Όσο στη Δύση επιμένουμε να φτιάχνουμε τείχη από τσιμέντο ή συρματοπλέγματα, στην Αφρική βρίσκεται σε εξέλιξη το πιο φιλόδοξο σχέδιο όλων των εποχών, ένα «τείχος» από δέντρα που όταν ολοκληρωθεί θα έχει μήκος 8.000 χιλιομέτρων και θα είναι το μεγαλύτερο φυσικό θαύμα του πλανήτη.
Το τείχος θα «κόβει» οριζόντια την Αφρική στα δύο, στο ύψος της Σαχέλ, της υποσαχάριας περιοχής που πρόσφατα μάθαμε κι εμείς, αλλά για εντελώς μη οικολογικους και μη ειρηνικούς, δηλαδή για όλους τους λάθος λόγους.
Το πρότζεκτ ξεκίνησε το 2007, αλλά ήταν στα σκαριά από τη δεκαετία του ’70. Η Σαχέλ, είναι μια από τις φτωχότερες περιοχές της γής και η φτώχεια έφτασε σε απελπιστικά σημεία όταν η κλιματική αλλαγή μεταμόρφωσε το τοπίο σε μια απέραντη ξερή λωρίδα γης.
Οι διαρκείς ξηρασίες, η έλλειψη τροφής, οι ατελείωτες πολεμικές συγκρούσεις και η ομαδική μετανάστευση των κατοίκων σε αναζήτηση καλύτερης τύχης, μετέτρεψαν την περιοχή σε έρημο, παρότι δεν είναι. Μια περιοχή που κάποτε ήταν γεμάτη από φυσικό πλούτο, έγινε μια επί γης κόλαση.
Τότε ήταν που οι τοπικές κοινότητες, από τη Σενεγάλη στα δυτικά ως το Ντζιμπουτί στα ανατολικά, αποφάσισαν να αντισταθουν. Η κατασκευή του Πράσινου Τείχους έχει ήδη προχωρήσει κατά 15%.
Αρχικά στο πρότζεκτ μετείχαν 11 χώρες, υπό τη γενική εποπτεία της Αφρικανικής Ένωσης και τη βοήθεια των Ηνωμένων Εθνών, σήμερα όμως μετέχουν πάνω 20 χώρες από όλη την Αφρική.
Τι είναι το Μεγάλο Πράσινο Τείχος;
Δέντρα. Βασικά είναι δέντρα, τα οποία φυτεύονται εκεί που υπήρχαν και παλιότερα αλλά πλέον υπάρχει ξερή γη.
Δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται, όμως. Η αναδάσωση της περιοχής υπόσχεται πολύ περισσότερα από το να αλλάξει το χρώμα της στο γεωγραφικό χάρτη: Στην ουσία προσπαθεί να αποτελέσει μια εναλλακτική και βιώσιμη λύση στα προβλήματα που ταλανίζουν όχι μόνο την αφρικανική ήπειρο αλλά και όλον τον πλανήτη, την κλιματική αλλαγή, την ξηρασία, την ερημοποίηση, την πείνα, τις συγκρούσεις και τη μετανάστευση.
Όταν ολοκληρωθεί, το Μεγάλο Πράσινο Τείχος θα είναι η μεγαλύτερη οργανική δομή στον πλανήτη, τρεις φορές μεγαλύτερο από τον μεγάλο Κοραλιογενή Ύφαλο.
Ήδη τα πρώτα αποτελέσματα έχουν αρχίσει να φαίνονται, καθώς η γη δείχνει σημάδια ανάκαμψης και οι τοπικοί πληθυσμοί ανακτούν μια στοιχειώδη σταθερότητα στη ζωή τους.
Φυσικά το τείχος δεν θα λύσει από μόνο του όλα τα προβλήματα και η κατασκευή του δεν γίνεται χωρίς προβλήματα. Στο Σουδάν, ας πούμε, που μαστίζεται από πείνα και συρράξεις, ακόμη και οι καλύτερες των προθέσεων αντιμετωπίζονται εχθρικά.
Το σημαντικότερο που γίνεται, παράλληλα με τη γη που αλλάζει, είναι ότι οι τοπικές κοινότητες συσπειρώνονται γύρω από έναν κοινό σκοπό και μετά από δεκαετίες απελπισίας οι κάτοικοι βλέπουν ένα φως, μια ελπίδα για το μέλλον της γης τους και άρα και των ίδιων. Και ένα λόγο να μείνουν στον τόπο τους.
Είναι σχετικά εντυπωσιακό ότι μια τέτοια προσπάθεια έρχεται από την Αφρική ή τελικά ήταν και απόλυτα αναμενόμενο. Είναι κυρίως όμως η απόδειξη ότι οι άνθρωποι δεν φεύγουν από τον τόπο τους για να περάσουν την ώρα τους, αλλά επειδή ο τόπος τους δεν μπορεί πια να τους ζήσει.
Καθένας, τελικά, κατασκευάζει τα δικά του τείχη, ανάλογα με το όραμά του.
Απομένει να δούμε ποια θα αποδειχθούν πιο αποτελεσματικά μακροπρόθεσμα.