Το πρώτο ανάκτορο του αυτοκράτορα Νέρωνα (37-68 μ.Χ.), που είχε καταστραφεί από τη μεγάλη πυρκαγιά στη Ρώμη, άνοιξε και πάλι σήμερα για το κοινό, αφού παρέμεινε κλειστό για συντήρηση επί μία δεκαετία.
Αν και από το πολυτελές παλάτι, που κάποτε ήταν διακοσμημένο με φύλλα χρυσού, πολύτιμους λίθους και φίλντισι –όπως το περιέγραψε ο ιστορικός Σουητώνιος– δεν έχουν απομείνει παρά μόνο ερείπια, οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν τις… τουαλέτες που βρίσκονται ακριβώς δίπλα και έχουν διατηρηθεί σε πολύ καλή κατάσταση.
Το Domus Transitoria (“Ενδιάμεσος Οίκος”), επιφάνειας 800 τετραγωνικών μέτρων, χτίστηκε με σκοπό να ανακουφίσει τον αυτοκράτορα από την αφόρητη ζέστη του ρωμαϊκού θέρους. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους ο Νέρων καθόταν πιθανότατα σε έναν μαρμάρινο θρόνο, απέναντι σε μια σειρά από σιντριβάνια, στη σκιά μιας μεταξωτής τέντας.
Όμως δεν πρόλαβε να χαρεί για πολύ καιρό το “Ενδιάμεσο” παλάτι του – που ονομάστηκε έτσι επειδή ένωνε τους δύο λόφους, τον Παλατίνο και τον Εσκουιλίνο. Τη νύχτα της 18ης Ιουλίου του έτους 64, ξέσπασε πυρκαγιά στη Ρώμη.
Οι φλόγες έκαιγαν επί μία εβδομάδα, καταστρέφοντας την Αιώνια Πόλη, συμπεριλαμβανομένου και του μεγαλοπρεπούς ανακτόρου.
Ο Νέρωνας αμέσως σχεδίασε και έχτισε ένα νέο παλάτι, τον πελώριο Domus Aurea (“Χρυσός Οίκος”), ένα συγκρότημα κτιρίων με κήπους, κληματαριές, ακόμη και μια τεχνητή λίμνη.
Ειρωνία της τύχης: τα κτίσματα που αντιστάθηκαν περισσότερο στη φθορά του χρόνου ήταν οι τουαλέτες, οι οποίες πιθανότατα είχαν κατασκευαστεί για τους εργάτες και τους σκλάβους που εργάζονταν σε αυτό το μεγάλο εργοτάξιο. Οι τοίχοι ήταν βαμμένοι κόκκινοι, για να κρύβουν τη βρομιά, ενώ στο πάτωμά τους περνούσε ένα κανάλι με νερό για να καθαρίζονται μετά τη χρήση της τουαλέτας.
Μέχρι και σήμερα, ο μύθος λέει ότι ο ίδιος ο Νέρωνας είχε διατάξει την πυρπόληση της πόλης. Ο ιστορικός Τάκιτος γράφει ότι ο αυτοκράτορας κατηγόρησε για τη φωτιά τους πρώτους χριστιανούς, οι οποίοι υπέστησαν βίαιες διώξεις.
Στο σημείο όπου βρισκόταν το Domus Transitoria, όσα δεν καταστράφηκαν από την πυρκαγιά, τα διέλυσαν οι διάδοχοι του Νέρωνα. Οι περισσότερες κολόνες, πλάκες και οι μαρμάρινοι τοίχοι χρησιμοποιήθηκαν για να χτιστούν οι Θέρμες του Τραϊανού (53-117 μ.Χ.).
Το κτίριο ξαναβρήκε την αίγλη και τα αρχικά χρώματά του χάρη σε δύο βιντεοπαρουσιάσεις και την εικονική πραγματικότητα με την οποία μπορεί ο επισκέπτης να περιηγηθεί στους χώρους του.
Ο Νέρωνας, λάτρης των μύθων και της Ιλιάδας, είχε ζητήσει να ζωγραφίσουν στα ταβάνια του παλατιού σκηνές από τον Τρωικό Πόλεμο – ορισμένα έργα εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο του Παλατίνου. Οι νωπογραφίες αυτές αποδίδονται στον ζωγράφο Φάμουλο, τα έργα του οποίου στο παλάτι Domus Aurea επηρέασαν βαθύτατα τους ζωγράφους της Αναγέννησης, όπως τον Ραφαήλ.
“Ο επισκέπτης θα βιώσει, χάρη στην εικονική πραγματικότητα, την αρχιτεκτονική ιδιοφυία του αυτοκράτορα και τους πειραματισμούς του με το μάρμαρο και τη διακόσμηση”, εξήγησε η Αλφονσίνα Ρούσο, η διευθύντρια του αρχαιολογικού χώρου στον οποίο περιλαμβάνεται επίσης το Κολοσσαίο.
