Μετά βίας συγκρατείται ο Τούρκος πρόεδρος να μην ανακοινώσει μονομερώς και εκ των προτέρων την αναμενόμενη συμφωνία συνεργασίας Τουρκίας – Ισραήλ στον τομέα της ενέργειας, που αναμένεται να γίνει τον προσεχή Νοέμβριο στην Αγκυρα, κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού του Ισραήλ Νετανιάχου, και η οποία θα πετάξει την Κύπρο έξω από το ενεργειακό κάδρο.
- Από την Κύρα Αδάμ
Οι σε βάθος ενεργειακές συζητήσεις Νετανιάχου στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, κατέληξαν στη διαπίστωση ότι οι πρώην εχθροί -Ισραήλ και Τουρκία- έχουν τώρα κοινά συμφέροντα από μια στενή συνεργασία στον τομέα της ενέργειας. Η συμφωνία αυτή αφορά τη μεταφορά αγωγού ισραηλινού φυσικού αερίου που θα περνά από τις ΑΟΖ Ισραήλ, Λιβάνου και Συρίας, ανατολικά από το ακρωτήρι της Καρπασίας, στην κατεχόμενη Κύπρο, σε τουρκικό λιμάνι, ενδεχομένως στο Τσεϊχάν, και από εκεί μεταφορά του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, διαμέσου οδού που θα καθοριστεί.
Κατά τη συνάντηση στη Νέα Υόρκη οι δύο πλευρές διαπίστωσαν ότι ο αγωγός από το Ισραήλ μέσω Κύπρου και Κρήτης στην Ευρώπη είναι ασύμφορος οικονομικά και χρονοβόρος (περίπου 20 χρόνια). Αντιθέτως, αγωγός φυσικού αερίου από το Ισραήλ στη νοτιοανατολική Τουρκία είναι συντομότερος, χαμηλού κόστους και απαιτεί ελάχιστο χρόνο κατασκευής. Επιπροσθέτως, η Τουρκία προτείνει και σχέδιο κοινών γεωτρήσεων σε περιοχές που θα καθοριστούν.
Η πρόταση αυτή δεν είναι καινούργια, είναι παλιά πρόταση της Αγκυρας στην αμείωτη προσπάθειά της να αποκόψει την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα από τα συνολικά οικονομικά οφέλη από τον αγωγό EastMed και παράλληλα να εδραιώσει το ψευδοκράτος ΤΔΒΚ ως πλήρες κράτος στο νησί, που απαιτεί την ισότητα στα οικονομικά οφέλη από τη διέλευση του αγωγού.
Οι μέχρι τώρα ενδοιασμοί προέρχονταν σταθερά από την Ιερουσαλήμ, η οποία δεν έχει την πρόθεση να κόψει τη στενή σχέση (πολιτική, οικονομική, αμυντική) με την Κύπρο και την Ελλάδα. Μετά τη συνάντηση στη Νέα Υόρκη, το Ισραήλ προσανατολίζεται να «παίξει» και στα δύο ταμπλό, δηλαδή και στην άμεση ενεργειακή συνεργασία με την Τουρκία και στη μακρινή ενεργειακή συνεργασία με Κύπρο και Ελλάδα.
Με άλλα λόγια, το Ισραήλ είναι διατεθειμένο να προχωρήσει άμεσα στη μεταφορά ισραηλινού φυσικού αερίου στην Τουρκία, πέρα από τα ανατολικά παράλια της Κύπρου, και παράλληλα να αφήσει ανοιχτή την προοπτική μεταφοράς του φυσικού αερίου του (από τα θηριώδη κοιτάσματα που διαθέτει) από την Κύπρο και την Ελλάδα στην Ευρώπη, όταν, αν και όπως συμφωνηθεί η κατασκευή του EastMed.
Οι δύο αντιπροσωπίες εργάζονται αυτήν τη στιγμή πυρετωδώς, ώστε να οριστικοποιήσουν μέσα στον Οκτώβριο τις τεχνικές και οικονομικές πλευρές του έργου. Η επισημοποίηση της συμφωνίας Τουρκίας – Ισραήλ προσδιορίζεται τον Νοέμβριο, με τη συνάντηση των Ερντογάν – Νετανιάχου στην Τουρκία.
Η τουρκοϊσραηλινή συμφωνία, όταν επισημοποιηθεί, προκαλεί εκ των πραγμάτων μεγάλο πρόβλημα στην ενεργειακή πολιτική και ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, διότι της στερεί τον πρωτεύοντα ρόλο ως ευρωπαϊκού ενεργειακού κέντρου στη Μεσόγειο για τη μεταφορά μεσογειακών υδρογονανθράκων στην Ευρώπη. Η μεταφορά του φυσικού αερίου του Ισραήλ μέσω Τουρκίας στερεί από την Κυπριακή Δημοκρατία αυτόν τον καθοριστικό ρόλο, τον οποίο η Λευκωσία προσδοκούσε να χρησιμοποιήσει ως μοχλό για την οριστική λύση του Κυπριακού, με τη διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας του ενιαίου κράτους στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.
Ενας υποθαλάσσιος τουρκοϊσραηλινός αγωγός φυσικού αερίου θα σχεδιαστεί, έτσι ώστε να αποφεύγει πλήρως την κυπριακή ΑΟΖ στην ανατολική πλευρά της Κύπρου, δηλαδή να αγνοεί εντελώς τη Λευκωσία, διασχίζοντας τις ΑΟΖ Ισραήλ, Λιβάνου και Συρίας, έως ότου «συναντηθεί» με τη μη οριοθετημένη ΑΟΖ της Κύπρου, μέχρι το ακρωτήριο της κατεχόμενης Καρπασίας, την οποία η Τουρκία με τον τσαμπουκά του ψευδοκράτους θεωρεί τουρκική.
Οι προκλήσεις στην έδρα του ΟΗΕ για το ψευδοκράτος με φόντο τη Μεσόγειο
Ο Ερντογάν από του βήματος του ΟΗΕ φρόντισε «να ενημερώσει» επιτακτικά τη διεθνή κοινότητα ότι το Κυπριακό έχει ήδη τελειώσει ως πρόβλημα, με την άμεση αναγνώριση του ανεξάρτητου τουρκικού κράτους της Βόρειας Κύπρου.
Επέλεξε την 60ή επέτειο της παράνομης και καταδικασμένης από τη διεθνή κοινότητα τουρκικής εισβολής και κατοχής στην Κύπρο για να «απαιτήσει» την αναγνώριση του ψευδοκράτους. Το βασικό επιχείρημα του Τούρκου προέδρου ήταν ότι «είναι γενικώς αποδεκτό το γεγονός ότι μια τέτοια διευθέτηση (ΔΔΟ) δεν μπορεί πλέον να επιτευχθεί στη βάση ενός μοντέλου ομοσπονδίας. Καλούμε τη διεθνή κοινότητα να αποδεχθεί αυτό το γεγονός, να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της ΤΔΒΚ και να αποκαταστήσει διπλωματικές, πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με αυτή τη χώρα». Ο Ερντογάν ακόμα μέσα στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ έβαλε κι εναντίον της ειρηνευτικής δύναμης στην Κύπρο, απειλώντας μάλιστα ευθέως ότι δεν πρόκειται να τη σεβαστεί: «Δεν επιθυμούμε αυτή η δύναμη, η φήμη της οποίας έχει ήδη αμαυρωθεί, να υποστεί επιπλέον απώλεια της αξιοπιστίας της στην Κύπρο».
Η προκλητική και προσβλητική εμμονή Ερντογάν στην ανεξαρτησία του ψευδοκράτους δεν οφείλεται μόνο στην εξυπηρέτηση του γοήτρου της Τουρκίας, αλλά υποκρύπτει τα πολύ σοβαρά ενεργειακά και οικονομικά συμφέροντά της στη Μεσόγειο. Μια πιθανή διχοτόμηση της Κύπρου, με αναγνώριση του ψευδοκράτους, θα επιφέρει ριζικές αλλαγές στις ΑΟΖ της Μεσογείου, επ’ ωφελεία της Τουρκίας. Με μηδενική επήρεια ΑΟΖ στην περιοχή Ρόδου – Καστελόριζου (λόγω… ελληνοαιγυπτιακής ΑΟΖ), η Τουρκία ευελπιστεί ότι θα συγκρατήσει την ελληνική ΑΟΖ στον 28ο Μεσημβρινό και μέχρι τις δυτικές ακτές της Κύπρου, η ΑΟΖ θα οριοθετηθεί ανάμεσα στην Τουρκία, τη «νότια Κύπρο» και το αναγνωρισμένο ψευδοκράτος.
Ομοίως, η ΑΟΖ στο βόρειο τμήμα της Κύπρου θα οριοθετηθεί ανάμεσα στην Τουρκία και το ψευδοκράτος. Οποιοσδήποτε υποθαλάσσιος αγωγός υδρογονανθράκων ή ηλεκτρικά καλώδια προς την Ευρώπη αναγκαστικώς, υπολογίζει η Τουρκία, θα διέρχονται από τουρκική ΑΟΖ, η οποία όχι μόνο θα επιτρέπει ή μη τη διέλευση των αγωγών, όχι μόνο θα πιέζει οι αγωγοί να καταλήγουν σε τουρκικό έδαφος, αλλά θα απαιτεί και θα επιβάλλει μεγάλα διόδια υπέρ της Αγκυρας.
Τους σχεδιασμούς αυτούς ο Ερντογάν τούς έχει κάνει και περιγράψει προ πολλού και σε αυτούς βασίζει τις προτάσεις τους για μια διάσκεψη για την ενέργεια και την ασφάλεια της Μεσογείου, την οποία σταθερά προωθεί, και στην οποία θέλει να εμπλέξει την Ελλάδα και την ΑΟΖ της στη Μεσόγειο στην επόμενη φάση των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων-διευθετήσεων.
Οι απαιτήσεις του Τατάρ και το… αδιάφορο σφύριγμα του Μητσοτάκη
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, αλλά και το Συμβούλιο Ασφαλείας αντιμετώπισαν με απάθεια, έως πλήρη αδιαφορία, την πρόκληση Ερντογάν για την αναγνώριση του ψευδοκράτους. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ κ. Γκουτέρες δεν παρέλειψε να συναντηθεί με τον κατοχικό ηγέτη Τατάρ, ο οποίος τού δήλωσε ότι μπορεί να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μόνο για μία συμφωνία στη βάση «δύο κρατών» στην Κύπρο.
Και μάλιστα πρότεινε στον γενικό γραμματέα ότι «θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν τριμερείς συναντήσεις, υπό την προεδρία του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών, με τη συμμετοχή των δύο ηγετών, ως δύο ισότιμων μερών, για την αντιμετώπιση θεμάτων όπως οι φυσικοί πόροι γύρω από το νησί, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ηλεκτρική σύνδεση, η παράτυπη μετανάστευση και η εκκαθάριση ναρκών…». Δηλαδή, ο Τατάρ «απαιτεί» την αναγνώριση του «κράτους του» για να αρχίσει συνομιλίες με τη Λευκωσία ως… ισότιμα μέρη.
Η Λευκωσία παραδέχεται ότι το Κυπριακό έχει φτάσει σε τέλμα, στο οποίο το έχει οδηγήσει η Αγκυρα. Χωρίς συγκεκριμένη γραμμή αντεπίθεσης, η κυπριακή κυβέρνηση επιχειρεί να κερδίσει χρόνο και αναζητά στους διαδρόμους του Συμβουλίου Ασφαλείας το όνομα του νέου διορισμένου απεσταλμένου του ΟΗΕ για το Κυπριακό.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έδειξε ότι δεν είχε καμιά διάθεση να κακοκαρδίσει τον Ερντογάν στον ΟΗΕ για το Κυπριακό. Γι’ αυτό και περιορίστηκε σε μια τυπική και διεκπεραιωτή τοποθέτηση στην ομιλία του. Και έκλεισε το θέμα.
