Tο Σέλαφιλντ, το πιο επικίνδυνο πυρηνικό εργοστάσιο του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρώπης, έχει μια επιδεινούμενη διαρροή από ένα τεράστιο σιλό ραδιενεργών αποβλήτων που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τους πολίτες και από τις δύο πλευρές της Μάγχης.
Αυτό αποκαλύπτει σε κεντρικό άρθρο του ο Guardian, στο οποίο υπογραμμίζει ότι οι ανησυχίες για την ασφάλεια στο υπό κατάρρευση κτίριο, καθώς και οι ρωγμές σε μια δεξαμενή τοξικής λάσπης γνωστής ως B30, έχουν πυροδοτήσει διπλωματικές εντάσεις με χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Νορβηγία και η Ιρλανδία, οι οποίες φοβούνται ότι το Σέλαφιλντ -μια πυρηνική Νάρνια κατά τους εργαζόμενους του – δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να επιλύσει τα μεγάλα και επείγοντα προβλήματα του.
Η διαρροή ραδιενεργού υγρού από έναν από τους «υψηλότερους πυρηνικούς κινδύνους στο Ηνωμένο Βασίλειο» – ένα απαρχαιωμένο κτίριο στην απέραντη περιοχή της Κούμπρια, γνωστό ως Magnox Swarf storage Silo (MSSS)- είναι πιθανό να συνεχιστεί έως το 2050, γράφει χαρακτηριστικά η βρετανική εφημερίδα. Αυτό θα μπορούσε να έχει «δυνητικά σημαντικές συνέπειες» εάν αυτή ανεβάσει ρυθμό, απειλώντας με μόλυνση τα υπόγεια ύδατα, σύμφωνα με επίσημο έγγραφο, που ήρθε στα χέρια του Guardian. Ρωγμές έχουν επίσης αναπτυχθεί στο τσιμέντο και στην άσφαλτο που καλύπτει την τεράστια δεξαμενή, η οποία περιέχει πυρηνική λάσπη δεκαετιών, ένα μόνο από τα πολλά προβλήματα ασφαλείας στο πυρηνικό αυτό εργοστάσιο.
Η έρευνα της βρετανικής εφημερίδας
Οι ανησυχίες αυτές προέκυψαν στη διάρκεια διεξαγωγής του Nuclear Leaks, μιας έρευνας του Guardian, η οποία διήρκεσε ένα χρόνο και αφορά το κυβερνοχάκινγκ, την μόλυνση από ραδιενέργεια και την τοξική εργασιακή κουλτούρα στην τεράστια αυτή χωματερή πυρηνικών. Να σημειωθεί ότι μόλις χθες η βρετανική εφημερίδα δημοσίευσε ότι το Σέλαφιλντ τα τελευταία χρόνια παραβιάστηκε από χάκερς, που συνδέονται στενά με τη Ρωσία και την Κίνα, περιστατικά, που σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, συγκαλύφθηκαν συστηματικά από τη διοίκηση του σταθμού. Το Σέλαφιλντ, ένας τεράστιος πυρηνικός «σκουπιδότοπος» στην ακτή Κούμπρια στη βορειοδυτική Αγγλία που καλύπτει περισσότερα από 6 τετραγωνικά χιλιόμετρα και απασχολεί 11.000 άτομα, αποθηκεύει και επεξεργάζεται πυρηνικά απόβλητα από οπλικά προγράμματα και παραγωγή πυρηνικής ενέργειας και αποτελεί τη μεγαλύτερη τέτοια εγκατάσταση στην Ευρώπη. Χρονολογείται από τον ψυχροπολεμικό αγώνα εξοπλισμών και ήταν ο αρχικός χώρος για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1947, εκεί όπου αναπτυσσόταν το τρομερό και φοβερό πλουτώνιο.
«Η είσοδος στο Σέλαφιλντ είναι σαν να φτάνεις σε έναν άλλο κόσμο: είναι σαν την πυρηνική Νάρνια», λέει ένας εργαζόμενος του. «Μόνο που δεν περνάς μέσα από ένα ντουλάπι, αλλά από σημεία ελέγχου, ενώ η αστυνομία περιπολεί με όπλα», συνεχίζει, αποκαλύπτοντας ότι εξίσου πολλοί είναι εκείνοι που το αποκαλούν πυρηνική Ντίσνεϋλαντ. Ένα έγγραφο, που εστάλη στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του Σέλαφιλντ τον Νοέμβριο του 2022, και το οποίο είδε ο Guardian, προκάλεσε μεγάλες ανησυχίες σχετικά με την υποβάθμιση της ασφάλειας σε όλη την τοποθεσία, προειδοποιώντας για τον «σωρευτικό κίνδυνο» από αστοχίες που αφορούν από την πυρηνική ασφάλεια μέχρι τα επίπεδα αμιάντου και την επικινδυνότητα για ξέσπασμα πυρκαγιάς.
Κάτω από το χαλί
Ένας επιστήμονας από μια ομάδα εμπειρογνωμόνων που συμβουλεύει την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με τις επιπτώσεις της ραδιενέργειας στην υγεία, δήλωσε στον Guardian ότι οι κίνδυνοι που ενέχει η συγκεκριμένη διαρροή, αλλά και άλλες διαρροές χημικών στο Σέλαφιλντ «σπρώχνονται σταθερά κάτω από το χαλί».
Να σημειωθεί ότι μια πυρκαγιά το 1957 στο Γουιντσκέιλ, όπως ήταν παλαιότερα γνωστή η τοποθεσία, ήταν το χειρότερο πυρηνικό ατύχημα στο Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι σήμερα, ενώ μια έκθεση της ΕΕ το 2001 προειδοποίησε ότι ένα ατύχημα στο Σέλαφιλντ θα μπορούσε να είναι χειρότερο από το Τσερνόμπιλ, τον τόπο της καταστροφής του 1986 στην Ουκρανία που εξέθεσε πέντε εκατομμύρια Ευρωπαίους σε ακτινοβολία.
Είναι μάλιστα τέτοια η ανησυχία για τα πρότυπα ασφαλείας του, που αξιωματούχοι των ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει για τις ελλιπείς υποδομές του σε διπλωματικά τηλεγραφήματα που απέκτησε ο Guardian. Οι ανησυχίες για το πώς διοικείται το εργοστάσιο Σέλαφιλντ έχουν επίσης οδηγήσει σε εντάσεις με τις κυβερνήσεις της Ιρλανδίας και της Νορβηγίας, σύμφωνα πάντα με το ίδιο δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας.
Μέχρι το 2130
Το Σέλαφιλντ άρχισε να δέχεται ραδιενεργά απόβλητα το 1959 και έκτοτε έχει παραλάβει χιλιάδες τόνους, από ράβδους αναλωμένων καυσίμων μέχρι παλιοσίδερα, τα οποία αποθηκεύονται σε τσιμεντένια σιλό, τεχνητές λίμνες και σφραγισμένα κτίρια. Ένα συνεχές πρόγραμμα για την ασφάλεια των ετοιμόρροπων κτιρίων του και τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων για τον περιορισμό των τοξικών αποβλήτων βρίσκεται σε εφαρμογή, με δεδομένο ότι ο χώρος αυτός προβλέπεται να είναι σε λειτουργία μέχρι το 2130.
Το εκτιμώμενο κόστος λειτουργίας και καθαρισμού του έχει εκτοξευθεί στα ύψη τα τελευταία χρόνια. Η συντήρηση του Σέλαφιλντ είναι τόσο δαπανηρή, που θεωρείται δημοσιονομικός κίνδυνος από όσους ασχολούνται με τον προϋπολογισμό. Η τελευταία σχετική εκτίμηση για τον καθαρισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων της Βρετανίας ανέρχεται σε 263 δισ. λίρες, εκ των οποίων το Σέλαφιλντ διεκδικεί τη μερίδα του λέοντος.
Αξιοσημείωτο είναι τέλος ότι το Σέφιλντ αποτελεί σημαντική πηγή οικονομικής στήριξης για την ευρύτερη περιοχή και οι θέσεις εργασίας του θεωρούνται χρυσό εισιτήριο για τους Βρετανούς που ζητούν μακροχρόνια απασχόληση με μισθούς πολύ πάνω του μέσου όρου.