Της Τζένης Κριθαρά
Ο Μάθιου Νίμιτς είναι αναμφισβήτητα το πρόσωπο της ημέρας, αλλά και ένας εκ των πρωταγωνιστών των τελευταίων ημερών. Έτσι συμβαίνει, άλλωστε, κάθε φορά που το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων επανέρχεται στο προσκήνιο, αφού ο Μάθιου Νίμιτς έχει συνδέσει άρρηκτα το όνομά του με το Σκοπιανό ζήτημα, καθώς ασχολείται με αυτό από τη στιγμή της γένεσής του.
Ο ειδικός διαμεσολαβητής του ΟΗΕ, όμως, φροντίζει να καθιστά σαφές ένα πράγμα: δεν ξυπνάει και κοιμάται έχοντας στο μυαλό του τη λέξη «Μακεδονία». «Πιθανότατα έχω ασχοληθεί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο- συμπεριλαμβανομένης και της ίδιας της χώρας. Αλλά θα απογοητεύσω όποιον πιστεύει πως αυτή είναι η πλήρης απασχόλησή μου», δήλωσε σε συνέντευξή του στο BBC το 2017.
Ποιος είναι, όμως, ο άνθρωπος που κρατάει στα χέρια του την «καυτή πατάτα» του Μακεδονικού ζητήματος από το 1994; Ο 78χρονος Μάθιου Νίμιτς γεννήθηκε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης και σπούδασε Νομική στα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Χάρβαρντ.
Αρχικά, εργάστηκε ως νομικός σύμβουλος του δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, John Marshall Harlan και στη συνέχεια υπήρξε προσωπικός βοηθός του Αμερικανού Προέδρου Λύντον Τζόνσον. Εργαζόταν στις μεγαλύτερες νομικές εταιρείες της Νέας Υόρκης, ενώ παράλληλα παρείχε συμβουλευτικές υπηρεσίες σε κρατικές αρχές και επιτροπές, όταν η διπλωματική του καριέρα απογειώθηκε. Ήταν τότε που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, τον όρισε σύμβουλο του Υπουργείου Εξωτερικών. Υπό την ιδιότητά του αυτή, παρείχε στον Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών Cyrus Vance συμβουλευτικές υπηρεσίες για θέματα που αφορούσαν την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, καθώς και την Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτά συγκαταλέγονταν το Κυπριακό, οι ελληνοτουρκικές διαφορές, καθώς και η εφαρμογή του Συμφώνου του Ελσίνκι.
Το 1979 προήχθη στη θέση του Υφυπουργού Ασφαλείας, Επιστήμης και Τεχνολογίας. Παράλληλα με την εποπτεία των επιστημονικών, τεχνικών και πυρηνικών προγραμμάτων της χώρας, είχε και πάλι την εποπτεία της αμερικανικής πολιτικής στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και της Ανατολικής Ευρώπης. Το 1981 επέστρεψε στον ιδιωτικό τομέα και στην περίφημη νομική εταιρεία Paul, Weiss, Rifkind, Wharton & Garrison μέχρι το 1994 που αποδείχθηκε καθοριστικό για τη συνέχεια της σταδιοδρομίας του.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον τον όρισε ως Ειδικό Απεσταλμένο του προκειμένου να διαμεσολαβήσει στην επίλυση του Σκοπιανού. Η προσπάθεια που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1994 κορυφώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1995 με την υπουγραφήτης Ενδιάμεσης Συμφωνίας της 13ης Σεπτεμβρίου 1995 από την Ελλάδα και την ΠΓΔΜ στον ΟΗΕ.
https://www.youtube.com/watch?v=Po3wOlOB4Wkrn
Κατόπιν, διετέσε αντιπρόσωπος του Cyrus Vance, πρώην υπουργού Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, ο οποίος υπηρέτησε ως Προσωπικός Απεσταλμένος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, στις συνομιλίες σχετικά με τα εναπομείναντα ανοικτά ζητήματα στη διαμάχη και συγκεκριμένα για το ζήτημα της ονομασίας.
https://www.youtube.com/watch?v=oxl4B3iOE50rn
Από το 2017 εργάζεται ως επίτροπος του Κεντροευρωπαϊκού Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης, ως επίτροπος του αμερικανικού πανεπιστημίου της Κεντρικής Ασίας στο Bishkek. Από το 2014 είναι διευθυντής του Κέντρου για τη Δημοκρατία και τη Συμφιλίωση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, είναι διαχειριστής του Μουσείου Τέχνης Rubin της Νέας Υόρκης, καθώς και πρόεδρος της Green City Force. Είναι επίσης επικεφαλής της Εθνικής Επιτροπής για την Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική και διευθυντής του Διαθρησκειακού Κέντρου της Νέας Υόρκης.
Δεν σκέφτηκε ποτέ να τα παρατήσει;
Όταν άρχισε να ασχολείται με το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων, ήταν Ειδικός Απεσταλμένος του Μπιλ Κλίντον. Από το 1999 που σταμάτησε να έχει αυτή τη θέση, αλλά συνεχίζει να ηγείται των διαβουλεύσεων, λαμβάνει τον συμβολικό μισθό του ενός δολαρίου τον χρόνο από τα Ηνωμένα Έθνη.
Παρά το γεγονός πως οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν καταλήξει σε κάποια κοινά αποδεκτή λύση από το 1994 έως σήμερα και παρότι το θέμα μένει για χρόνια «στον πάγο», ο ίδιος υποστηρίζει πως δεν σκέφτηκε ποτέ να εγκαταλείψει την προσπάθεια.
«Μερικοί νομίζουν ότι απλά κάθομαι και σκέφτομαι επίθετα για να τα βάλω μπροστά από το όνομα «Μακεδονία», όπως «Νέα Μακεδονία» ή «Άνω Μακεδονία», αλλά αυτό το θέμα έχει ιστορική σημασία από την άποψη της οικοδόμησης του έθνους», έχει δηλώσει ο Νίμιτς μιλώντας στο BBC και προσθέτει: «Και δεν είναι ποτέ βαρετό. Η ομάδα των χαρακτήρων πο ασχολούνται με αυτό αλλάζει συνέχεια. Σκεφτείτε έναν θεατρικό διευθυντή που ανεβάζει τον «Βασιλιά Ληρ» ή τον «Άμλετ», αλλά σε διαφορετικές σκηνές και με διαφορετικούς ηθοποιούς».
Μετά από τόσα χρόνια και τόσα ονόματα στο τραπέζι, φαίνεται σαν να μην υπάρχουν πολλές ελπίδες για λύση. Όμως, ο Νίμιτς επιμένει πως όλες οι κρίσεις επιλύονται όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή. Και να σκεφτεί κανείς πως όταν αναλάμβανε να να διαχειριστεί το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων, πίστευε πως ήταν απλά θέμα χρόνου να καταλήξουν οι δύο πλευρές σε συμφωνία …
Πηγή πληροφοριών: BBC, Bloomberg, MNA, Wikipedia