Μια άκρως ανησυχητική εξέλιξη καταγράφει έκθεση της Frontex, σύμφωνα με έγγραφο της ευρωπαϊκής συνοριακής υπηρεσίας που διέρρευσε και που ήδη έχει προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση αλλά και αντιδράσεις.
Σύμφωνα με την έκθεση, η Frontex απέλασε αριθμό-ρεκόρ προσφύγων και μεταναστών μέσα στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, πυροδοτώντας έντονο προβληματισμό για τους ανθρώπους που στέλνονται πίσω στις χώρες τους, στις οποίες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν πόλεμο ή διώξεις.
Συγκεκριμένα, η Frontex ανέφερε ότι απέλασε 8.239 υπηκόους τρίτων χωρών τους πρώτους έξι μήνες του 2021, γεγονός που σηματοδοτεί μια αύξηση κατά 9% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2019, πριν η πανδημία χτυπήσει τον πλανήτη.
Υπενθυμίζεται ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ συνεχίζουν να διενεργούν τις δικές τους απελάσεις, ωστόσο η αύξηση των επιχειρήσεων του Frontex δείχνει πώς οι ευρωπαϊκές χώρες στρέφονται όλο και περισσότερο προς σε αυτήν την Υπηρεσία της Ε.Ε. για βοήθεια στη διαχείριση της μετανάστευσης: από απελάσεις έως περιπολίες στα σύνορα.
Η ΜΚΟ για τις πολιτικές ελευθερίες Statewatch, η οποία δημοσίευσε την έκθεση που διέρρευσε, υπογράμμισε πως είναι αβέβαιο ότι η Frontex δεν υποστήριζε τις επαναπροωθήσεις. Εκπρόσωπος της Frontex δήλωσε ότι οι αποφάσεις για τις απελάσεις λαμβάνονταν πάντα από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δίκαιο.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ε.Ε., τα άτομα που αναγκάζονται να επιστρέψουν θα πρέπει να συνοδεύονται από παρατηρητές ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ωστόσο, ο αριθμός των πτήσεων τσάρτερ με επόπτη ανθρωπίνων δικαιωμάτων μειώθηκε κατά 7% το α’ εξάμηνο το 2021, σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο, γεγονός που –σύμφωνα με την έκθεση– οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στη νόσο Covid-19.
Σε κάθε περίπτωση, οργανώσεις εκφράζουν προβληματισμό για το ότι ο υψηλός αριθμός απελάσεων μπορεί να συνεπάγεται την ταυτόχρονη αύξηση παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Με πτήσεις τσάρτερ
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, 4.938 άτομα απομακρύνθηκαν προς 28 προορισμούς, χρησιμοποιώντας 169 πτήσεις τσάρτερ κατά την περίοδο αναφοράς, σε επιχειρήσεις που υποστηρίζονται από τη Frontex και στις οποίες συμμετείχαν κράτη-μέλη.
Η Γερμανία είναι μακράν ο κύριος χρήστης των «υπηρεσιών» της Frontex για απελάσεις, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το ήμισυ όλων των μετακινήσεων με πτήσεις τσάρτερ. Συγκεκριμένα:
- Γερμανία: 2.742 άτομα (το 56% όλων όσων απελάθηκαν)
- Ιταλία: 903 (18%)
- Γαλλία: 559 (11%)
- Ισπανία: 249 (5%)
- Αυστρία: 155 (3%)
- Ελλάδα: 124 (3%)
Η νέα γερμανική κυβέρνηση συνασπισμού έχει υποσχεθεί μια «επίθεση επαναπατρισμού» ως μέρος των σχεδίων της για τη μετανάστευση και το άσυλο, επομένως είναι πιθανό η Γερμανία να συνεχίσει να είναι σημαντικός «χρήστης» των υπηρεσιών απέλασης της Frontex.
Εκτός από πτήσεις, δεν υπήρξαν επιστροφές διά θαλάσσης κατά την περίοδο αναφοράς, καθώς η Τουρκία ανέστειλε την επαναποδοχή μεταναστών τον Μάρτιο του 2020. Ωστόσο, η ανάπτυξη αξιωματικών συνοδείας της Frontex στην Ελλάδα θα γίνει με τη λογική ότι αυτές οι επιχειρήσεις θα ξαναρχίσουν.