Μπορεί η Έλλη Κοκκίνου να τραγουδούσε το 2003 ότι “θέλω να πάω να μείνω σ’ άλλη χώρα, σ’ άγνωστη γη να φύγω θέλω τώρα, στην Αφρική θα πάω με τους Μασάι, που Ελληνικά κανείς τους δε μιλάει”, αλλά μάλλον δεν γνώριζε ότι ήταν μόλις έναν χρόνο πριν, το 2002, που η Ελληνίδα Άννυ Καραγκούνη Corsini βρέθηκε στα χωριά των Μασάι.
Αυτό που ξεκίνησε ως ταξίδι αναψυχής επρόκειτο να της αλλάξει την κοσμοθεωρία και τη ζωή όπως και τη ζωή εκατοντάδων γυναικών και παιδιών της φυλής που ζει στο “διαμάντι της Ανατολικής Αφρικής”.
Η Άννυ Καραγκούνη Corsini ζει με την οικογένειά της στην Ελβετία, από τη δεκαετία του ’70. Το 2002 έφτιαξε βαλίτσες για ένα οικογενειακό ταξίδι, στην Κένυα. Στόχος ήταν να απολαύσουν περιηγήσεις και σαφάρι. Και όμως όλα άλλαξαν όταν επισκέφθηκε τα χωριά των Μασάι: “Το 2002 είχαμε πάει με τον άνδρα μου και τα δυο παιδιά μας στην Κένυα για τουριστικούς λόγους. Γνώριζα κάποιον που είχε μια οργάνωση εκεί και μού λέει: “θα σας πάω να δείτε χωριά που δεν έχουν δει ποτέ λευκό άνθρωπο”! Ήταν τα χωριά των Μασάι, τελείως απομονωμένα και με τους ανθρώπους να ζουν σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Όταν γύρισα πίσω, ήμουν τελείως αλλαγμένη. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι υπάρχουν πάνω στη γη τέτοιες συνθήκες διαβίωσης, ότι οι άνθρωποι ζουν τόσο φτωχά”, αφηγήθηκε η ίδια στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η οποία ίδρυσε τη μη κυβερνητική οργάνωση M.A.A. (Maasai Aid Association).
Η δράση της Άννυς Καραγκούνη Corsini για τους Μασάι
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και μετά τις σπουδές της στο Μαθηματικό του Πανεπιστημίου Αθηνών πήγε στην Ελβετία όπου έκανε το μεταπτυχιακό της στην Αστροφυσική και Αστρονομία. Έκτοτε, 44 χρόνια τώρα, ζει στη Γενεύη, απ’ όπου και αναπτύσσει πλούσια δράση με την οργάνωση που ίδρυσε, η οποία λειτουργεί από το 2004 υπό το ελβετικό και το κενυατικό νομικό πλαίσιο, με στόχο τη διασφάλιση του δικαιώματος παιδιών και γυναικών στην κοινότητα των Μασάι (ή Μαασάι) στην παιδεία και την υγεία.
Χάρη σε δωρεές και χορηγίες, η οργάνωση προσπαθεί να εκπαιδεύσει όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά που ζουν υπό συνθήκες φτώχειας. Μέχρι σήμερα η ΜΑΑ παράσχει κάθε χρόνο περίπου 350 υποτροφίες σε μη προνομιούχα παιδιά -κυρίως κορίτσια- απομακρύνοντάς τα από τον αναλφαβητισμό, ενώ έχει χρηματοδοτήσει την κατασκευή δεκάδων σχολικών αιθουσών σε παραμελημένα χωριά.
Η M.A.A. έχει αναλάβει επίσης να φέρει εις πέρας μια άλλη “μάχη”, για την εξάλειψη του φαινομένου της κλειτοριδεκτομής, μια πρακτική που εφαρμόζεται στα κορίτσια της κοινότητας των Μασάι και, όπως επισημαίνει η οργάνωση, «είναι μια επιβλαβής παραδοσιακή πρακτική, που σχετίζεται με την άγνοια, επιζήμια αρχαία έθιμα και την έλλειψη επικοινωνίας των γυναικών Μασάι με τον υπόλοιπο κόσμο”. Μάλιστα, η κλειτοριδεκτομή στην κοινωνία των Μασάι προηγείται του πρόωρου και καταναγκαστικού γάμου, στον οποίο ωθούνται μικρά κορίτσια, ακόμη και από την ηλικία των 10 ετών!
“Στην πρώτη εκείνη επίσκεψη στους Μασάι το 2002, γιόρταζαν την περιτομή του γιου του αρχηγού του χωριού και την κλειτοριδεκτομή της κόρης. Εκεί ήταν που έπαθα σοκ. Δεν μπορούσα να το φανταστώ αυτό που συνέβαινε αλλά λόγω της πολιτισμικής διαφοράς και της γλώσσας δεν επενέβην, αλλά το κράτησα μέσα μου κι “έβραζα”. Όταν, λοιπόν, γύρισα στη Γενεύη, ενημερώθηκα για το θέμα, μίλησα με τους συναδέλφους μου στην τράπεζα, όπου δούλευα στον τομέα της πληροφορικής, και συγκροτήσαμε μια οργάνωση ερασιτεχνική. Τον επόμενο χρόνο ξαναπήγα μόνη μου στα χωριά αυτά, αλλά με διερμηνέα, κι έτσι άρχισε αυτή η “περιπέτεια”. Άρχισα να εξηγώ στις γυναίκες Μασάι, ότι οι υπόλοιπες γυναίκες στον κόσμο δεν έχουν κάνει κλειτοριδεκτομή κι ότι αυτό δεν είναι η κανονικότητα. Έτσι βρέθηκα μέσα στον ακτιβισμό», εξήγησε η κ. Καραγκούνη. Θυμάται, μάλιστα, πως στο πρώτο σεμινάριο για την κλειτοριδεκτομή σε αγροτικό χωριό, ήρθαν οι γυναίκες του χωριού και της είπαν: “Μα καλά, ξέρετε όλα αυτά τα πράγματα και δεν ήρθατε να μας τα πείτε μέχρι σήμερα;”.
Μ.Α.Α: 17 χρόνια προσφοράς
Στα 17 χρόνια δραστηριοποίησής της στην Κένυα, η M.A.A. έχει κατασκευάσει δεκάδες σχολικές αίθουσες κι έχει υλοποιήσει μια σειρά από άλλα πρότζεκτ, με στόχο την ενδυνάμωση κυρίως των γυναικών στη διαφορετική αυτή κοινωνία, όπου ζουν. «Η κατανόηση της κοινωνίας έρχεται λίγο λίγο. Όσο κάποιος τους συναναστρέφεται, τόσο περισσότερο βλέπει σιγά σιγά τα προβλήματά τους», τονίζει η κ. Καραγκούνη. Μάλιστα, η πανδημία μπορεί να «πάγωσε» τις δραστηριότητες σ’ όλο τον πλανήτη τον τελευταίο έναν και πλέον χρόνο, αλλά δεν στάθηκε ικανή να σταματήσει το σημαντικό έργο της οργάνωσης στην κοινότητα των Μασάι.
Το 2020, η M.A.A. ξεκίνησε -μεταξύ άλλων- ένα πρότζεκτ, με ορίζοντα τριετίας που αφορά τη στήριξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Συγκεκριμένα χρηματοδοτήθηκε η εγκατάσταση ενός ηλεκτρικού φράχτη με ηλιακά πάνελ γύρω από τη φάρμα που διαχειρίζονται γυναίκες, ενώ αγοράστηκαν σπόροι και γεωργικά εργαλεία αλλά και κατσίκες προκειμένου να αναπτυχθεί μια μονάδα αναπαραγωγής από τα μέλη του γυναικείου συνεταιρισμού. Μάλιστα, από τη δράση αυτή, την οποία χρηματοδοτούν για μια τριετία ο Δήμος της Γενεύης και το Ίδρυμα της BNP- Paribas, ωφελούνται τρία χωριά στη νότια Κένυα.
“Οι γυναίκες δεν έχουν το δικαίωμα να κατέχουν κοπάδια, παρά μόνο μια κατσίκα. Οι αγελάδες είναι μόνο προνόμιο των ανδρών. Αυτές οι γυναίκες, λοιπόν, που θα προσπαθήσουν να στείλουν τα κορίτσια τους στα σχολεία και να μην παντρευτούν νωρίς χρειάζονται ενδυνάμωση. Πώς θα γίνει αυτό; Με τη γεωργία για να γίνουν οικονομικά αυτόνομες”. σημείωσε η κ. Καραγκούνη, αναλύοντας τη φιλοσοφία του νέου πρότζεκτ. Εξήγησε ακόμη πως καθώς τα χωριά των Μασάι βρίσκονται δίπλα σε εθνικά πάρκα με άγρια ζώα κρίθηκε αναγκαία η ανέγερση φράχτη με ηλιακά πάνελ προκειμένου να διαφυλαχθεί το ζωικό και γεωργικό κεφάλαιο.
Εν μέσω πανδημίας, η M.A.A. έκανε ένα ακόμη σπουδαίο έργο στην περιοχή χρηματοδοτώντας την εξασφάλιση βασικών ειδών διατροφής για χωριά που απειλούνταν από την πείνα. «Φέτος τα σχολεία ήταν κλειστά λόγω της πανδημίας και οι άνθρωποι άρχισαν να λιμοκτονούν καθώς έκλεισαν και οι υπαίθριες αγορές και δεν μπορούσαν να κάνουν ανταλλαγές τροφίμων για να φάνε. Μού έγραφαν: “θα πεθάνουμε από την πείνα προτού μας βρει ο κορονοϊός και μας σκοτώσει”. Έτσι, τα χρήματα που θα δίναμε για τα σχολεία τα μετατρέψαμε σε τρόφιμα. Για να έχουν τουλάχιστον ένα βασικό γεύμα την ημέρα κυρίως τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι», επεσήμανε η κυρία Καραγκούνη.
Στην ερώτηση τι “παίρνει” η ίδια από την ενασχόλησή τους με τους Μασάι, η απάντηση ήταν ξεκάθαρη: “Είναι υπέροχο το συναίσθημα να βοηθάς κάποιον που έχει ανάγκη και να βλέπεις ότι η δουλειά σου αποδίδει καρπούς. Αυτό δεν το βλέπουμε στον επαγγελματικό τομέα, αφού συνήθως κάνουμε βιοποριστικά επαγγέλματα. Το να κάνεις κάτι και να βλέπεις ότι αποφέρει θετικά αποτελέσματα και ενδυναμώνει κοινωνίες είναι μια χαρά που δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα”.
Κάθε επίσκεψή της στα χωριά των Μασάι είναι και μια μικρή γιορτή, αφού την υποδέχονται με τραγούδια και στήνουν μικρές γιορτές. “Κάποιος μού είπε πως ούτε όταν βουλευτής επισκέπτεται την περιοχή τους δεν τυγχάνει τέτοιων τιμών!”, λέει χαμογελώντας πλατιά για την αγάπη που παίρνει ως “αντίδωρο” απ’ αυτούς τους ανθρώπους.
