Με τους πρόσφυγες να προσπαθούν να επιβιώσουν, φεύγοντας με κάθε τρόπο από τις χώρες τους, για να φτάσουν καθημερινά στα ελληνικά νησιά και με την ελληνική κυβέρνηση να προχωρά, παρά τις αντιδράσεις, στη δημιουργία φραγμάτων και κλειστών κέντρων κράτησης, οκτώ σπουδαία Ντοκιμαντέρ έρχονται να ρίξουν φως στο σημαντικότερο ζήτημα της εποχή μας.
Πρόκειται για οκτώ αξιόλογες ταινίες τεκμηρίωσης, που παρουσιάζουμε σήμερα σε αποκλειστικότητα στο Tvxs.gr και τις οποίες θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στην μεγάλη οθόνη, κατά τη διάρκεια του 22ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το οποίο σηκώνει αυλαία την Πέμπτη 5 Μαρτίου.
Οι πρόσφυγες δεν είναι οικονομικοί μετανάστες, όπως λανθασμένα χαρακτηρίζονται πολλές φορές, αλλά είναι άνθρωποι που ήρθαν αντιμέτωποι με άμεσο για τη ζωή τους κίνδυνο και αναγκάστηκαν να φύγουν από τον τόπο τους με μόνο σκοπό τη σωτηρία τους. Πόλεμοι, διώξεις, εγκλήματα κατά της ελευθερίας, είναι κάποιοι από τους λόγους που ώθησαν πολλούς ανθρώπους στην απόγνωση και τους οδήγησαν να ψάξουν για νέες πατρίδες, προσωρινές ή μη.
Το μόνο «διαβατήριό» τους στο δύσκολο ταξίδι τους είναι το θάρρος και η ελπίδα. Θάρρος που θα το χρειαστούν για να αποφύγουν τις δυσκολίες που θα συναντήσουν στον δρόμο τους και ελπίδα για την επίτευξη του στόχου τους που δεν είναι άλλος παρά να βρουν ένα ειρηνικό μέρος να ζήσουν αυτοί και τα παιδιά τους. Πράγματα, που οι πολίτες άλλων κοινωνιών τα θεωρούν δεδομένα, γι’ αυτούς είναι απλώς ένα όνειρο και μοναδικός σκοπός της ύπαρξής τους.
Οι σκηνοθέτες των συγκεκριμένων ντοκιμαντέρ, συμμετέχουν ενεργά, μέσα από τις δημιουργίες τους, στον παγκόσμιο διάλογο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και για την ατομική, κοινωνική και πολιτική ευθύνη. Ποιος είναι ο σύγχρονος ρόλος του ντοκιμαντέρ; Το είδος αναπτύσσεται, διευρύνεται και εξελίσσεται με ταχύτητα αντίστοιχη της πραγματικότητας που την τροφοδοτεί. Οκτώ Ντοκιμαντέρ για την Προσφυγική Κρίση:
Ειδωμένη / Idomeni, Νταβίντ Αρόνοβιτς, Σουηδία, 90 λεπτά
Στο χωριό της Ειδομένης, στην παραμεθόριο ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Βόρεια Μακεδονία, ο χρόνος μοιάζει να έχει παγώσει, θαρρείς εγκλωβισμένος σε μια ατέρμονη εκκρεμότητα: η κίνηση προς τα εμπρός είναι απαγορευμένη, αλλά εξίσου απαγορευτική είναι και η κάθε σκέψη επιστροφής. Ένα σπαρακτικό ντοκιμαντέρ που εξερευνά τους παράλληλους βίους δύο οικογενειών που διέφυγαν από την κόλαση της γενοκτονίας των Γιαζίντι, στο Ιράκ. Μια ιστορία υπομονής, αντοχής, ελπίδας και ανεπούλωτων πληγών, που ξεδιπλώνεται σε έναν καμβά βασανιστικής αναμονής.
Πάνω από τον Νόμο / Above The Law, Μπραϊόνι Νταν, Ιρλανδία, 14 λεπτά
Σε αντίθεση με τον κόσμο των ανθρώπων, δεν υπάρχει νόμος που να υπαγορεύει στα πουλιά προς τα πού να μεταναστεύουν όταν η ελευθερία τους δεν περιορίζεται από τεχνητά και εφήμερα σύνορα ή ιδεολογικούς διαχωρισμούς σε ανώτερα και κατώτερα όντα. Ενσωματώνοντας μικροκάμερες στη ράχη εκπαιδευμένων αετών (δηλαδή, από μια εκ των πραγμάτων προνομιακή θέση), αυτό το αιθέριο ντοκιμαντέρ εποπτεύει από αέρος τις εστίες του προσφυγικού δράματος, αντιπαραβάλλοντας την ανεμπόδιστη φυγή των πουλιών με το γεμάτο κινδύνους ταξίδι των ανθρώπων. Μια μετωπική αντιπαράθεση ανάμεσα στο ανθρώπινο δίκαιο του ισχυρού και τη ρευστότητα της φύσης.
Ο Άγγλος Ξάδελφός μου / My English Cousin, Καρίμ Σαϊάντ, Ελβετία – Κατάρ, 82 λεπτά
Το 2001, ο Φαχίντ (ξάδερφος του σκηνοθέτη) καταφθάνει στην Αγγλία γεμάτος όνειρα κι ελπίδες. Ύστερα από σχεδόν δύο δεκαετίες ως μετανάστης, βλέπει τον γάμο του να αργοπεθαίνει, ενώ η καθημερινότητά του χαρακτηρίζεται από ατελείωτες ώρες δουλειάς και εργασιακή ανασφάλεια. Εύλογα, ο Φαχίντ αρχίζει να φλερτάρει με την ιδέα της επιστροφής στην Αλγερία. Μια προσωπική οδύσσεια, γεμάτη λεπτές συναισθηματικές αποχρώσεις και αδιόρατες λεπτομέρειες, που απελευθερώνει τη σιωπηλή κραυγή ενός αντιήρωα. Παγιδευμένος στο μεταίχμιο δύο κόσμων, διχασμένος ανάμεσα στη βαθιά λαχτάρα να επιστρέψει και στην επιθυμία να ριζώσει, ο Φαχίντ έχει ως μόνη πατρίδα τα διλήμματα και τις αμφιβολίες.
Γραμμή στο Πουθενά: Φωνές από τη Νήσο Μάνους / Nowhere Line: Voices from Manus Island, Λούκας Σρανκ, 2015, Αυστραλία, 15 λεπτά
Μια animated ταινία μικρού μήκους που αφηγείται τις ιστορίες δύο κρατούμενων στο διαβόητο Υπεράκτιο Κέντρο Κράτησης Αιτούντων Άσυλο της Νήσου Μάνους στην Αυστραλία. Τον Οκτώβριο του 2014, ο σκηνοθέτης Λούκας Σρανκ επικοινώνησε τηλεφωνικά με τους δύο άνδρες, οι οποίοι κατάφεραν να διηγηθούν τις ιστορίες τους μέσα από το κέντρο κράτησης. Οι συνεντεύξεις τους μας προσφέρουν μια ανατριχιαστική εικόνα της καθημερινότητας των 2.000 ανθρώπων που κρατούνται αυτή τη στιγμή στα υπεράκτια κέντρα κράτησης της Αυστραλίας. Οι ιστορίες τους είναι η φωνή της ταινίας, εισχωρώντας βαθιά μέσα στις περίφρακτες εγκαταστάσεις του κέντρου κράτησης.
Από Αγκάθι Ρόδο: Η Σέντρα της Νικόλ Αλεξανδροπούλου, 2019, 47 λεπτά
H Σόγκρα και η Λεϊλά μαγειρεύουν. Η Σακίμπα κάνει μάθημα πιάνου. Σε λίγο και οι τρεις θα μπουν στην προπόνηση. Η Hestia, η πρώτη ομάδα ποδοσφαίρου γυναικών προσφύγων, έχει γίνει μια μικρή πατρίδα για τις νεαρές παίκτριες. Ο Γιώργος Πυρπασόπουλος παρακολουθεί την προπόνησή τους και ακούει τα όνειρα των αθλητριών για το μέλλον. Μπορεί η μπάλα να αλλάξει τον κόσμο;
#387, Μαντλέν Λερουαγιέ, Γαλλία Βέλγιο Ιταλία, 62 λεπτά
Τον Απρίλιο του 2015, ένα πλοίο που μετέφερε περίπου 800 πρόσφυγες βυθίστηκε ανοιχτά της Λιβύης, προσθέτοντας ένα ακόμη κεφάλαιο στη λίστα της φρίκης. Τα θύματα είναι –όπως πάντα– ανώνυμα, απρόσωπες φιγούρες που γλιστρούν στη λήθη, καταχωρημένες με αύξοντα αριθμό, σαν προϊόντα σε ράφι καταστήματος. Απομεινάρια από ρούχα, μουσκεμένα χαρτονομίσματα, ξεθωριασμένες φωτογραφίες, προσωπικά αντικείμενα είναι ό,τι απέμεινε από όσους χάθηκαν – μια βιτρίνα από πένθιμα υπολείμματα ζωής. Ένα σπαρακτικό και αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ, το οποίο απονέμει τον δέοντα σεβασμό στους γενναίους ερευνητές που έχουν αναλάβει την ιερή αποστολή να εντοπίσουν την ταυτότητα και τις ρίζες των θυμάτων· ένας χαμηλόφωνος ύμνος στην αξία και τη μοναδικότητα της ανθρώπινης ζωής.
Otranto, Γιονιάν Μπισάι, 2019, 25 λεπτά
Τέσσερις γυναικείες φωνές υφαίνουν μια πολυφωνική αφήγηση της τραγικής ιστορίας του σκάφους «Katër i Radës», που βυθίστηκε το 1997 εξαιτίας του ναυτικού αποκλεισμού που είχε επιβάλει η ιταλική κυβέρνηση στα μεταναστευτικά ρεύματα από την Αλβανία. Οι συγγενείς των πρώτων θυμάτων στο κατώφλι της σύγχρονης Ευρώπης-φρούριο διασχίζουν το στενό του Οτράντο, ακολουθώντας την ίδια πορεία με το ναυαγισμένο καράβι, για να θέσουν τις ερωτήσεις που αγνοούνται επιδεικτικά από τα ΜΜΕ και τις δικαστικές αρχές.
Ένας Μπαρδούλ / Foreigner or Local?, Γεώργιος Γιαννόπουλος, 2020, 74 λεπτά
Ο Μπαρδούλ είναι ένας εργατικός Αλβανός μετανάστης, ένας άνθρωπος της διπλανής πόρτας. Είναι τόσο εργατικός, που κοιμάται ελάχιστα – και μάλιστα στις διαδρομές του από δουλειά σε δουλειά. Τον ακολουθούμε από τα χαράματα μέχρι τα μεσάνυχτα, στον ύπνο του και στον ξύπνιο του. Παρακολουθούμε τους κόπους του, ταξιδεύουμε στους τόπους του, μέχρι που η πραγματικότητα μπερδεύεται με τα όνειρά του. Οι ταυτότητες εναλλάσσονται, το διαφορετικό γίνεται κανονικό – και αντιστρόφως. Πού είναι ξένος και πού είναι ντόπιος;
Ανατρεπτικά και αποκαλυπτικά, τα ντοκιμαντέρ του 22ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που πραγματοποιείται από την Πέμπτη 5 έως και την Κυριακή 15 Μαρτίου, υπόσχονται εκπλήξεις και δυνατές συγκινήσεις. Οσκαρικά, βραβευμένα και πολυαναμενόμενα έργα, που αξίζει να τα παρακολουθήσουμε στην μεγάλη οθόνη.