Η ετήσια έκθεση CARD κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τους «27», διαπιστώνοντας ότι τα κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα για εξοπλισμούς και συντονισμό σε επίπεδο άμυνας καρκινοβατούν και αποτελούν μειοψηφία.
Το 2021 υπήρξε αναμφισβήτητα μια καλή χρονιά όσον αφορά στις στρατιωτικές δαπάνες των εταίρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από την ετήσια έκθεση CARD (Coordinated Annual Review on Defence), η οποία παραδόθηκε στους υπουργούς Άμυνας των «27» την Τρίτη.
Πράγματι, σύμφωνα με την έκθεση, τα κεφάλαια που διατέθηκαν πέρυσι – πριν το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία – για τις ένοπλες δυνάμεις έφτασαν στα 214 δισ. ευρώ, κάτι που μεταφράζεται σε αύξηση κατά 6% σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο έτος. Μάλιστα, προβλέπεται ότι μέχρι το 2025, το παραπάνω ποσό θα αυξηθεί περαιτέρω κατά 70 δισ. ή κατά περίπου 33%.
Αύξηση δαπανών, αλλά…
Ως εδώ όλα καλά, θα μπορούσαν να πουν όσοι συμμερίζονται την εκτίμηση ότι στην εποχή μας απαιτείται ισχυρός στρατός που θα εγγυάται την ασφάλεια της Ευρώπης. Κι αυτό διότι οι συγκεκριμένες δαπάνες – σε αντίθεση με τις κοινωνικές – μοιάζουν να ξεπερνούν οριστικά τους περιορισμούς που είχε επιφέρει η χρηματοπιστωτική κρίση και η κρίση χρέους.
Μόνο που το νόμισμα έχει και μια δεύτερη όψη, όπως συμβαίνει συνήθως, Μια όψη η οποία δεν είναι και τόσο αισιόδοξη για τους «27» και, κυρίως, για εκείνους που υποστηρίζουν πως η ΕΕ πρέπει πλέον να ενωθεί και να αποκτήσει ενιαία πολιτική και σε αυτό τον τομέα.
Αυτό συμβαίνει διότι, όπως σημειώνει η έκθεση, «η αμυντική συνεργασία παραμένει η εξαίρεση και όχι ο κανόνας». «Η CARD διαπιστώνει ότι τα κράτη-μέλη υλοποιούν σε μεγάλο βαθμό τα σχέδιά τους σε εθνικό επίπεδο, καθώς μόνο το 18% του συνόλου των επενδύσεων σε αμυντικά προγράμματα γίνονται σε συνεργασία με άλλες χώρες της ΕΕ», προσθέτει το κείμενο. Διαπιστώνει δε ότι «τα κράτη-μέλη αναζητούν συνεργατικές λύσεις πρωτίστως σε εκείνες τις περιπτώσεις που ταυτίζονται με τα εθνικά τους σχέδια, λειτουργούν επωφελώς για την εγχώρια βιομηχανία ή εμπεδώνουν μια στρατηγική σχέση».
Εθνικά και όχι ευρωπαϊκά
Τα παραπάνω σημαίνουν ότι «υφίσταται ένας ξεκάθαρος κίνδυνος σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο από τις κατά μόνας αμυντικές δαπάνες. Ο κίνδυνος αυτός μοιάζει να είναι ακόμη πιο βάσιμος στην περίπτωση που τα κράτη-μέλη ευνοήσουν τις εθνικές επιλογές και όχι εκείνες που αναδεικνύονται σε επίπεδο ΕΕ και για τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις τους».
Τι συμπέρασμα μπορεί να βγάλει κανείς από όλα τα παραπάνω; Πολύ απλά, όπως σημειώνει το Politico, ότι «για την ώρα, οι κοινές αμυντικές δαπάνες της ΕΕ αποτελούν ένα αστείο». Όπως, άλλωστε, συμβαίνει και με το μεγαλεπήβολο σχέδιο για τη συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ένωσης.
«Καθώς οι δαπάνες είναι απομονωμένες και τείνουν προς προμηθευτές εκτός της ΕΕ, δημιουργείται ο κίνδυνος περαιτέρω κατακερματισμού και υπονομεύονται οι γενικότερες προσπάθειες για τη συγκρότηση ικανών και με συνοχή ευρωπαϊκών ενόπλων δυνάμεων», όπως επιβεβαιώνει και η έκθεση.
«Η αμυντική συνεργασία, σε συνδυασμό με την αύξηση των δαπανών, αποτελεί τον μοναδικό δρόμο για να διασφαλιστεί ότι η Ευρώπη θα διαθέτει ισχυρές και ετοιμοπόλεμες ένοπλες δυνάμεις, ικανές να ανταποκριθούν σε οποιαδήποτε κρίση», δήλωσε ο Ζοζέπ Μπορέλ σχολιάζοντας τα συμπεράσματα της CARD, υπογραμμίζοντας εκ νέου ότι «ο πόλεμος έχει επιστρέψει στην Ευρώπη».
Το ΝΑΤΟ και η Γερμανία
Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα λόγια του ως «ευσεβείς πόθους» που πολύ μικρή πιθανότητα έχουν να γίνουν πραγματικότητα. Θα μπορούσε, μάλιστα, να ισχυριστεί ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έκανε πολλούς από τους εταίρους της ΕΕ να στραφούν στα «έτοιμα» που προσφέρουν κυρίως οι ΗΠΑ, παρά να επενδύσουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα, τα οποία ασφαλώς θέλουν χρόνια για να αποδώσουν καρπούς.
Αλλά και σε πολιτικό επίπεδο, οι επιλογές που γίνονται δεν βοηθούν ιδιαιτέρως. Οι Ευρωπαίοι μοιάζουν να έχουν αποδεχθεί τον αναβαθμισμένο και σχεδόν «μονοπωλιακό» ρόλο του ΝΑΤΟ, χωρίς να ενδιαφέρονται ιδιαιτέρως έστω για την ενίσχυση του αποκαλούμενου «ευρωπαϊκού σκέλους» του.
Για μια ακόμη φορά δε, η Γερμανία παίζει καθοριστικό ρόλο αναφορικά με το πού θα πάνε τα πράγματα. Ας θυμηθούμε, άλλωστε, ότι η πρόσφατη ακύρωση από το Παρίσι της καθιερωμένης ετήσιας κοινής συνεδρίασης των υπουργικών συμβουλίων Γαλλίας και Γερμανίας αποδόθηκε και στην οργή του Μακρόν για την άρνηση της κυβέρνησης Σολτς να συνεργαστεί για την προώθηση κοινών ευρωπαϊκών εξοπλιστικών προγραμμάτων.
Τελικά, ο «ευρωστρατός» ίσως είναι ένα ακόμη από τα… θύματα του πολέμου στην Ουκρανία.