Με εκτροχιασμό απειλούνται οι εύθραυστες ισορροπίες στην Μέση Ανατολή μετά από την σκληρή επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ. Η στρατιωτική απάντηση του Τελ Αβίβ αλλά και η στάση των αραβικών κρατών στην διαμάχη θα κρίνουν εάν η σύρραξη θα είναι διευρυνθεί ή όχι.
Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου
Γιατί έγινε τώρα η επίθεση της Χαμάς
Οι αναλυτές συμφωνούν ότι πρόκειται για την πιο οργανωμένη και αιματηρή επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ. Άλλωστε είναι η πρώτη χερσαία επίθεση εδώ και δεκαετίες. Αυτό, όμως, που αναρωτιούνται όλοι είναι γιατί η επίθεση ήρθε τώρα;
Σύμφωνα με το Al Jazeera, οι ενέργειες της Χαμάς πυροδοτήθηκαν από τρεις παράγοντες. Πρώτον την σκληρή «γραμμή» της ισραηλινής κυβέρνησης με τους εποικισμούς στην Δυτική Όχθη και την βία κατά Παλαιστινίων στην Ιερουσαλήμ. Αρκετοί Παλαιστίνιοι αισθάνθηκαν απόγνωση και απαιτούσαν εδώ και καιρό να υπάρξει απάντηση στην βία του Ισραήλ. Η αυξανόμενη ένταση οδήγησε τον ισραηλινό στρατό να μεταφέρει δυνάμεις στις Δυτική Όχθη από τα νότια της χώρας και τα σύνορα με την Γάζα. Αυτό έδωσε στην Χαμάς την δικαιολογία αλλά και την ευκαιρία να εξαπολύσει επίθεση.
Δεύτερον και πιο σημαντικό η Χαμάς είδε ως απειλή την επιτάχυνση της εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και αραβικών κρατών. Ιδιαίτερα η προσέγγιση ανάμεσα στο Ισραήλ και την Σαουδική Αραβία αποτέλεσε κόκκινο πανί για την ηγεσία της Χαμάς. Μία τέτοια προσέγγιση εάν επισφραγιζόταν θα σήμαινε ότι οι ηγέτες της Μέσης Ανατολής θα έδειχναν λιγότερο ενδιαφέρον να πιέσουν το Τελ Αβίβ στο θέμα του παλαιστινιακού.
Τρίτον η Χαμάς βγήκε εξαιρετικά ενισχυμένη και επομένως πιο επικίνδυνη μετά το «ξεπάγωμα» των σχέσεων της με το συντηρητικό σιιτικό καθεστώς του Ιράν και την βελτίωση των σχέσεων με την Συρία.
Ο γενικός γραμματέας της Χεζμπολάχ του Λιβάνου, Χασάν Νασράλα φέρεται να εργάστηκε προσωπικά προκειμένου οι ηγέτες της Χαμάς να βελτιώσουν τις σχέσεις τους και με την Δαμασκό μετά την θέση που είχε λάβει η παλαιστινιακή οργάνωση στην Αραβική Άνοιξη το 2011 κατά του συριακού καθεστώτος. Αντιπροσωπεία της Χαμάς επισκέφθηκε την Δαμασκό τον Οκτώβριο του 2022 και ο πολιτικής ηγέτης της οργάνωσης, Ισμαήλ Χανίγια ταξίδεψε στην Βυρητό τον περασμένο Απρίλιο και την Τεχεράνη τον Ιούνιο.
Τον περασμένο μήνα ο Νασράλα συναντήθηκε με τον γενικό γραμματέα της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ, Ζιγιάν αλ Νακάλα και τον αναπληρωτή επικεφαλής του πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς, Σαλέχ αλ Αρούρι.
Θα μπει στον πόλεμο η Χεζμπολάχ;
Η είδηση ότι σκοτώθηκαν μέλη της σιιτικής Χεζμπολάχ στον Λίβανο από τον ισραηλινό στρατό προκάλεσε ανησυχία για το ενδεχόμενο ευρύτερης σύρραξης στην Μέση Ανατολή.
Μέχρι στιγμής η Χεζμπολάχ έχει βομβαρδίσει θέσεις του ισραηλινού στρατού αλλά δεν χρησιμοποίησε πυραύλους μεγάλους βεληνεκούς. Ο λόγος, όπως σημειώνουν στρατιωτικοί αναλυτές, είναι ότι η οργάνωση δεν θέλει σε αυτή τη φάση να επέμβει σε έναν πόλεμο μεταξύ Παλαιστινίων – Ισραηλινών. Η Χεζμπολάχ έχει κινηθεί προσεκτικά από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος Χαμάς –Ισραήλ, κρατώντας απασχολημένα τα ισραηλινά στρατεύματα με τις επιθέσεις στα σύνορα με τον Λίβανο αλλά χωρίς να ανοίγει ένα μεγάλο μέτωπο, είπαν στο Reuters πηγές που γνωρίζουν την οργάνωση.
Στόχος της Χεζμπολάχ φαίνεται ότι είναι να αποτρέψει μία σκληρή στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ στην Γάζα. Πράγματι η οργάνωση δεν αποκλείεται να αυξήσει την εμπλοκή της στην σύγκρουση καθώς θεωρεί «κόκκινη γραμμή» μία ισραηλινή χερσαία επίθεση στην Γάζα.
Αρνείται την εμπλοκή το Ιράν
Μετά την επίθεση της Χαμάς τα βλέμματα όλων στράφηκαν στον υπ’ αριθμόν ένα εχθρό του Ισραήλ στην περιοχή, το Ιράν. Ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης της χώρας, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεϊ επαίνεσε την επίθεση της Χαμάς αλλά ξεκαθάρισε ότι το συντηρητικό σιιτικό καθεστώς της Τεχεράνης δεν κρύβεται πίσω από την οργάνωση της επίθεσης. «Οι υποστηρικτές του (σ.σ. ισραηλινού) καθεστώτος και το ίδιο το καθεστώς τις τελευταίες λίγες μέρες συνεχίζουν να λένε ανοησίες ανάμεσα σε αυτές και ότι η Ισλαμική Δημοκρατία ήταν πίσω από αυτή την κίνηση. Κάνουν λάθος υπολογισμούς», είπε ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεϊ.
Πράγματι το Ιράν εδώ και δεκαετίες χρηματοδοτεί και εξοπλίζει την Χαμάς αλλά αρνείται ότι άναψε το πράσινο φως για την επίθεση. Ωστόσο τα στελέχη της Χαμάς έκαναν αντικρουόμενες δηλώσεις αναφορικά με το εάν είχαν ή όχι τις ευλογίες της Τεχεράνης.
Δύο πράγματα, όμως, θεωρούνται δεδομένα όσον αφορά το Ιράν. Η επίθεση της Χαμάς μεταθέτει τα σχέδια για την επαναπροσέγγιση της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ. Αυτό ευνοεί τα σχέδια του Ιράν, που δεν αποκλείεται να θέλει να πιέσει την Ουάσινγκτον για μία νέα συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του. Δεύτερον εάν υπάρξει χερσαία επίθεση του Ισραήλ στην Γάζα το Ιράν δεν αποκλείεται να εμπλακεί πιο ενεργά στην σύγκρουση.
Φόβοι για μία ευρεία σύρραξη στην Μέση Ανατολή
Οι αναλυτές συμφωνούν ότι εάν το Ισραήλ θέλει να πυροδοτήσει μία ευρύτερη σύρραξη στην Μέση Ανατολή αντίστοιχη με εκείνη το 1948 θα προχωρήσει σε μία ισοπεδωτική και αιματηρή χερσαία επίθεση στην Γάζα.
Η Αίγυπτος και η Ιορδανία έχουν δηλώσει ότι δεν θα ανεχθούν την σφαγή Παλαιστίνιων αμάχων και θα θεωρήσουν άκυρες τις ειρηνευτικές συμφωνίες που έχουν με το Ισραήλ.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν θα πραγματοποιήσει ταξίδι στο Ισραήλ και την Ιορδανία από τις 11 έως τις 13 Οκτωβρίου. Στόχος του είναι να συζητήσει με την ισραηλινή κυβέρνηση την στρατιωτική ενίσχυση της χώρας αλλά και να προειδοποιήσει το Ιράν και τις οργανώσεις του στην Μέση Ανατολή, όπως την Χεζμπολάχ, να μην συμμετέχουν σε ένα πολεμικό μέτωπο κατά του Ισραήλ.