Του Διονύση Παντή, Δικηγόρου, γεωπολιτικού αναλυτή *
Στις διεθνείς σχέσεις (και ίσως όχι μόνον) είναι άλλο η … αγάπη (όπου αυτή υπάρχει
αυθεντική ή υποκριτική) και άλλο το … νιτερέσο (συμφέρον).
Σε υπόμνημα του το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναφέρεται στις προϋποθέσεις
δανεισμού της σε εμπόλεμη κατάσταση Ουκρανίας.
Προκειμένου λοιπόν η Ουκρανία να λάβει το επόμενο δάνειο των 20 δισεκατομμυρίων
δολαρίων – και όποιο μεθεπόμενο -, πρέπει να πληροί τις γνωστές στην Ελλάδα και τους
Έλληνες προϋποθέσεις του.
Παρά την σύσσωμη στήριξη της Δύσης στην Ουκρανία, η επανάληψη αυτών των όρων
αποτελεί και εδώ την γνωστή … ρουτίνα.
Μεταξύ των απαιτούμενων όρων είναι η μείωση της κρατικής στήριξης στην Κεντρική της
Τράπεζα από τον Εθνικό Προϋπολογισμό και σειρά επίπονων δημοσιονομικών
δεσμεύσεων, όπως μείωση μισθών δημοσίων υπαλλήλων, μείωση κοινωνικών εισφορών
και αύξηση και αυστηροποίηση φορολογικών ελέγχων!
Το χρήμα πολύ, η διαδρομή του θα είχε… ενδιαφέρον.
Η διαδρομή του εκτός βεβαίως Ουκρανίας προς τους προμηθευτές, αλλά και εντός
περισσότερο ως «αόρατο» χρήμα, καθώς υπάρχει (επιβάλλεται) συστημικά λιτότητα.
Στο ερώτημα όμως «ποιος θα πληρώσει στο τέλος το… μαλλί;» χρειάζονται «εγγυήσεις»
προκειμένου να μην μείνει κάποιος με τον «μουτζούρη» στο χέρι. Το πιθανότερο είναι οι
Ουκρανοί πολίτες.
Επίσης προβληματίζει άρρητα για την ώρα το ερώτημα εάν η δυτική επένδυση στην
στήριξη – εννοείται για την εξυπηρέτηση των δικών τους πρώτιστα συμφερόντων – της
Ουκρανίας απέναντι στην επιτιθέμενη Ρωσία «θα βγάλει κέρδος»
Επιτρέψτε μου να πω ότι ίσως για πρώτη φορά (εννοείται πάλι ότι μιλάμε για τις τρεις
τελευταίες εκατονταετίες του Ευρωπαϊκού Κόσμου, της ευρωπαϊκής ηγεμονίας στον
πλανήτη) η απάντηση στο ερώτημα αυτό εμπεριέχει σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας.
Προφανώς οι παγκόσμιοι χρηματοοικονομικοί θεσμοί (όπως το ΔΝΤ) και οι ιδιωτικές
χρηματοοικονομικές εταιρίες που συμπλέκονται στην χρηματοδότηση της πολεμικής
οικονομίας της Ουκρανίας, θέλουν να πάρουν τα χρήματα τους πίσω και με κέρδος.
Ταυτόχρονα ακολουθούν την εθνική κρατική πολιτική των κυβερνήσεων τους οι οποίες και
τα εκπροσωπούν.
Όμως, αυτή την φορά, όλα θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις στο τοπικό επίπεδο –πολεμικό
θέρετρο της Ουκρανίας- και στο παγκόσμιο ενιαίο πλέον πεδίο ανταγωνισμού. Εκεί θα
κριθούν εν τέλει οι πιθανές (αλλά όχι σίγουρες σε αναθεωρητικό παγκόσμια περιβάλλον)…
μεταπολεμικές (όποτε και αν αυτές λάβουν χώρα) διευθετήσεις.
Ωχ, πόσα θέματα θα είναι στην … τάβλα (τραπέζι κατά την προσφιλή έκφραση των …
συμμάχων μας Τούρκων)!
Όλα αυτά αν βέβαια δεν υπάρξει μόνιμη … αποσύνδεση – decoupling – των δύο
διαμορφούμενων γεωπολιτικών και γεωοικονομικών blogs. Και επειδή μόνιμο ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ
ΤΙΠΟΤΑ, όπως πολλές φορές αναφέρουμε, αλλά τα πάντα δυναμικά, εννοείται η
αποσύνδεση των blogs μέχρι την υποχώρηση – υπό το βάρος της οικονομίας και στην
εξέλιξη του χρόνου της τεχνολογικής υστέρησης του ενός εκ των δύο blogs έναντι του
άλλου, ήτοι του ευρωασιατικού, όπως το ορίζουν ιδίως οι ρώσοι «θεωρητικοί» , με έμφαση
στο … ασιατικό και αυτό της συλλογικής Δύσης, με έμφαση τις … ΗΠΑ.
Καθώς η αποσύνδεση των οικονομιών των δύο blogs είναι ιδιαίτερα πιθανή, ο μεταξύ τους
ανταγωνισμός θα κρίνει τις δομές του νέου υπό διαμόρφωση κόσμου.
Η ρεαλιστική σχολή των διεθνών σχέσεων αυτήν την αποσύνδεση την παρουσιάζει σχεδόν
ως αναπόφευκτη.
Μάλιστα επιχειρηματολογεί ότι έχει επικίνδυνα καθυστερήσει, καθώς οι οικονομικά
κερδοφόρες σχέσεις (νεοφιλελευθερισμός) έχουν «παγώσει» τις αντικειμενικές απαιτήσεις
του ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας (των δύο πραγματικά πολύ μεγάλων Παγκόσμιων
Δυνάμεων).
Και αυτό – επιχειρηματολογούν εμφατικά ότι – αντιστρατεύεται το πραγματικό εθνικό
συμφέρον των ΗΠΑ.
Η καθυστέρηση απλά αυξάνει τις απαιτήσεις μέσων που οι ΗΠΑ θα απαιτηθεί να
κινητοποιήσουν, καθώς οι ΗΠΑ, δεν μπορούν να αφήσουν την Κίνα να γίνει περιφερειακή
ηγεμονική δύναμη στην Ασία και τον Ειρηνικό και η Κίνα από την μεριά της είναι
αναγκασμένη, από την γεωπολιτική και τις αδήριτες αρχές που την διέπουν , να επιδιώξει
ακριβώς αυτή την ηγεμονία. Αυτήν δηλαδή που οι ΗΠΑ επεδίωξαν και επέτυχαν στο δυτικό
ημισφαίριο: στην Αμερικανική Ήπειρο με το δόγμα Μονρώ (αποκλεισμός άλλων εκτός των
ΗΠΑ δυνάμεων από την Αμερικανική Ήπειρο ως αυλή στην οποία έχουν την αποκλειστική
χρήση) και στην Ευρώπη με την συμμετοχή στους δύο παγκόσμιους πολέμους ως
καθοριστικός και αναγκαίος παράγοντας των Ευρωπαϊκών συσχετισμών.
Όπως η ηγεμονία στο δυτικό ημισφαίριο ήταν το καθοριστικό βήμα για τον παγκόσμιο ρόλο
των ΗΠΑ στο διπολικό σύστημα του Ψυχρού Πολέμου και την μονοπολική «στιγμή» μετά
την κατάρρευση της ΕΣΣΔ έτσι και η ενδεχόμενη ηγεμονία της Κίνας στην Ασία αποτελεί την
ικανή και αναγκαία συνθήκη για την αμφισβήτηση αυτού του παγκόσμιου ρόλου.
Σε αυτό το πλαίσιο, όσο αργοπορεί η ρεαλιστική προσέγγιση, αυξάνεται ο βαθμός της
διακινδύνευσης της μεταψυχροπολεμικής θέσης των ΗΠΑ.
Ο Διονύσης Παντής είναι Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο, γεωπολιτικός αναλυτής,
πτυχιούχος Νομικής και Παντείου ΠΑΣΠΕ, με μεταπτυχιακές σπουδές στο
Ευρωπαϊκό και Διεθνές Δίκαιο