Τα βασικά συμπεράσματα από τη συνάντηση Τραμπ με Ζελένσκι

H συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στo ιδιωτικό κλαμπ του αμερικανού προέδρου, το  Mar-a-Lago, στη Φλόριντα πραγματοποιήθηκε σε μια κρίσιμη συγκυρία για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με έντονες διπλωματικές διεργασίες και παζάρια. Βγαίνοντας,  μετά από περισσότερες από τρεις ώρες συνομιλιών, κανένας από τους δύο ηγέτες δεν ανακοίνωσε κάποια σημαντική πρόοδο στην επίπονη προσπάθεια τερματισμού της σύγκρουσης που ξεκίνησε η Ρωσία το 2022. Και οι δύο τόνισαν ότι η διαδικασία είναι περίπλοκη και θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο.

Παρότι και οι δύο εξέφρασαν αισιοδοξία ότι μια ειρηνευτική συμφωνία βρίσκεται κοντά, οι συνομιλίες ανέδειξαν τα βαθιά και άλυτα ζητήματα που εξακολουθούν να χωρίζουν τα εμπλεκόμενα μέρη, με κυριότερο το εδαφικό.

Πριν τη συνάντηση ο Τραμπ είχε μια «εξαιρετική» τηλεφωνική συνομιλία όπως είπε, με τον Ρώσο πρόεδρο. Επέμεινε δε ότι ο Πούτιν εξακολουθεί να θέλει την ειρήνη, παρότι η Ρωσία εξαπέλυσε νέο κύμα επιθέσεων κατά της Ουκρανίας την ώρα που ο Ζελένσκι ταξίδευε προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Δήλωσε παράλληλα ότι κατανοεί τη στάση της Ρωσίας κατά της κατάπαυσης του πυρός. «Ο Πούτιν δεν συμφωνεί με την κατάπαυση του πυρός» είπε ο Ντόναλντ Τραμπ. «Θεωρεί ότι, αν πρέπει να σταματήσουν τις εχθροπραξίες και μετά να ξαναρχίσουν… δεν θέλει να βρεθεί σε αυτή τη θέση, και καταλαβαίνω αυτή τη θέση» είπε. «Καταλαβαίνω τον πρόεδρο Πούτιν από αυτή την άποψη. Ξέρετε, πρέπει να κατανοήσετε την άλλη πλευρά» πρόσθεσε.

Ωστόσο, σε αντίθεση με ορισμένες προηγούμενες συναντήσεις, ο Τραμπ, επανειλημμένα επαίνεσε τον Ζελένσκι, χαρακτηρίζοντάς τον «γενναίο».

Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν…

«Νομίζω πως σε μερικές εβδομάδες, θα ξέρουμε ή το ένα ή το άλλο» –αν η διαπραγμάτευση θα φέρει καρπούς ή όχι–, είπε ο Τραμπ, κάνοντας λόγο για δύσκολες συνομιλίες

 

Ο Τραμπ, επισήμως επέμεινε ότι δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Ωστόσο, φάνηκε να υπονοεί ότι τώρα —με εντατικές συνομιλίες υπό την ηγεσία του απεσταλμένου του Στιβ Γουίτκοφ και του γαμπρού του Τζάρεντ Κούσνερ— είναι η καταλληλότερη στιγμή για να τελειώσει επιτέλους ο σχεδόν τετραετής πόλεμος.

«Νομίζω ότι βρισκόμαστε στα τελικά στάδια των συνομιλιών και θα δούμε», είπε ο Τραμπ, προσθέτοντας: «Είτε θα τελειώσει είτε θα συνεχιστεί για πολύ καιρό και θα σκοτωθούν εκατομμύρια επιπλέον άνθρωποι».

Ο Τραμπ, όπως υπενθυμίζει το CNN, έχει εκφράσει απογοήτευση για τον αργό ρυθμό των ειρηνευτικών συνομιλιών και εναλλάσσεται στο να κατηγορεί τον Ζελένσκι και τον Πούτιν για την αδυναμία τερματισμού της σύγκρουσης. Αφού είχε δηλώσει κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2024 ότι θα μπορούσε να λύσει τον πόλεμο μέσα σε μία ημέρα από την ανάληψη των καθηκόντων του, τώρα λέει ότι είναι πιο δύσκολο απ’ όσο φανταζόταν — εν μέρει επειδή δεν έχει καταφέρει να αξιοποιήσει μια θερμή προσωπική σχέση με τον Πούτιν. Η συνάντηση της Κυριακής, που έληξε χωρίς κάποια μεγάλη ανακοίνωση, φάνηκε να υπογραμμίζει αυτές τις δυσκολίες.

«Υπάρχουν ένα ή δύο το πολύ ακανθώδη ζητήματα, πολύ δύσκολα ζητήματα, αλλά νομίζω ότι τα πάμε πολύ καλά», είπε ο Τραμπ μετά τη συνάντηση. «Κάναμε μεγάλη πρόοδο σήμερα, αλλά στην πραγματικότητα την έχουμε κάνει τον τελευταίο μήνα. Αυτό δεν είναι συμφωνία μιας ημέρας, είναι πολύ περίπλοκα πράγματα».

Πρόσφερε επίσης ένα γνώριμο χρονοδιάγραμμα για το πότε θα φανεί αν η ειρήνη είναι εφικτή. «Είναι πιθανό να μη συμβεί», είπε ο Τραμπ για μια ειρηνευτική συμφωνία. «Σε λίγες εβδομάδες θα ξέρουμε, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο»

Ο Πούτιν απών, αλλά παρών

Ο Πούτιν μπορεί να μην ταξίδεψε από τη Ρωσία για τις ΗΠΑ, ωστόσο, η φυσική του απουσία από τις συνομιλίες της Κυριακής δεν σήμαινε ότι η παρουσία του δεν έγινε αισθητή. Ο Τραμπ μίλησε με τον Ρώσο ηγέτη για περισσότερο από μία ώρα πριν ξεκινήσουν οι συνομιλίες με τον Ζελένσκι, σε τηλεφωνική κλήση που, σύμφωνα με το Κρεμλίνο, ζήτησε ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος. Ο Τραμπ είπε επίσης ότι θα μιλήσει ξανά με τον Πούτιν μετά τη συνάντησή του με τον Ζελένσκι.

Πρόκειται για ένα μοτίβο που στο παρελθόν έχει ανησυχήσει τους υποστηρικτές της Ουκρανίας: πριν συναντήσει τον Ζελένσκι, ο Τραμπ ακούει την άποψη του Πούτιν και η επακόλουθη συνάντηση καταλήγει άσχημα. Αυτό συνέβη τον Οκτώβριο, όταν —μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν— ο Τραμπ αρνήθηκε να παράσχει στην Ουκρανία νέους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, παρότι προηγουμένως φαινόταν θετικός.

Αυτή τη φορά, η συνομιλία του Τραμπ με τον Πούτιν δεν απέκλεισε μια θετική συνάντηση με τον Ζελένσκι. Ωστόσο, ο Τραμπ επαίνεσε τον Πούτιν σε έναν τομέα: τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, ένα βασικό αγκάθι στις διαπραγματεύσεις.

«Ο πρόεδρος Πούτιν στην πραγματικότητα συνεργάζεται με την Ουκρανία για να το ανοίξει», είπε ο Τραμπ. «Είναι ένα μεγάλο βήμα, όταν δεν βομβαρδίζει αυτό το εργοστάσιο».

Ο Τραμπ είπε ότι εξακολουθεί να πιστεύει πως ο Πούτιν είναι σοβαρός ως προς την ειρήνη.

«Θέλει να το δει να συμβαίνει. Το θέλει», είπε. «Μου το είπε πολύ ξεκάθαρα, τον πιστεύω».

Μπίζνες…

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ,  ερωτώμενος σχετικά με την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας ανέφερε ότι «Η Ρωσία θα βοηθήσει. Η Ρωσία θέλει να δει την Ουκρανία να πετυχαίνει. Ακούγεται λίγο παράξενο. Ο πρόεδρος Πούτιν ήταν πολύ γενναιόδωρος όσον αφορά την επιτυχία της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της παροχής ενέργειας, ηλεκτρικού ρεύματος και άλλων αγαθών σε πολύ χαμηλές τιμές».

«Πολλά καλά πράγματα προέκυψαν από τη σημερινή τηλεφωνική συνομιλία με τον Πούτιν» πρόσθεσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, με την αντίδραση του Ζελένσκι να είναι χαρακτηριστική.

Ο Τραμπ προσφέρθηκε επίσης να ταξιδέψει στο Κίεβο για να απευθυνθεί στο ουκρανικό κοινοβούλιο ενόψει μιας πιθανής ψηφοφορίας για το ειρηνευτικό σχέδιο, λέγοντας ότι πιθανότατα αυτό δεν θα ήταν απαραίτητο.

Το μικρό αλλά δύσκολο ποσοστό

Πριν από τη συνάντηση, ο Ζελένσκι είχε δηλώσει ότι το 90% των όρων του ειρηνευτικού σχεδίου είχε συμφωνηθεί, επαναλαμβάνοντας ένα ποσοστό που χρησιμοποιούν και Αμερικανοί αξιωματούχοι. Μετά τη συνάντηση, ο Ζελένσκι χρησιμοποίησε το ίδιο ποσοστό, αν και ο Τραμπ είπε ότι δεν του αρέσει να χρησιμοποιεί ποσοστά.

Ωστόσο, είναι το εναπομείναν 10% που αποδεικνύεται το πιο δύσκολο να επιλυθεί, κάτι στο οποίο φάνηκε να αναφέρεται και ο Ζελένσκι. Τα κύρια αγκάθια περιλαμβάνουν την τύχη του πυρηνικού εργοστασίου και το ζήτημα των εδαφικών παραχωρήσεων. Ο Πούτιν θέλει η Ουκρανία να παραδώσει εδάφη στο βόρειο τμήμα της περιφέρειας Ντονέτσκ, τα οποία οι ρωσικές δυνάμεις δεν έχουν καταφέρει να καταλάβουν. Η αντιπρόταση του Ζελένσκι προβλέπει μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, με τις δύο πλευρές να αποσύρονται από τη γραμμή επαφής. Το σχέδιο θα μπορούσε να τεθεί σε δημοψήφισμα, υπό την προϋπόθεση ότι η Μόσχα θα συμφωνήσει πρώτα σε κατάπαυση του πυρός διάρκειας 60 έως 90 ημερών.

Ο Τραμπ υποστήριξε ότι είναι καλύτερο να γίνουν οι εδαφικές παραχωρήσεις τώρα, πριν η Ρωσία προχωρήσει σε περαιτέρω κατάληψη εδαφών.

«Κάποια από αυτά τα εδάφη έχουν ήδη καταληφθεί. Κάποια ίσως είναι ακόμη προς διεκδίκηση, αλλά μπορεί να καταληφθούν τους επόμενους μήνες», είπε. «Και μήπως είναι καλύτερα να κάνεις μια συμφωνία τώρα;»

Πριν από τη συνάντηση, ο Ζελένσκι είχε δείξει νέα ευελιξία, λέγοντας ότι είναι διατεθειμένος να θέσει οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία σε δημοψήφισμα (το ουκρανικό Σύνταγμα απαιτεί οποιαδήποτε αλλαγή στα εθνικά σύνορα να τεθεί σε ψηφοφορία). Είπε όμως ότι θα ήταν απαραίτητη μια κατάπαυση του πυρός για να διεξαχθεί. Η Ρωσία, η οποία εξαπέλυσε νέο κύμα πυραυλικών και μη επανδρωμένων επιθέσεων στην Ουκρανία ενόψει των συνομιλιών της Κυριακής, έχει αρνηθεί οποιαδήποτε συζήτηση περί κατάπαυσης του πυρός.

Κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής συνομιλίας Τραμπ–Πούτιν, οι δύο ηγέτες εξέφρασαν ότι «γενικά συμμερίζονται παρόμοιες απόψεις» πως μια προσωρινή εκεχειρία θα παρατείνει απλώς τη σύγκρουση στην Ουκρανία, σύμφωνα με τον σύμβουλο του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ.

Πρόσθεσε ότι, «δεδομένης της κατάστασης στις γραμμές του μετώπου», η Ουκρανία θα πρέπει σύντομα να αποφασίσει τι θα κάνει με την ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, το βασικό έδαφος που επιδιώκει ο Πούτιν.

Ο Τραμπ είπε μετά τη συνάντησή του με τον Ζελένσκι ότι «πλησιάζουμε σε συμφωνία» για την τύχη της περιοχής, την οποία χαρακτήρισε «ένα από τα μεγάλα ζητήματα».

Εγγυήσεις ασφαλείας

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ευχαρίστησε τον Ντόναλντ Τραμπ για την «υπέροχη συνάντηση». Ανέφερε ότι συζήτησαν «όλες τις πτυχές του πλαισίου ειρήνης» και ότι το σχέδιο των 20 σημείων ειρήνης έχει «συμφωνηθεί κατά 90%».

«Συμφωνήσαμε ότι οι εγγυήσεις ασφάλειας είναι ένα βασικό ορόσημο για την επίτευξη διαρκούς ειρήνης και οι ομάδες μας θα συνεχίσουν να εργάζονται σε όλες τις πτυχές», πρόσθεσε.

Κατά τη διάρκεια συνομιλιών μεταξύ Αμερικανών και Ουκρανών διαπραγματευτών στο Βερολίνο νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η κυβέρνηση Τραμπ συμφώνησε να προσφέρει στην Ουκρανία ορισμένες εγγυήσεις ασφαλείας παρόμοιες με εκείνες που παρέχονται σε άλλα μέλη του ΝΑΤΟ. Η πρόταση ήρθε αφότου ο Ζελένσκι δήλωσε ότι θα μπορούσε να συμφωνήσει να μην επιδιώξει πλέον την ένταξη στη συμμαχία, εφόσον η Ουκρανία λάβει εγγυήσεις τύπου ΝΑΤΟ για την προστασία της από ρωσικές επιθέσεις.

Πιθανή συνάντηση στις ΗΠΑ με τις ευρωπαϊκές χώρες και την Ουκρανία τον Ιανουάριο

«Συμφωνήσαμε ότι οι ομάδες μας θα συναντηθούν τις επόμενες εβδομάδες για να οριστικοποιήσουν όλα τα θέματα που συζητήθηκαν» είπε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

«Συμφωνήσαμε με τον Πρόεδρο Τραμπ ότι θα μας φιλοξενήσει, μαζί με τους Ευρωπαίους ηγέτες, πιθανώς τον Ιανουάριο στην Ουάσιγκτον. Η Ουκρανία είναι έτοιμη για ειρήνη» είπε.

Μετά τη συνάντηση ο Ζελένσκι δήλωσε: «Είχαμε μια ουσιαστική συζήτηση για όλα τα θέματα και εκτιμούμε ιδιαίτερα την πρόοδο που έχουν σημειώσει οι ομάδες της Ουκρανίας και των ΗΠΑ τις τελευταίες εβδομάδες».

«Συζητήσαμε όλες τις πτυχές του πλαισίου ειρήνης και επιτύχαμε σημαντικά αποτελέσματα. Συζητήσαμε επίσης τη σειρά των περαιτέρω ενεργειών.

Συμφωνούμε ότι οι εγγυήσεις ασφάλειας είναι καθοριστικές για την επίτευξη διαρκούς ειρήνης και οι ομάδες μας θα συνεχίσουν να εργάζονται σε όλες τις πτυχές».

Και η ΕΕ

Μετά τις συνομιλίες τους, ο Τραμπ και ο Ζελένσκι πραγματοποίησαν κοινή τηλεφωνική κλήση με βασικούς Ευρωπαίους ηγέτες, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ.

Μετά τη συνάντηση, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μίλησε για «καλή πρόοδο», υπογραμμίζοντας όμως την ανάγκη για «σιδερένιες εγγυήσεις ασφαλείας» για την Ουκρανία.

Ο Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε νέα συνάντηση της «συμμαχίας των προθύμων», στο Παρίσι, με στόχο τη συγκεκριμενοποίηση των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων.