Η περίοδος πριν από τις ευρωεκλογές, όπως και αυτή που διανύουμε προς τις εθνικές κάλπες, αποτελεί ένα σεμινάριο πάνω στην παραπληροφόρηση, τη συγκάλυψη της αλήθειας, αλλά και την κατασκευή μιας εικονικής πραγματικότητας. Αρα αποτελεί και ένα εργαστήριο (work shop) κατασκευής και απόσπασης της συναίνεσης με τη χρήση των ΜΜΕ και των social media.
Είναι ίσως η πρώτη φορά στην ελληνική Ιστορία που στη συντριπτική πλειονότητά τους τα κυρίαρχα ΜΜΕ (εφημερίδες, τηλεοπτικοί σταθμοί, ενημερωτικοί ιστότοποι, ραδιόφωνα κ.λπ.) ελέγχονται τόσο ασφυκτικά από επιχειρηματίες, οι οποίοι ουσιαστικά εκτελούν και χρέη διευθυντή σύνταξης των ειδήσεων.
Μέσα ενημέρωσης -που πάντα εμπλέκονταν σε πολιτικά παιχνίδια και διαπλοκή με την (εκάστοτε) εξουσία– σήμερα μεταμορφώνονται σε οιονεί κομματικούς οργανισμούς, με ιδεολογικό προσανατολισμό τον νεοφιλελευθερισμό και τον εθνικισμό και στο στόχαστρο την υποτιθέμενη ιδεολογική κυριαρχία της Αριστεράς. Και μάλιστα σε μια περίοδο που η Αριστερά βρίσκεται σχεδόν παντού σε υποχώρηση και διασπασμένη σε εκατοντάδες κομμάτια. Αρχισυντάκτες και αίθουσες σύνταξης μεταδίδουν εν γνώσει τους ψευδείς ειδήσεις και παραποιημένα γεγονότα, ευθυγραμμιζόμενοι με την πολιτική γραμμή και τις επιδιώξεις του επιχειρηματία-ιδιοκτήτη του μέσου.
Στην εποχή της λεγόμενης μετα-αλήθειας, των fake news, αλλά και των «εναλλακτικών γεγονότων», με αρχιερέα τον Τραμπ και το επιτελείο του, η κατάσταση στη δημόσια σφαίρα της επικοινωνίας τείνει να ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Χείμαρροι ψεύδους, ποταμοί ανυπόστατων ειδήσεων και βροχή παραποιημένων στοιχείων πλημμυρίζουν καθημερινά τις οθόνες, τα ερτζιανά και τις σελίδες των εφημερίδων, με μοναδικό στόχο την «πολιτική αλλαγή» και την επαναφορά του status quo ante, του προηγούμενου καθεστώτος.
«Το πρώτο βήμα προς την απελευθέρωση από την κυριαρχία είναι η αναγνώριση της ύπαρξής της, η κατανόηση του ότι η υποτιθέμενη αντικειμενικότητα και ουδετερότητα του κοινωνικού και πολιτικού σχολιασμού, ή απλώς του τρόπου παρουσίασης των ειδήσεων, αποκρύπτει προϋποθέσεις και ιδεολογικές αρχές τις οποίες πρέπει να αμφισβητήσουμε».
Αυτό γράφει ο Νόαμ Τσόμσκι σε συνέντευξή του για την «κατασκευή της συναίνεσης», θυμίζοντάς μας πόσο μακριά βρισκόμαστε όχι μόνο από την απελευθέρωση από την κυριαρχία, αλλά ακόμα και από την «αναγνώριση της ύπαρξής της». Δυστυχώς ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, για λόγους ευκολίας και διανοητικής νωθρότητας, υποτάσσεται σ’ αυτή την κυριαρχία των ΜΜΕ και αφήνεται να ποδηγετείται από επιχειρηματίες και πολιτικούς με τα πιο σκοτεινά κίνητρα.
Βέβαια η πολιτική ζωή δεν καθορίζεται μόνο από τα ΜΜΕ και είναι λάθος να τα δαιμονοποιούμε συλλήβδην. Οι παράγοντες που εμπλέκονται είναι πολλοί και φυσικά περιλαμβάνουν και τα πραγματικά πεπραγμένα των κυβερνήσεων και του κάθε κόμματος ξεχωριστά. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα σημερινά ΜΜΕ είναι το πυρηνικό οπλοστάσιο της επικοινωνίας, το οποίο είναι αδύνατον να αντιμετωπίσεις με συμβατικά όπλα και ορθόδοξες μεθόδους. Και πάντως όχι με καταγγελτισμό και κραυγές κατά της διαπλοκής γενικώς.
Εναλλακτική ενημέρωση μπορεί να προέλθει μόνο από τα κάτω, από εναλλακτικά και κινήματα αμφισβήτησης, με κινητοποίηση ζωντανών κοινωνικών δυνάμεων και πρακτικές κατακτήσεις απέναντι στο μέτωπο της συντήρησης του υπάρχοντος καθεστώτος. Αυτά μπορούν να γίνουν οι πολλαπλασιαστές της αλήθειας και όχι η προσπάθεια προσεταιρισμού ενός μέρους του μιντιακού υποκόσμου ή δημιουργίας ενός νέου συνασπισμού στο πλαίσιό του. Διαφορετικά γινόμαστε και οι ίδιοι μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης.