Κάθε εκλογική αναμέτρηση στην Ευρώπη και στον κόσμο μετά το 2007, έτος κατά το οποίο η Ρωσία του Βλαδήμιρου Πούτιν άρχισε να αναπτύσσει τις ενεργειακές της φιλοδοξίες, είχε μείζον γεωπολιτικό διακύβευμα. Άλλοτε κρυφό και άλλοτε φανερό.
Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ο Τραμπ καταδιώχθηκε στις εκλογές του 2020 για τις φερόμενες σχέσεις του με τον Πούτιν, τη στιγμή που ο υιός του αντιπάλου του έκανε μπίζνες στην Ουκρανία. Εχασε με τον τρόπο που έχασε και σήμερα η Αμερική είναι μια βαθιά διχασμένη χώρα. Σχεδόν οι μισοί πολίτες της αμφισβητούν τη γνησιότητα του αποτελέσματος των εκλογών. Η καγκελάριος Μέρκελ, που είχε επίσης αναπτύξει σχέσεις με τον Πούτιν και υποστήριζε τον αγωγό Nord Stream, είδε τον διάδοχό της στην ηγεσία του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος να γνωρίζει συντριβή.
Το ποσοστό που κατέγραψε είναι το χαμηλότερο του CDU εδώ και δεκαετίες. Στην αναμέτρηση αυτή υποστηρίχθηκαν έσωθεν έξωθεν πρώτα η νυν υπουργός Εξωτερικών Μπέρμποκ, η οποία εγκαίρως είχε ταχθεί κατά της κατασκευής του ρωσικού αγωγού, και τελικώς ο νυν καγκελάριος Όλαφ Σολτς. Ο Ιταλός πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος επίσης ήταν θερμός θιασώτης της ανάπτυξης ενεργειακών σχέσεων μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας, είχε γνωστή τύχη. Ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, ο οποίος για χρόνια ισορροπούσε επιδέξια μεταξύ Αμερικανών και Ρώσων, είδε τους επιστήμονες από το Χάρβαρντ να τον αποκαθηλώνουν από το αξίωμά του στις πρόσφατες εκλογές.
Η πτώση
Ο εθνικιστής πρωθυπουργός των Σκοπίων Γκρούεφκσι, ο οποίος θεωρείτο φιλορώσος, επίσης έπεσε από την πρωθυπουργία και αντικαταστάθηκε από τον Ζόραν Ζάεφ – έως και καταγγελίες για εξαγορές βουλευτών που άλλαξαν την ψήφο τους εκτοξεύτηκαν στη γειτονική χώρα. Ο πρωθυπουργός του Πακιστάν γκρεμίστηκε προχθές από την εξουσία, κατηγορώντας τη Δύση για την πτώση του. Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν έγινε στόχος πραξικοπήματος το 2016 λόγω του ανεξάρτητου βηματισμού που ανέπτυσσε μέσα στη συμμαχία του ΝΑΤΟ αγοράζοντας S-400.
Ο φιλορώσος Γιανουκόβιτς ανετράπη από τον ατλαντιστή Ποροσένκο στην Ουκρανία το 2014. Και βεβαίως ας μην ξεχνάμε τι έγινε στην Ελλάδα το 2009. Βούλευμα της ελληνικής Δικαιοσύνης του 2017 αναφέρει ρητώς ότι ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής «αποστερήθηκε την εξουσία του» λόγω των σχέσεων που είχε αναπτύξει με τη Ρωσική Ομοσπονδία για την κατασκευή του αγωγού South Stream. Αμέσως μετά τις εκλογές του 2009 ο νέος πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου εγκατέλειψε τον αγωγό με πρόσχημα την προστασία του περιβάλλοντος! Δοθέντος ότι η Μαρίν Λεπέν έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν για σχέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο και ότι ο Εμανουέλ Μακρόν θεωρείται κρίσιμος σύμμαχος των ΗΠΑ στο μέτωπο κατά του προέδρου Πούτιν, είναι προφανές ότι οι προεδρικές εκλογές της Γαλλίας έχουν παγκόσμιο πολιτικό διακύβευμα. Και τούτο διότι είναι οι πρώτες εκλογές ευρωπαϊκού κράτους που θα διεξαχθούν έπειτα από δεκαετίες μέσα στον πόλεμο.
Ακριβέστερα: Οι κάλπες στο Παρίσι είναι μέρος αυτού του πολέμου. Η Δύση κινδυνεύει να κερδίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία και να τον χάσει στη Γαλλία! Αντιστρόφως: Ο Πούτιν κινδυνεύει να χάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία και να τον κερδίσει στη Γαλλία! Υπό αυτή την έννοια το αποτέλεσμα των πλανητικής σημασίας γαλλικών εκλογών μπορεί να οδηγήσει στη μετάβαση προς την ιδρυτική εποχή ενός νέου κόσμου. Και γι’ αυτόν τον λόγο τα διλήμματα που θα τεθούν στους Γάλλους ψηφοφόρους ίσως ξεπεράσουν κατά πολύ τα εσωτερικά διακυβεύματα. Δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς το ενδεχόμενο, στο μέτρο που η ακρίβεια οδηγεί τους Γάλλους καταλυτικά στην αγανάκτηση, οι κάλπες να εξελιχθούν σε ένα μεγάλο δημοψήφισμα με ερώτημα: Τι συμφέρει την Ευρώπη και τους λαούς της περισσότερο; Να συμμαχεί με τη Δύση των ακριβών LNG με όποιες συνέπειες έχει αυτό στην καθημερινότητά του ή να δύναται να διατηρεί και ανίερες σχέσεις με την Ανατολή; Και το δημοψήφισμα αυτό δεν θα περιοριστεί στην προεδρική θητεία Μακρόν.
Το δημοψήφισμα αυτό μπορεί να έχει ερώτημα την πολιτική Μπάιντεν στην Ευρώπη, σύμμαχος του οποίου είναι ο Μακρόν, και την πολιτική Πούτιν, σύμμαχος της οποίας κατηγορείται ότι είναι η Μαρίν Λεπέν. Το δημοψήφισμα αυτό μπορεί επίσης να έχει ως ερώτημα τη γεωπολιτική αυτονομία της Ευρώπης. Είναι τόσο μεγάλης σημασίας το διακύβευμα, εκτείνεται πολύ πέραν των γεωγραφικών ορίων της επικράτειας της Γαλλίας, ώστε αυτή τη φορά ίσως οι έξωθεν παρεμβάσεις υπέρ του ενός/μιας ή κατά του άλλου/ης να γίνουν φανερά, στο φως της ημέρας! Όσοι παρακολουθούν μάλιστα τις πλάκες της Ιστορίας να μετακινούνται βλέπουν ξεκάθαρα ότι οι εκλογές αυτές θα κριθούν σε έννοιες με μεγάλο ειδικό βάρος, όπως «παγκοσμιοποίηση», «Ευρώπη», «δημοκρατία», «φτωχοί – πλούσιοι» και όχι στα κλασικά θέματα της εσωτερικής ατζέντας των Γάλλων, όπως το Ισλάμ, η μετανάστευση, η εθνική ταυτότητα.
Και οι έννοιες αυτές σπάνε τις παραδοσιακές γραμμές. Σπάνε και τα κόμματα στα δύο: Στη Γαλλία υπάρχει η συστημική Δεξιά της Πεκρές και η αντισυστημική της Λεπέν και του Ζεμούρ. Οι συστημικοί ψηφοφόροι του κομμουνιστή Μελανσόν και οι αντισυστημικοί ψηφοφόροι του Μελανσόν. Εως τώρα οι αναμετρήσεις αυτές κρίνονταν με τα παλαιά εργαλεία. Στο παρελθόν αρκούσε να χαρακτηρίσεις κάποιον «λαϊκιστή», «εθνολαϊκιστή», «άκρο», «ακροδεξιό», «φασίστα» για να τον κερδίσεις άνετα. Αρκούσε επίσης να δώσουν γραμμή κατά της Ακροδεξιάς οι ηγεσίες στους ψηφοφόρους τους για να κριθεί η μάχη υπέρ του δημοκρατικού τόξου. Ηταν εποχές που οι ψηφοφόροι πειθαρχούσαν στη γραμμή.
Το γαλλικό πολιτικό σύστημα έχει φωνάξει δύο φορές «λύκος στο μαντρί» για τους Λεπέν: Μία για χάρη του Σιράκ το 2002 και μία για χάρη του Μακρόν το 2017. Τώρα, χρησιμοποιώντας τα ίδια παλαιά εργαλεία, ετοιμάζεται να ξαναφωνάξει «λύκος» για τη Μαρίν Λεπέν. Με τη διαφορά πλέον ότι το εκλογικό σώμα δεν είναι τόσο υπάκουο όσο στο παρελθόν και τις απειλές τις εξαπολύει ένα απαξιωμένο πολιτικό σύστημα, το οποίο, αφού αλληλοεξοντώθηκε στα δικαστήρια (Στρος Καν, Σαρκοζί, Φιγιόν, Ρουαγιάλ κ.λπ.), τώρα ισοπεδώθηκε από τους Γάλλους πολίτες στην κάλπη. Τα ποσοστά που έλαβαν τα κόμματα των κομμάτων των οποίων κάποτε ηγήθηκαν ο στρατηγός Ντε Γκολ και ο Φρανσουά Μιτεράν είναι ντροπιαστικά.
Όπως εξελίσσονται τα πράγματα, όλα τα σενάρια είναι στο τραπέζι για αυτή τη χώρα που όλοι αγαπάμε και είναι μαζί με τη Γερμανία και την Ιταλία οι ιδρυτικοί πυλώνες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Και το καλύτερο ακόμη σενάριο για τη Δύση, της νίκης του προέδρου Μακρόν, είναι προβληματικό, καθώς οι αντιευρωπαϊκές-αντισυστημικές δυνάμεις των Λεπέν – Μελανσόν – Ζεμούρ θα είναι πλειοψηφία στην επόμενη γαλλική Εθνοσυνέλευση. Αρα η χώρα θα γνωρίσει τέλεια ακυβερνησία με ορατό το ενδεχόμενο να αποκτήσει συντροφιά τον προσεχή Νοέμβριο: σε περίπτωση που ο πρόεδρος Μπάιντεν χάσει τις ενδιάμεσες εκλογές.
Δημοψήφισμα
Σε κάθε περίπτωση αυτές οι εκλογές θα είναι ένα δημοψήφισμα για τις επιπτώσεις της πολιτικής της Ευρώπης στον πόλεμο όπως αυτές καταγράφονται στην καθημερινή ζωή των Γάλλων. Και όπως μας έχει δείξει η εμπειρία των δημοψηφισμάτων, στη Γαλλία για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα το 2002, στην Ελλάδα για τα Μνημόνια το 2015, στη Βρετανία για το Brexit το 2016, τα δημοψηφίσματα, όποιος και αν τα κερδίσει, τα κερδίζει με καθαρή διαφορά. Ας προετοιμαστούμε λοιπόν για 15 μέρες κατά τη διάρκεια των οποίων η Γαλλία θα συγκλονίσει τον κόσμο!
Θα ζήσουμε παγκόσμιο πόλεμο πάνω από την κάλπη. Και σε αυτήν εν τέλει θα κριθεί ποιος είναι πιο δυνατός: τα συστήματα ή οι λαοί. Τα όπλα που νικούν τον Πούτιν στην Ουκρανία (facebook, twitter, Ιstangram, ΥouΤube) ή η λαϊκή κυριαρχία. Αυτή τη στιγμή πάντως τα συστήματα είναι το φαβορί. Και οι λαοί τα αουτσάιντερ.