Παρά το γεγονός ότι η Κίνα και η Ινδία αρνούνταν εδώ και μήνες να καταδικάσουν τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, δεν στάθηκαν εμπόδιο στην έκδοση μιας ανακοίνωσης, η οποία ήταν άκρως επικριτική προς τη Μόσχα, από τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη.
Θα μπορούσε αυτό να αποτελεί ένδειξη μιας στροφής στην πολιτική των δύο χωρών ώστε να ευθυγραμμιστούν με τη στάση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, οι οποίοι επιθυμούν το τέλος του καταστροφικού αυτού πολέμου;
Ασάφειες στην ανακοίνωση της G20
Είναι βέβαιο ότι ο κόσμος, εξαντλημένος πλέον από τις διαμάχες, είναι πρόθυμος να δει τις πρόσφατες εξελίξεις στη Σύνοδο των G20 ως μία αλλαγή στην πολιτική των δύο αυτών αναπτυσσόμενων παγκόσμιων δυνάμεων.
Εάν, όμως, εξετάσει κανείς τα δεδομένα πιο προσεκτικά, θα διαπιστώσει ότι τόσο η επίσημη ανακοίνωση των G20 μετά τη Σύνοδο στο Μπαλί της Ινδονησίας όσο και τις ίδιες τις ενέργειες της Κίνας και της Ινδίας, χαρακτηρίζονται από μία ασάφεια, η οποία εγείρει ερωτήματα σχετικά με το εάν όντως υπήρξε μια πραγματική αλλαγή.
Οι θέσεις των δύο χωρών θα γίνουν πιο ξεκάθαρες κατά τις επόμενες εβδομάδες, αλλά μέχρι στιγμής το Πεκίνο και το Νέο Δελχί, που έχουν σημαντικές εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία, δεν έχουν επικρίνει άμεσα τον πόλεμο στην Ουκρανία, και ίσως προσπαθούν απλώς να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους και ταυτόχρονα να διατηρήσουν ανοιχτές τις προοπτικές τους για το μέλλον.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό να αξιολογηθούν οι πρόσφατες εξελίξεις στο Μπαλί, καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες ότι χωρίς πολιτικές και διπλωματικές πιέσεις από την Κίνα και την Ινδία, θα είναι πολύ μικρότερες οι πιθανότητες να τερματίσει τον πόλεμο η Ρωσία.
Η Ουκρανία βρέθηκε στο επίκεντρο της διήμερης συνόδου της G20, όπου παρευρέθηκε και ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ. Τα ξημερώματα της Τετάρτης, η έκρηξη ενός πυραύλου σε πολωνικό έδαφος οδήγησε τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν στο να συγκαλέσει έκτακτη συνάντηση των G7 καθώς και των χωρών του ΝΑΤΟ στη σύνοδο.
Η παρασκηνιακή διαμάχη στη G20 σχετικά με το πώς θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στην κοινή δήλωση των χωρών, ήταν «πάρα πολύ έντονη», αναφέρει ο Ινδονήσιος πρόεδρος Τζόκο Γουιντόντο.
«Οι περισσότερες χώρες καταδίκασαν τον πόλεμο και υπογράμμισαν ότι προκαλεί τεράστιο ανθρώπινο πόνο και επιδεινώνει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Από το παραπάνω απόσπασμα γίνεται φανερό ότι υπήρξαν διαφωνίες, Επιπλέον, γινόταν λόγος για «διαφορετικές απόψεις και αξιολογήσεις» και σημειωνόταν ότι η G20 «δεν είναι το φόρουμ που ασχολείται με την επίλυση ζητημάτων ασφαλείας».
Η στάση του Σι Τζινπίνγκ στην G20
Επιπλέον, κάποιοι διπλωμάτες είναι επιφυλακτικοί στο να θεωρήσουν ότι το Πεκίνο άλλαξε όντως τη στάση του απέναντι στη Ρωσία.
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ίσως πήρε απλά την απόφαση να μην είναι ο «παρίας» κατά τη διάρκεια των συναντήσεών του με άλλους ηγέτες στο Μπαλί. Η ανακοίνωση της G20 επιτρέπει επίσης στην Κίνα να αποφύγει την πλήρη συστράτευση με μια Ρωσία που δείχνει όλο και περισσότερο απομονωμένη καθώς αυξάνει τις επιθέσεις της εναντίον πολιτών και σημαντικών υποδομών στην Ουκρανία.
Το Πεκίνο όμως δεν άλλαξε – ούτε καν αμφισβήτησε δημοσίως – τις θεμελιώδεις σχέσεις του με τη Μόσχα. Η Κίνα έχει ευθυγραμμίσει την εξωτερική πολιτική της με τη Ρωσία τα τελευταία χρόνια, καθώς τα σχέδια κατασκευής αγωγών και οι πωλήσεις φυσικού αερίου, έχουν φέρει πιο κοντά τις οικονομίες τους.
Έχει μάλιστα αρνηθεί να επικρίνει δημόσια την επιθετικότητα της Ρωσίας στην Ουκρανία, ενώ δεν την έχει χαρακτηρίσει καν ως «εισβολή». Παράλληλα, έχει πάρει θέση εναντίον των κυρώσεων, κατηγορώντας τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ ότι προκαλούν τον Πούτιν, παρ’ όλο που το Πεκίνο έχει προειδοποιήσει ενάντια σε μια πυρηνική κλιμάκωση της σύγκρουσης.
Μόλις λίγες εβδομάδες πριν τη ρωσική εισβολή, ο Πούτιν και ο Σι συναντήθηκαν στο Πεκίνο, όπου υπέγραψαν μια κοινή συμφωνία, σύμφωνα με την οποία οι διμερείς σχέσεις τους «δεν έχουν» περιορισμούς.
Παραμένει ασαφές εάν η Κίνα ζήτησε η ανακοίνωση των G20 να είναι σε λιγότερο αυστηρή γλώσσα, αναγνωρίζοντας «άλλες απόψεις και αξιολογήσεις» και ότι το εν λόγω φόρουμ «δεν ασχολείται με την επίλυση ζητημάτων ασφαλείας». Ωστόσο, ο Σι Γινχόνγκ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Renmin του Πεκίνου, δήλωσε ότι η Κίνα έχει παρέμβει σε παρόμοια ζητήματα σε άλλες περιπτώσεις.
Η περίπτωση της Ινδίας
Σε ό,τι αφορά την Ινδία, ο πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι επίσης απέφυγε να επικρίνει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ωστόσο, έδειξε για πρώτη φορά τη δυσαρέσκειά του για τον πόλεμο όταν συναντήθηκε με τον Πούτιν τον Σεπτέμβριο.
«Γνωρίζω ότι η σημερινή εποχή δεν είναι εποχή πολέμου», είχε πει στον Ρώσο πρόεδρο.
Αυτό το μήνυμα «αντήχησε σε μεγάλο βαθμό σε όλες τις αντιπροσωπείες και βοήθησε στο να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα σε διαφορετικές πλευρές, συμβάλλοντας στην επιτυχή διαμόρφωση του εγγράφου» της ανακοίνωσης στο Μπαλί, δήλωσε στους δημοσιογράφους ο υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας Βινέι Κουάτρα.
Ο Ναβντέεπ Σούρι, Ινδός πρώην διπλωμάτης, αναφέρει ότι βλέπει μια μικρή στροφή στη στάση της Ινδίας σε ό,τι αφορά τη Ρωσία.
Η Κίνα, ωστόσο, μπορεί να βρίσκεται «σε πολύ πιο δύσκολη θέση από την Ινδία καθώς είναι εκείνη που δεσμεύθηκε για απεριόριστη υποστήριξη στη Ρωσία λίγες ημέρες πριν την εισβολή», εξηγεί ο Σούρι. «Η Κίνα έχει [πλέον] συμβιβαστεί με τη χρήση αρκετά αυστηρής γλώσσας, συμπεριλαμβανομένης [της έκκλησης για] άνευ όρων και πλήρη απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων από την Ουκρανία.
Ο Ντίλιπ Σίνχα, επίσης πρώην διπλωμάτης της Ινδίας, σημείωσε ότι η χώρα εξακολουθεί να αγοράζει πετρέλαιο και να έχει εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία, ενώ απέχει από ψηφίσματα του ΟΗΕ που είναι επικριτικά προς τη Ρωσία.
«Υπάρχει μια θρασύτητα από την πλευρά της Ινδίας [που θεωρεί] ότι πάντα θα βρίσκει τον τρόπο της. Δεν βλέπω καμία απολύτως αλλαγή στην πολιτική της σε ό,τι αφορά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία», πρόσθεσε ο Σίνχα.
Πηγή: Associated Press