– Η ζήτηση οδηγών στην Ευρώπη έχει ήδη αυξηθεί κατά 44% από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους
– Το 30% των οδηγών θα συνταξιοδοτηθεί μέχρι το 2026, αλλά το ποσοστό των νεοεισερχόμενων στο επάγγελμα θα είναι 4-7 φορές μικρότερο
– Η συνολική έλλειψη οδηγών στην Ευρώπη μπορεί να ξεπεράσει τα δύο εκατομμύρια έως το 2026
Αυτά είναι τα κυριότερα σημεία της νέας έκθεσης της IRU (Διεθνούς Ομοσπονδίας Οδικών Μεταφορών) που δείχνει ότι οι ελλείψεις οδηγών φορτηγών, λεωφορείων και πούλμαν στην Ευρώπη πολλαπλασιάζονται, τροφοδοτούμενες από την αυξημένη ζήτηση μεταφορών και τη γήρανση του πληθυσμού των σημερινών οδηγών.
Το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ συνταξιοδοτούμενων και νέων οδηγών πρόκειται να τριπλασιάσει το ποσοστό των ακάλυπτων θέσεων οδηγών φορτηγών, σε πάνω από 60% έως το 2026, και να υπερπενταπλασιαστεί για τους οδηγούς λεωφορείων και πούλμαν, σε σχεδόν 50% έως το 2026.
Η νέα έκθεση αξιολογεί έξι χώρες που αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα του συνολικού τομέα των οδικών εμπορευματικών μεταφορών της Ευρώπης και τέσσερις χώρες για τη μεταφορά επιβατών, που αντιπροσωπεύουν το 28% του συνόλου.
Χωρίς την ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσεων, για να γίνει το επάγγελμα του οδηγού πιο προσιτό και ελκυστικό, η Ευρώπη θα μπορούσε να έχει έλλειψη σε πάνω από δύο εκατομμύρια οδηγούς έως το 2026, επηρεάζοντας το ήμισυ του συνόλου των μετακινήσεων εμπορευμάτων και επιβατών.
Παρά το γεγονός ότι οι μισθοί των οδηγών είναι κατά πολύ υψηλότεροι από τους μέσους κατώτατους μισθούς, η έκθεση περιγράφει ανησυχητικά δεδομένα σχετικά με τις δυσκολίες πρόσβασης στο επάγγελμα του οδηγού, για τους νέους και ειδικά για τις γυναίκες.
Ο Γενικός Γραμματέας της IRU Umberto de Pretto δήλωσε: «Η έλλειψη οδηγών στην Ευρώπη επιταχύνεται με ταχείς ρυθμούς, αποτελώντας σημαντική απειλή για την ήπειρο εάν δεν γίνει τίποτα».
«Τα φορτηγά μεταφέρουν το 75% των φορτίων της Ευρώπης κατ’ όγκο και το 85% των ευπαθών, υψηλής αξίας και ιατρικών αγαθών της, όπως εμβόλια και τρόφιμα. Οι υπηρεσίες λεωφορείων και πούλμαν, ο πιο χρησιμοποιούμενος τρόπος μαζικής μεταφοράς στην ΕΕ, είναι προτεραιότητα στους στόχους της Ευρώπης για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές».
«Χωρίς οδηγούς, η οικονομία, η κοινωνική κινητικότητα και το σχέδιο για το κλίμα της Ευρώπης θα σταματήσουν. Αλλά υπάρχουν αποδεδειγμένες λύσεις, ειδικά εάν η βιομηχανία και η κυβέρνηση συνεργαστούν», πρόσθεσε.
Έλλειψη γυναικών και νέων
Σύμφωνα με την IRU, υπάρχει χαμηλό ποσοστό νέων οδηγών (6% για τις εμπορευματικές μεταφορές και 5% για τις μεταφορές επιβατών), παρά τους καλούς μισθούς των οδηγών και τη σταθερά υψηλή ανεργία των νέων σε πολλές χώρες.
Οι γυναίκες αποτελούν επίσης μόνο ένα μικρό ποσοστό των οδηγών φορτηγών, παρά τα σημαντικά επίπεδα γυναικείας ανεργίας σε ορισμένες χώρες. Η Ισπανία, για παράδειγμα, έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά γυναικείας ανεργίας στην Ευρώπη (14%), αλλά ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γυναικών οδηγών φορτηγών (2%), σε αντίθεση με τις γυναίκες οδηγούς λεωφορείων και πούλμαν (12%).
Κλειδί πρόσβασης και ελκυστικότητας
Η ελάχιστη ηλικία εξακολουθεί να είναι 21 ετών για οδηγούς φορτηγών σε πέντε χώρες της ΕΕ και μεταξύ 21 και 24 ετών για τους περισσότερους οδηγούς λεωφορείων και πούλμαν σε ολόκληρη την ΕΕ, γεγονός που θεωρείται ως ένα τεράστιο εμπόδιο για όσους τελειώνουν το σχολείο.
Το υψηλό κόστος άδειας και εκπαίδευσης αποτελεί επίσης εμπόδιο. Στη Γαλλία, μια άδεια οδήγησης φορτηγού κοστίζει 5.300 ευρώ, περισσότερο από τρεις φορές του μέσου ελάχιστου μηνιαίου μισθού, ενώ στη Γερμανία μια άδεια λεωφορείου και πούλμαν κοστίζει 9.000 ευρώ κατά μέσο όρο, πάνω από το τετραπλάσιο του κατώτατου μηνιαίου μισθού.
Η ασφάλεια, ιδιαίτερα για τις γυναίκες οδηγούς, είναι ζωτικής σημασίας για να γίνει το επάγγελμα πιο ελκυστικό, καθώς το 95% των οδηγών φορτηγών και το 94% των μεταφορικών εταιρειών το βάζουν ως κορυφαία προτεραιότητά τους. Ωστόσο, μόνο το 3% των υφιστάμενων χώρων στάθμευσης φορτηγών στην ΕΕ είναι πιστοποιημένοι ως ασφαλείς.
Οι λύσεις
Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις οδηγών. Η έκθεση περιγράφει 20 λύσεις που εφαρμόζονται επί του παρόντος από ενώσεις οδικών μεταφορών, εταιρείες και φορτωτές.
Οι δημόσιες αρχές πρέπει επίσης να λάβουν μέτρα για να αποτρέψουν την κλιμάκωση της έλλειψης, συμπεριλαμβανομένων:
– Καθορισμός της ελάχιστης ηλικίας οδήγησης στα 18, με εκπαίδευση από τα 17
– Επιδότηση δαπανών άδειας και εκπαίδευσης νέων οδηγών
– Δημιουργία περισσότερων ασφαλών χώρων στάθμευσης
Εμείς θα προσθέσουμε τη βελτίωση -οπωσδήποτε- των συνθηκών εργασίας των οδηγών, με κυριότερο σημείο την απαγόρευση της εργασίας στη ράμπα.