυσμό σχεδόν όσο η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει κυβερνήσεις συνασπισμού με ότι συνεπάγεται αυτό για τη δυσκολία σχηματισμού τους.
Το σημερινό επτακομματικό σχήμα συγκεντρώσει αρκετή υποστήριξη για να κυβερνήσει ξανά.

Οι εκλογές στην Αυστρία, όπως μεταδίδει το Euronews, ίσως αποδειχθούν από τις πιο κρίσιμες, καθώς η Ευρώπη αγωνίζεται να συγκρατήσει ένα ακροδεξιό κύμα.
Το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας (FPÖ) συγκεντρώνει επί του παρόντος ένα εντυπωσιακό ποσοστό 30% των ψήφων και φαντάζει φαβορί να κόψει πρώτο νήμα. Εάν η δυναμική αυτή συνεχιστεί, είναι πιθανό ο επόμενος καγκελάριος της Αυστρίας να προέρχεται από τις τάξεις του FPÖ.

Κάλπες (σχεδόν) παντού

Άλλες εκλογικές αναμετρήσεις που παρουσιάζουν ενδιαφέρον είναι στην Φινλανδία που θα εκλέξει τον νέο της πρόεδρο τον Ιανουάριο. Βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν στη Λιθουανία στις 12 Μαΐου και στην Κροατία στις 22 Σεπτεμβρίου.

Οι Ρώσοι θα εκλέξουν τον επόμενο πρόεδρό τους στις 17 Μαρτίου. Εκλογές έχουν προγραμματιστεί στο Ιράν την 1η Μαρτίου και στη Λευκορωσία στις 25 Φεβρουαρίου.

Γενικές εκλογές θα διεξαχθούν και στην Ινδία μεταξύ Απριλίου και Μαΐου. Η Ταϊβάν θα προσέλθει στις κάλπες για προεδρικές εκλογές στις 13 Ιανουαρίου.

Το Ηνωμένο Βασίλειο θα πραγματοποιήσει γενικές εκλογές πριν από το τέλος του 2024, όπως επιβεβαίωσε ο πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

Εκλογές θα γίνουν ακόμα στην Ινδονησία, τη Βενεζουέλα, το Μεξικό, το πολιτικά ασταθές Νότιο Σουδάν αλλά και το Πακιστάν. Η Τυνησία, όπου γεννήθηκε η Αραβική Άνοιξη το 2011, ενδέχεται να διεξαγάγει προεδρικές εκλογές τον Οκτώβριο.