Μετά το ΔΝΤ έρχεται η ισοπέδωση με το μνημόνιο Πισσαρίδη
Η διάλυση του Ασφαλιστικού και των εργασιακών κεκτημένων που η κυβέρνηση ανέθεσε σε… ανεξάρτητη επιτροπή για να αποκτήσει ακαδημαϊκή υπόσταση – Oi Ελληνες δίνουν αίμα για τα 32 δισ. που θα έρθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης τα επόμενα πέντε χρόνια
Κάθε δανειακή σύμβαση πρέπει να συνοδεύεται και από ένα… μνημόνιο συνεργασίας. Αυτό συνέβη και τώρα με τα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης των 32 δισ. που θα έρθουν στη χώρα μας μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.
Το προσχέδιο με τις μεταρρυθμίσεις που έστειλε η κυβέρνηση στις Βρυξέλλες αποτελεί τη… δανειακή σύμβαση, δηλαδή πού θα ξοδευτούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια από τα δάνεια και τις επιχορηγήσεις, και το… μνημόνιο συνεργασίας είναι το σχέδιο Πισσαρίδη που παρεμβαίνει σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Για να μη φανεί αυτή η «διασύνδεση», η κυβέρνηση επέλεξε να αναθέσει τη σύνταξή του σε μια «ανεξάρτητη» επιτροπή, για να αποκτήσει μια ακαδημαϊκή -και άρα σοβαρή- υπόσταση. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση αποποιείται την ευθύνη κάθε εισήγησης, αφού δεν συνέταξε η ίδια την έκθεση. Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά τα μέτρα θα τα υιοθετήσει άμεσα.
Ασφαλιστικό
Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου από το 2010 έως σήμερα οι συνταξιούχοι της χώρας έχουν υποστεί περικοπές συνολικού ύψους 88 δισ. ευρώ, η κυβέρνηση έρχεται να υιοθετήσει, σαν να μη συμβαίνει τίποτα, το σχέδιο Πισσαρίδη που εισηγείται νέα δεινά: περικοπές στις συντάξεις, αυξήσεις ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, μετατροπή του συστήματος από αναδιανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό, κατάργηση των πλασματικών ετών ασφάλισης.
Ενώ, λοιπόν, οι ελληνικές κυβερνήσεις κατάφεραν από το 2018 και μετά να πείσουν τους δανειστές ότι οι διαδοχικές περικοπές στις συντάξεις είχαν φέρει τους συνταξιούχους στα όριά τους και μπήκε, επιτέλους, ένα φρένο, η έκθεση αναφέρει ότι «η συνταξιοδοτική δαπάνη στην Ελλάδα παραμένει ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ». Υιοθετώντας αυτό το κείμενο, η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποκαλύπτει τα πραγματικά σχέδιά της: Δεν της αρκεί που οι δανειστές δέχτηκαν να μπει ένα τέλος στις περικοπές, έρχεται να τις ξαναβάλει στο τραπέζι χωρίς αυτή τη στιγμή να τις ζητά κανείς!
Η θεραπεία-σοκ που επεξεργάζεται εδώ και δύο χρόνια ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πολύ πριν από την εμφάνιση της πανδημίας και έναν χρόνο προτού έρθει καν στην εξουσία, εδράζεται στη μετάβαση, αρχικά της επικουρικής ασφάλισης και ίσως αργότερα, εφόσον το επιτρέψουν οι συνθήκες και της κύριας, σε ένα κεφαλαιοποιητικό σύστημα που είχε γλαφυρά παρομοιάσει τον Σεπτέμβριο του 2018 ο Κώστας Καραγκούνης με το ασφαλιστικό σύστημα που είχε εφαρμόσει ο δικτάτορας Πινοσέτ στη Χιλή.
Σε πρακτικό επίπεδο, το σχέδιο Πισσαρίδη παραδέχεται ότι «το χρηματοδοτικό κενό από καθολική μετάβαση σε κεφαλαιοποιητική επικουρική σύνταξη (από την πρώτη ημέρα και για όλους ανεξαιρέτως τους εργαζομένους), χωρίς μείωση στις παρεχόμενες συντάξεις και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη θετικές επιδράσεις στο ΑΕΠ, υπολογίζεται σε 1,3% του ΑΕΠ του πρώτου χρόνου της εφαρμογής». Με απλά μαθηματικά, με τα σημερινά επίπεδα του εξαιρετικά μειωμένου ΑΕΠ λόγω της πανδημίας, μιλάμε για ένα ποσό που ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ ο ομότιμος καθηγητής του Πάντειου Πανεπιστημίου Σάββας Ρομπόλης έχει υπολογίσει το συνολικό κόστος μετάβασης μόνο για τις επικουρικές συντάξεις σε 55 δισ. ευρώ!
Από πού θα βρεθούν τα λεφτά; Από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς στη σχετική παρουσίαση της πρότασης που απέστειλε η κυβέρνηση στις Βρυξέλλες αναφέρεται χαρακτηριστικά ως στόχος «η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος μέσω της καθιέρωσης ενός κεφαλαιοποιητικού συστήματος για επικουρικές συντάξεις». Θα πάρει, δηλαδή, η κυβέρνηση μέρος από τα 32 διςσ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης για να καλύψει μία τεράστια τρύπα που η ίδια θα δημιουργήσει εξαιτίας των νεοφιλελεύθερων εμμονών της, αντί να τα κατευθύνει στην πραγματική οικονομία που βουλιάζει.
Κυβέρνηση και Πισσαρίδης κρύβουν στα «ψιλά γράμματα» τις νέες περικοπές. Η επιτροπή, κατά λέξη, εισηγείται «αναπροσαρμογή των κανόνων υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης με τρόπο που να είναι αναλογιστικά και ουσιαστικά περισσότερο ανταποδοτική και συνδεδεμένη με την ηλικία συνταξιοδότησης και εξορθολογισμό των κανόνων αναγνώρισης πλασματικών χρόνων ασφάλισης».
Σε απλά ελληνικά, ακόμη μικρότερες συντάξεις για όσους έχουν λίγα έτη ασφάλισης και ακόμη ακριβότερα προς εξαγορά πλασματικά έτη. Και όλα αυτά την ώρα που η χώρα, πριν καλά καλά βγει από την οκταετή μέγκενη των Μνημονίων, μπήκε εκ νέου σε μία βαθύτατη κρίση, με τους ανέργους από το 2010 και έπειτα να υπολογίζονται σε σχεδόν 1.000.000, άλλους τόσους σε καθεστώς αδήλωτης ή υποδηλωμένης εργασίας και λίγους τυχερούς να εργάζονται σταθερά αλλά με σημαντικά μειωμένους μισθούς.
Ελάφρυνση πλουσίων
Στο πλαίσιο των «μεταρρυθμίσεων» η επιτροπή εισηγείται προτάσεις με μοναδική στόχευση την ελάφρυνση των ανώτερων εισοδηματικών τάξεων και κάλυψη της «τρύπας» στα έσοδα από νέους φόρους! Συγκεκριμένα, ζητά τη «μείωση του ανώτατου ορίου εισοδήματος (πλαφόν ασφαλιστέων αποδοχών) επί του οποίου επιβάλλονται αναλογικές ασφαλιστικές εισφορές για τους μισθωτούς εργαζομένους, αντικατάσταση της ποσοστιαίας εισφοράς υγείας των μισθωτών με ένα σταθερό ποσό ή ένα σύστημα λίγων κλάσεων. Εναλλακτικά, διατήρηση του ισχύοντος καθεστώτος αναλογικών εισφορών αλλά με ακόμα χαμηλότερο πλαφόν ασφαλιστέων αποδοχών υγείας».
Eργασιακά: Κατάργηση των αδειών μητρότητας, ευκολότερες απολύσεις
Την ίδια στιγμή, οι προτάσεις του νομπελίστα οικονομολόγου Πισσαρίδη ακουμπούν ένα θέμα που ούτε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν τόλμησε να αγγίξει στα σκληρά χρόνια της μνημονιακής κατοχής, αυτό της μητρότητας. Κατά την έκθεση, «απαιτείται η αναθεώρηση των νόμων για τις άδειες μητρότητας (άδεια τοκετού και λοχείας, ειδική εξάμηνη άδεια μετά την άδεια τοκετού, άδεια φροντίδας παιδιού)» με μεταφορά του μισθολογικού κόστους των αδειών από τις επιχειρήσεις στο κράτος, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη σταδιακή κατάργησή τους.
Παρά τη ραγδαία απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, η επιτροπή ζητά τη μείωση του κόστους των υπερωριών και, ταυτόχρονα, επισημαίνει ότι «περιορισμοί στη δυνατότητα μιας επιχείρησης να μεταβάλλει τον αριθμό των απασχολουμένων αποθαρρύνουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας και εμποδίζουν την ανακατανομή του εργατικού δυναμικού», θέτοντας εκ νέου ζήτημα απελευθέρωσης των απολύσεων.
Μισό επίδομα ανεργίας
Αναπαράγοντας εμμέσως μία χυδαία αντικοινωνική θέση, ότι οι άνεργοι είναι τεμπέληδες, η επιτροπή προτείνει «το επίδομα ανεργίας να οριστεί στο 55% του μέσου μηνιαίου μισθού του ανέργου στα προηγούμενα τρία έτη και η διάρκεια του αυξημένου επιδόματος να είναι στους έξι μήνες, αντί για δώδεκα μήνες που είναι τώρα. Αν ο άνεργος μετά τους έξι μήνες δεν έχει βρει δουλειά, θα λαμβάνει για διάστημα έως έξι μήνες το επίδομα ανεργίας στο επίπεδο που είναι σήμερα».
Με δεδομένο, όπως επισημαίνει ο Αλέξης Μητρόπουλος, ότι «το 72,3% των εργατοϋπαλλήλων λαμβάνει πολύ λιγότερα από 1.000 ευρώ μεικτά μηνιαίως (Εκθεση ΙΝΕ/ΓΣΕΕ για τους μισθούς), τα επιδόματα για τους περισσότερους θα πέσουν στα 200-250 ευρώ».
Φοροκαταιγίδα διά της πλαγίας και απαλλαγές για πλούσιους
Οι προτάσεις Πισσαρίδη δεν έχουν να ζηλέψουν σε τίποτα από τα Μνημόνια που διέλυσαν την ελληνική οικονομία. Προς τέρψη της κυβέρνησης, βάζει «φρένο» σε νέες μειώσεις φόρων, καθώς επισημαίνει πως δεν υπάρχουν τα δημοσιονομικά περιθώρια. Μάλιστα, δεν κρίνει σκόπιμη τη μείωση του ΦΠΑ και της φορολογίας ακινήτων, αλλά τονίζει πως θα πρέπει να μειωθεί το κόστος εργασίας. Μειώσεις φόρων θα υπάρξουν μόνο όταν μειωθούν οι δαπάνες του Προϋπολογισμού, δηλαδή κόψουν απ’ όπου βρουν. Η έκθεση στην ουσία εισηγείται να γίνονται αυξομειώσεις φόρων, δηλαδή να μειώνουν την επιβάρυνση σε έναν φόρο και να τα… παίρνουν από την αύξηση ενός άλλου.
ΕΝΦΙΑ στους δήμους
Μπορεί να μην προτείνει τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, ωστόσο εισηγείται την κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου, που αφορά περιουσίες άνω των 250.000 ευρώ. Πρόκειται για μια πρόταση που δεν βοηθά τις μικρές περιουσίες ούτε, φυσικά, τη μεσαία τάξη, για την οποία «μάχονται» (δημοσκοπικά) οι κυβερνώντες. Η έκθεση Πισσαρίδη προτείνει ακόμα να ενοποιηθούν όλοι οι φόροι ακίνητης περιουσίας, και με «οδηγό» τον ΕΝΦΙΑ η είσπραξη να μεταφερθεί στους δήμους. Αυτό σημαίνει πως σε περίπτωση ληξιπρόθεσμου χρέους από πολίτη τις διαδικασίες κατασχέσεων θα κινεί… ο δήμαρχος.
Πλαστικό χρήμα
Σημαντική προϋπόθεση για την αύξηση των εσόδων είναι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Αυτό θα πραγματοποιηθεί κάνοντας τον κόσμο να πληρώνει μόνο με πλαστικό χρήμα. Αυτός είναι ο «δρόμος» για τη μείωση της φοροδιαφυγής και των αδήλωτων εισοδημάτων.
Ωστόσο, δεν προτείνει μόνο αυτό. Εισηγείται όλα τα εισοδήματα να μπουν σε μια ενιαία κλίμακα. Μέχρι σήμερα φορολογούνται αυτοτελώς τα εισοδήματα από ενοίκια και τα μερίσματα.
Δηλαδή, όποιος έχει έναν μισθό και εισπράττει ένα ενοίκιο σήμερα φορολογείται για το εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και ξεχωριστά για το ενοίκιο. Η επιτροπή Πισσαρίδη προτείνει να φορολογούνται σαν ένα εισόδημα, που σημαίνει ότι θα εκτοξευθούν οι φόροι που θα πληρώνουν εκατομμύρια φορολογούμενοι στην Εφορία.
Ενοποίηση προνοιακών επιδομάτων
Μία άλλη πάγια θέση του ΔΝΤ που επαναφέρει η επιτροπή Πισσαρίδη αφορά την ενοποίηση των προνοιακών επιδομάτων. Κάνοντας λόγο για απλοποίηση, σημειώνει ότι «όλα τα επιδόματα θα μπορούσαν να ενοποιηθούν σε ένα, εκτός του επιδόματος ανεργίας, του επιδόματος αναπηρίας και ενός στεγαστικού επιδόματος που θα καταβάλλεται σε αδύναμους οφειλέτες». Ταυτόχρονα, βάζει στο στόχαστρο το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, αναφέροντας ότι δημιουργεί αντικίνητρα για επίσημη εργασία, και προτείνει να αποσύρεται περισσότερο σταδιακά όταν ο μισθός αυξάνεται, σε συνδυασμό με ένα νέο επίδομα εργασίας (ΕΕΡΓ).
Η παρέα των νεοφιλελεύθερων
«Μπροστάρης» της επιτροπής είναι ο νομπελίστας καθηγητής Χριστόφορος Πισσαρίδης, ο οποίος τοποθέτησε ως άμεσους συνεργάτες του δύο πρόσωπα που έχουν δώσει μαζί του ένα διαφορετικό στίγμα. Ουδείς ξεχνά το κείμενο που είχαν δημοσιεύσει από κοινού με τον Δημήτρη Βαγιάνο και τον Κώστα Μεγήρ το 2015 και ζητούσαν από την τότε κυβέρνηση την άμεση συνθηκολόγηση με τα σκληρά μέτρα που ήθελαν να επιβάλουν στη χώρα ο Σόιμπλε και η Μέρκελ.
Φαίνεται πως ο πρωθυπουργός έχει επιλέξει να παραμερίσει τους επίσημους οικονομικούς του συμβούλους και να βάλει μπροστά «τεχνοκράτες», οι εισηγήσεις των οποίων δεν φέρουν πολιτικό κόστος, ενώ δεν «καίγονται» πολιτικά και πρόσωπα.
Χριστόφορος Πισσαρίδης
Ο Χριστόφορος Πισσαρίδης, γεννημένος στη Λευκωσία, τιμήθηκε το 2010 με το Νόμπελ Οικονομικών. Ειδικεύεται στην οικονομία της ανεργίας, στις πολιτικές ανάπτυξης και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Το 2017 είχε ταχθεί υπέρ της μείωσης του αφορολογήτου και είχε τονίσει πως πρέπει να υπάρξει παρέμβαση στο Ασφαλιστικό, καθώς η συνταξιοδοτική δαπάνη ως ποσοστό επί του ΑΕΠ είναι πολύ μεγάλη.
Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει και τις απόψεις του για το «κούρεμα» καταθέσεων στην Κύπρο, όπου και γεννήθηκε. Είχε υπογραμμίσει ότι με το «κούρεμα» δόθηκε μεγάλος δημοσιονομικός χώρος στην κυβέρνηση της χώρας κι αυτό γιατί το ποσό που συγκεντρώθηκε από τις καταθέσεις ήταν πολύ μεγάλο, φτάνοντας τα 9 με 10 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου το 60% του ΑΕΠ της Κύπρου. «Τα χρήματα πρέπει να βρεθούν από κάπου» σημείωνε χαρακτηριστικά.
Νίκος Βέττας, Γεν. διευθυντής ΙΟΒΕ
Καθηγητής Οικονομικών που διαδέχτηκε τον «εκσυγχρονιστή» Γιάννη Στουρνάρα στο τιμόνι του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών.
Εχει δηλώσει πως η Ελλάδα «δεν πήρε τα μαθήματα που έπρεπε», αφού δεν έκανε τις μεταρρυθμίσεις που έπρεπε. Αίσθηση είχε προκαλέσει η αναφορά του στις «πάρα πολύ υψηλές συντάξεις που δίνουμε στο σύνολο του πληθυσμού», ζητώντας στην ουσία τη μείωσή τους. Εχει ταχθεί μάλιστα και κατά της αύξησης μισθών, καθώς θα οδηγούσε σε επιβράδυνση της ανταγωνιστικότητας.
Δημήτρης Βαγιανός, Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, London School of Economics
Ανήκει και αυτός στη φιλοσοφία του ΙΟΒΕ. Στο παρελθόν έχει ταχθεί υπέρ της περικοπής κρατικών δαπανών οι οποίες αφορούν μισθολογικά και ασφαλιστικά προνόμια ορισμένων ομάδων, κυρίως σε ΔΕΚΟ. Εχει δηλώσει πως δεν φέρει ευθύνη το Μνημόνιο που οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έδωσαν έμφαση στις μεταρρυθμίσεις.
Κώστας Μεγήρ, Καθηγητής Οικονομικών Γέιλ
Ακόμα ένας «οπαδός» των μεταρρυθμίσεων. Εχει ασκήσει κριτική στο μείγμα πολιτικής των Μνημονίων, καθώς, όπως έχει τονίσει, εστιάσαμε στη δημοσιονομική πειθαρχία αντί σε μια πραγματική στροφή στις μεταρρυθμίσεις.
Θεώρησε δε τα Μνημόνια «άλλη μια μεγάλη χαμένη ευκαιρία», αφού δεν αξιοποιήθηκαν σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων.
Κυριάκος Ανδρέου, Επικεφαλής του συμβουλευτικού τμήματος PwC Ελλάδας
Ανήκει στην ομάδα που υποστηρίζουν ακράδαντα τις… μεταρρυθμίσεις, ενώ αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας ανήκε στη στενή ομάδα των «13» στο Μαξίμου, μαζί με τους Πιερρακάκη, Σκέρτσο, Χαρδαλιά, Τσιόδρα, που εισηγούνταν και υλοποιούσαν το σχέδιο εξόδου από το lockdown. Ενας στενός συνεργάτης δηλαδή του Μαξίμου και του ίδιου του πρωθυπουργού έχει συνυπογράψει τη σύνταξη ενός άτυπου μνημονίου από μια «ανεξάρτητη» ομάδα τεχνοκρατών.
πηγή: δημοκρατία