ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΕΡΟΓΛΗΣ*
Πριν από δυο-τρεις μέρες, από τις ειδήσεις που πέρασαν “στα ψιλά”, ήταν ότι το κράτος των Σκοπίων, παραχώρησε από την 25 Μαίου, τη δυνατότητα ενάσκησης ελέγχου επί του ΕΕΧ (εθνικου εναέριου του χώρου) και στην Ιταλία, χωρίς να έχει διευκρινιστεί πλήρως αν παραμένει ενεργή η υπόψη δυνατότητα στη χώρα μας…
Σημειωτέον, ότι η υπόψη δυνατότητα αρχικά είχε παραχωρηθεί στη χώρα μας (και είχε επικοινωνηθεί ως αποκλειστική και διπλωματική μας επιτυχία) , ένεκα της υπογραφής της Συνθήκης των Πρεσπών για την παραχώρηση μας στην ονοματοδοσία της “Βόρειας Μακεδονίας” .
Βέβαια, η ονοματοδοσία, δεν ήταν η μόνη παραχώρηση..
Συμπεριλήφθηκαν και άλλες προβλέψεις εντός της συμφωνίας, οι οποίες κατ’ ελάχιστον θέτουν εν αμφιβόλω το εάν εξυπηρέτησαν και εξυπηρετούν τα εθνικά μας συμφέροντα (μικρό πρόσφατο δείγμα το ινστιτούτο μακεδονικής γλώσσας στη Φλώρινα, ενώ η χρήση ετικετών “μακεδονικών” προϊόντων, συνεχίζει να μην ενοχλεί τους ιθύνοντες, εν μέσω και άλλων παραβιάσεων της υπόψη συμφωνίας)…..
Η υπόψη συμφωνία, η οποία καταρτίστηκε και ολοκληρώθηκε επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ, έγινε τα μάλλα σεβαστή και εφαρμοστέα και από την ακολουθούσα κυβέρνηση της ΝΔ, παρά τις διαμετρικά αντίθετες εξαγγελίες και υποσχέσεις της, μέχρι αυτή να εκλεγεί στην κυβέρνηση….
Δύο χρόνια πριν, τέλη Ιουνίου 2021, σχετικό μου άρθρο (ακολουθεί το άρθρο), με εμπεριστατωμένη επιχειρηματολογία αποδομούσε πλήρως το αφήγημα για το “πόσο καλή” ήταν η Συμφωνία των Πρεσπών, και πόσο “μας προστατεύει από την τουρκική απειλή” η συμφωνία του air policing….παράλληλα, προέβλεπε τα “μελλούμενα” , ….ακριβώς σαν αυτά που ήρθαν…
Οπότε , όπως αναφέρθηκε πριν δύο χρόνια, ότι το air policing mission in FIR Skopje είχε ημερομηνία λήξεως και δεν αποδίδει κάτι χειροπιαστό και μη αναστρέψιμο, μην εκπλαγεί κανείς έαν οσονούπω δούμε και τουρκικά bayraktar, σε τέτοιο ρόλο…
Εξελίξεις λοιπόν και στα Βαλκάνια, παρότι επί του παρόντος, αυτές διατηρούν χαμηλό προφίλ…
Η πρόσφατη άμεση αποστολή ενός τάγματος καταδρομών από την Τουρκία στο Κόσσοβο, για ενίσχυση της KFOR ένεκα των εντάσεων που ξέσπασαν, δείχνει πολλά πράγματα…
Αφενός μεν, το έντονο τουρκικό ενδιαφέρον για τα Βαλκάνια, τις άριστες σχέσεις της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ, ( ο ΓΓ ΝΑΤΟ μετέβει και στην ορκομωσία Ερντογάν), και αφετέρου, ότι η υπόψη χώρα έχει στρατηγική, έχει δυνατότητες και ξέρει κατ’ ελάχιστον να αξιοποιεί τα “παράθυρα ευκαιρίας” , προσθέτοντας τα απαραίτητα κομμάτια στο παζλ…
Γυρνώντας πίσω στη συμφωνία air policing, “κερασάκι στην τούρτα”, το γεγονός ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις της συμφωνίας, όποιο μέρος ήθελε να τερματίσει το air policing , όφειλε να ενημερώσει το έτερο μέρος, τουλάχιστον ένα τρίμηνο πριν (άρθρο 13)…Παρόμοια υποχρέωση επίσημης έγγραφης ενημέρωσης του ετέρου μέρους, υφίσταται και για οποιαδήποτε τροποποίησή της συμφωνίας …
Παρόλα αυτά, για άλλη μια φορά, μαθαίνουμε τις εξελίξεις επί των εθνικών μας θεμάτων, όχι από εσωτερική ενημέρωση, αλλά από τις έτερες εμπλεκόμενες πλευρές…π.χ. όπως το ίδιο έγινε και με την χορήγηση των 120 BMP στην Ουκρανία και την αντικατάστασή τους με ισάριθμα MARDER ( κάτι που δεν έγινε ούτε σε αριθμό, αφού η συμφωνία ήταν 1 προς 1, αλλά ούτε και στα νησιά από όπου έφυγαν αυτά αντικαταστάθηκαν με Marder), τα μάθαμε από…τον Γερμανό Καγκελάριο…ή π.χ. τη μυστική διπλωματία στα ελληνοτουρκικά, την μαθαίναμε από τον Καλίν… ή π.χ. τη συμφωνία των 6 σημείων, τη μάθαμε από τον Τσαβούσογλου, ο οποίος μας διευκρίνισε τα 3 από τα 6 σημεία, ενώ τα υπόλοιπα, παραμένουν στη σφαίρα των υποθέσεων..
Κάπως έτσι λοιπόν, με tweet της Υπουργού Άμυνας των Σκοπίων από την 23 Μαίου 2023, δημοσιοποιήθηκε ότι η Ιταλία ενεργοποιείται πλέον στο air policing in the FIR Skopje….
Και εν τέλει, ποιός ο νέος ρόλος της Ελλάδας ;… σίγουρα περιορισμένος ή μηδενικός;
Αν μη τι άλλο, οι “άριστοι ” το γνώριζαν εκ των προτέρων ως αυτό προέβλεπε η συμφωνία…Και άντε ο “δεν ήξερα” , a priori δεν ήξερε…Οι άλλοι, οι πιό στενά εμπλεκόμενοι, δεν γνώριζαν;..και ποιές ήταν οι εθνικές μας ενέργειες σε αυτό το θέμα..???…
Ακολουθεί το προ διετίας, “προφητικό” άρθρο μου…
Άρθρο της 30 Ιουνίου 2021…
” Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΡΕΣΠΩΝ ΚΑΙ Η ….ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ ΑΠΟ ΒΟΡΡΑ !!
Τα όσα αναφέρονται σε πρόσφατα άρθρο ανωτάτου στρατιωτικού αξιωματούχου, ο οποίος εξάντλησε την πυραμίδα της ιεραρχίας, σχετικά με τον αμυντικό χαρακτήρα και τα αντίστοιχα οφέλη της Συμφωνίας των Πρεσπών, εκτιμώνται ως άξια απορίας, σχετικά με την ακρίβεια και την ορθότητα των θέσεων που εκφράζονται.
Συνοπτικά, στο άρθρο που πρόσφατα δημοσιεύτηκε σε πλείστα ενημερωτικά διαδικτυακά μέσα, αναφέρεται ότι η υπόψη Συμφωνία των Πρεσπών (η οποία υπεγράφει την 12 Ιουν 18, τέθηκε δε σε ισχύ την 12 Φεβ 2019), είναι μια πολύ καλή συμφωνία, ιδιαίτερα από πλευράς αμυντικού χαρακτήρα, καθόσον μέσω της συμφωνίας, επετεύχθει η απομάκρυνση πιθανής τουρκικής απειλής (και) από τα βόρεια σύνορα μας!!..
Είναι όμως όντως έτσι τα πράγματα???…δηλαδή, όντως απομακρύνθηκε η πιθανή εκδήλωση τουρκικής απειλής από τα βόρεια σύνορά μας εξ αιτίας της Συμφωνίας των Πρεσπών..??
Προσεγγίζοντας, ένα προς ένα, τα υπόψη επιχειρήματα του εν λόγω αξιωματούχου, θα δούμε ότι μάλλον δεν είναι έτσι και εξηγώ αναλυτικά το γιατί.
1. Δηλώνει λοιπόν ο εν λόγω, ότι μετά το έτος 2000, είχαν αναγνωρίσει το γειτονικό στα βόρεια σύνορα μας κράτος με πρωτεύουσα τα Σκόπια, περί τα 140 κράτη, με το όνομα «Μακεδονία». Ανακριβές, καθόσον ο αριθμός των κρατών που είχε αναγνωρίσει το υπόψη κράτος με αυτή την ονομασία, ανήρχετο στα 134 κράτη , μόλις το 2017, δηλαδή ένα χρόνο πριν τη Συμφωνία των Πρεσπών. Και βέβαια περί το έτος 2000, ήταν πολύ-πολύ λιγότερα!!
2. Δηλώνει επίσης στο επίμαχο άρθρο του, ότι λόγω της Συμφωνίας των Πρεσπών, μας δόθηκε η δυνατότητα, να παρέξουμε στη γειτονική χώρα, στρατιωτική εκπαίδευση στα στελέχη της και μάλιστα εντός της χώρας μας.
Τίθεται λοιπόν το ερώτημα: .. η υπόψη στρατιωτική εκπαίδευση δεν παρεχόταν ήδη, τόσο προ της Συμφωνίας, όσο και μετά και επί ελληνικού εδάφους..???…Αλήθεια, το αρκτικόλεξο ΠΣΣ (Προγράμματα Στρατιωτικής Συνεργασίας), δεν θυμίζει τίποτα σε κανέναν..???…και επιπλέον, η υπόψη παροχή εκπαίδευσης, γίνεται κατ’ αποκλειστικότητα από τη χώρα μας, ή μήπως η Τουρκία συνεχίζει διαχρονικά να παρέχει εκπαίδευση στις ΕΔ των Σκοπίων???..
3. Δηλώνει ακόμη ο εν λόγω αξιωματούχος , ότι λόγω της Συμφωνίας των Πρεσπών, μας δόθηκε η δυνατότητα να αναλάβουμε την επιτήρηση του εναερίου ελέγχου του FIR Skopje (Flight Information Region of Skopje).
Μα είναι δημόσια γνωστό, ότι οι αποστολές air policing εντός του πλαισίου του NATO, όπως αυτή που αναλάβαμε (έστω και σε διμερές επίπεδο), προϋπάρχουν πολύ πριν τη Συμφωνία των Πρεσπών (από το 1961, https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_132685.htm)..!!…
Και προβλέπουν τη διάθεση τόσο εναερίων μέσων (μαχητικά και λοιπά αεροσκάφη ), όσο και τη χρήση χερσαίων συστημάτων (ραντάρ, αντιαεροπορικές συστοιχίες), για την επιτήρηση και εξασφάλιση του εναερίου χώρου, του κράτους για το οποίο αναλαμβάνεται η υπόψη αποστολή ειρήνης air policing .
Για το σκοπό αυτό, περιλαμβάνονται σημαντικά κριτήρια, όπως η μη ύπαρξη καταλλήλων μέσων στο κράτος που αιτείται air policing, η διαθεσιμότητα κατάλληλων μέσων από άλλα κράτη-μέλη (κ-μ) του ΝΑΤΟ, η γειτνίαση των συμμετεχόντων κρατών, το θέμα του κόστους και η επιθυμία των κ-μ, να συμμετάσχουν στις υπόψη αποστολές ,είτε κατά μόνας, είτε σε συνεργασία μεταξύ τους (ήδη βρίσκονται σε ισχύ και συνεχίζουν οι αποστολές air policing for Baltic States, Western Balkans, Iceland, Benelux and Enhanced Air Policing, υπό την ευθύνη του Ανώτατου Συμμαχικού Δκτη (SACEUR/Supreme Allied Commander Europe), υπό την επίβλεψη της Συμμαχικής Αεροπορικής Δκσης (AAIRCOM/Allied Air Command) και υπό τον έλεγχο των δύο επιχειρησιακών κέντρων (CAOC/Combined Air Operation Centers/Torrejon-Spain/Uedem-Germany).
4. Περαιτέρω διερεύνησης, χρήζει και η δημιουργική ασάφεια (κάτι θυμίζει αυτό…), των υπόψη δηλώσεων του επίμαχου άρθρου, που αφήνεται να εννοείται, ότι και μελλοντικά έχει αποτραπεί το ενδεχόμενο να δούμε τουρκικά F-16 να εκτελούν αντίστοιχες αποστολές air policing στα βόρεια σύνορα μας, (στο FIR Skopje/ LWSS Skopje ACC, συνιστώντας προς τούτο πιθανή απειλή). Σε αυτό, να παραθέσω αυτούσιο το κείμενο της αμυντικής μας συμφωνίας, σελ. 19, άρθρο 13, παρα 13.4.( https://www.hellenicparliament.gr/…/k-skopia-eis-sunolo…).
Σύμφωνα με το κείμενο της τεχνικής συμφωνίας, ρητά συμφωνείται ότι οποιοδήποτε από τα συμβαλλόμενα μέρη, μπορεί να αποχωρήσει από την υπόψη συμφωνία οποτεδήποτε, με έγγραφη προειδοποίηση τριών μηνών (η συμφωνία από ελληνικής πλευράς, υπεγράφει την 30 Σεπ 19, από τον τότε Α/ΓΕΕΘΑ Πτχο Χριστοδούλου Χρ. και κάνει επίσης σαφή μνεία στη «μακεδονική» γλώσσα ).
Και εφόσον μπορεί να αποχωρήσει οποτεδήποτε, εξίσου οποτεδήποτε, η «ανάγκη» για air policing, μπορεί να αναληφθεί από οποιονδήποτε άλλον, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας (προσωπικά εκτιμώ ότι σύντομα θα δούμε τουρκικά drones στο FIR/Skopje).
5. Σχετικά με τις ανησυχίες που εκφράζονται στο επίμαχο άρθρο για την πιθανή απειλή που μπορεί να υπάρξει από βορά, αν δεν «τρέξουμε» να κυρώσουμε νομοθετικά και τα πρόσθετα πρωτόκολλα της Συμφωνίας των Πρεσπών (γιατί τέτοια βιασύνη??..και ούτε να διανοηθούμε να αποχωρήσουμε, ή να την καταργήσουμε), να προσθέσω προς γνώση όλων τα εξής:
α. Η Τουρκία, μεθοδικά και με πιστή εφαρμογή βάσει σχεδιασμού, έχει ήδη επιχειρήσει τη δημιουργία μουσουλμανικού τόξου στα Βαλκάνια και την περαιτέρω με κάθε τρόπο διείσδυσή της, στα βόρεια σύνορα μας, εδώ και αρκετά χρόνια. Ενδεικτικά παραθέτω την ανάπτυξη στρατιωτικής συνεργασίας με την Αλβανία (1992) και τη δημιουργία ναυτικής βάσης/ναυστάθμου στον Αυλώνα, καθώς και την παροχή στρατιωτικού υλικού προς την Αλβανία.
β. Προς το γειτονικό κράτος των Σκοπίων, υπάρχει διαρκής δωρεάν παραχώρηση στρατιωτικού υλικού και παροχής εκπαίδευσης από την Τουρκία, (με τελευταία τον Απρίλιο 2021, όπου παραχώρησε δωρεάν αρματοφορείς, 7.500 στολές παραλλαγής, καθώς και παροχή εκπαίδευσης, τονίζοντας τις δυνατότητες της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.
γ. Ομοίως, μια μεγάλη αντίστοιχη δωρεάν παραχώρηση στρατιωτικού υλικού, είχε πραγματοποιηθεί και το 2014.
δ. Επιπλέον δε, η τουρκική διείσδυση στα Βαλκάνια, δεν έχει μόνο τη μορφή στρατιωτικής συνδρομής, αλλά συνίσταται και σε άλλες μορφές της, όπως οικονομική, καθώς και με λοιπές αντίστοιχες δράσεις (π.χ. εκμετάλλευση αεροδρομίων, Σκοπίων και Πρίστινας/Κοσσοβο από τουρκικές εταιρείες TAV/LIMAK από το 2010, ενώ επιχείρησε παρόμοια προσπάθεια και σε Αλβανία/Αυλώνα το 2021).
ε. Επίσης άλλη μορφή διείσδυσης είναι και η ενημερωτική – πολιτιστική (δημιουργία διαπεριφερειακής ενημερωτικής τηλεοπτικής και ψηφιακής πλατφόρμας TRT Balkans με έδρα τα Σκόπια, εκπέμποντας με τη χρήση των δορυφόρων της και του διαδικτύου, σε 40 γλώσσες με τουρκικούς υπότιτλους, με μεταγλωττισμένα προγράμματα στα τουρκικά, και καλύπτοντας όλες τις χώρες της ευρύτερης Βαλκανικής),.
στ. Αν βάλουμε δε, στην εξίσωση και την με κάθε τρόπο ανεξέλεγκτη είσοδο στη χώρα μας, με ιδιαίτερη έξαρση την τελευταία δεκαετία, οικονομικών μεταναστών και προσφύγων από κάθε χώρα της Ασίας και της Αφρικής, έχοντας ως κοινό μεταξύ τους στοιχείο την πύλη εισόδου (Τουρκία) και την κοινή μουσουλμανική τους θρησκεία, μάλλον η τουρκική προσπάθεια δημιουργίας μουσουλμανικού τόξου στα Βαλκάνια, έχει ήδη συμπεριλάβει και τη χώρα μας, χωρίς να το έχουν αντιληφθεί οι ιθύνοντες !!..
ζ. Η δε τουρκική οικονομική διείσδυση στη χώρα μας, γίνεται μέσω των εξαγορών ελληνικών εταιρειών και αξιών από αντίστοιχες τουρκικές, με πρωεξάρχουσα στη Θράκη τη ZIRAAT BANK/γραφεία πλέον και στην πλατεία Συντάγματος, καθώς και με αθρώες εισαγωγές τουρκικών προϊόντων.
6. Συνοψίζοντας, είναι παραπάνω από προφανές, ότι η Συμφωνία των Πρεσπών, δεν πρόκειται να ανακόψει, ούτε τον τουρκικό αναθεωρητισμό, ούτε την τουρκική επεκτατικότητα . Ως εκ τούτου, δηλώσεις δημιουργίας εντυπώσεων περί του αντιθέτου, εκτιμάται ότι δεν εξυπηρετούν την αντίληψη της σκληρής πραγματικότητας.
Επιπλέον δε, για τη Συμφωνία των Πρεσπών αυτή-καθαυτή, και για όσους εμμένουν ότι δεν γίνεται να αλλάξει ή να καταργηθεί, πέραν των προβλέψεων του άρθρου 19 της υπόψη Συμφωνίας και του άρθρου 60 της Σύμβασης της Βιέννης, να θυμίσω ιστορικά και την κατάργηση του Πρωτοκόλλου Πολίτη Καλφώφ (1924), καθώς και την ακύρωση στη συνέχεια τούτου, και των επερχόμενων ελληνο-σερβικών συμφωνιών (1926).
Προσωπικά δε, αδυνατώ να κατανοήσω όταν έχεις ήδη ένα «σκληρό» ανοιχτό θέμα με μια «Βόρεια Κύπρο», πως είναι δυνατόν να δεχτείς και μια «Βόρεια Μακεδονία»…
Επιστρέφοντας στο θέμα και κλείνοντας, διευκρινίζω ότι πρόθεση μου δεν είναι η προσωπική αντιπαράθεση, αλλά η υποβοήθηση παρουσίασης της αντικειμενικής αλήθειας, προς ελεύθερα σχηματιζόμενη άποψη.
Γενικότερα δε, όταν κυκλοφορούν δηλώσεις από ανθρώπους που λαμβάνουν θέσεις για θέματα αρμοδιότητας τους, χωρίς να γνωρίζουν τις πτυχές τους (παρότι όφειλαν να γνωρίζουν), το γεγονός μου προκαλεί θλίψη και απογοήτευση. Εάν δε, επιπρόσθετα γνώριζαν τις πτυχές των θεμάτων και αποφάσισαν να λάβουν θέση, η οποία απέχει από την αντικειμενική αλήθεια και πραγματικότητα, επιπλέον δε, μου προκαλείται ανησυχία και προβληματισμός για την πιθανή ύπαρξη περαιτέρω σκοπιμοτήτων. “
…Αυτά λοιπόν, γράφονταν πριν από 2 χρόνια…αρκετά πριν την εξαγορά μεγάλης ελληνικής εταιρείας ιχθυαλιευμάτων από αντίστοιχη τουρκική, επιφέροντας τις ανάλογες συνέπειες, τόσο στην ελληνική αλιεία, όσο και στην είσοδο τουρκικών αλιευτικών,εντός Ε.Χ.Υ….
Οπότε μην εκπλήσσονται κάποιοι τόσο για τις σημερινές εξελίξεις… όσο και για αυτές που εξυφαίνονται και νομοτελειακά θα έρθουν….
Υ.Γ.1 : Η Μακεδονία είναι μία και είναι ελληνική…όχι φορώντας δογματικές παρωπίδες, αλλά με εμπεριστατωμένη επιχειρηματολογία, τμήμα της οποίας αναφέρθηκε ανωτέρω….Σε καμία περίπτωση, δεν θεωρώ μάταιες και ανώφελες τις «μάχες» που δόθηκαν στα διπλωματικά φόρα, ιδιαίτερα σε αυτά της αμυντικής διπλωματίας, πιέζοντας έντονα αρκετές φορές, για την τήρηση των συμπεφωνημένων της ενδιάμεσης Συμφωνίας (1995). Έστω και μία χώρα να έμενε στον ΟΗΕ που δεν θα είχε αναγνωρίσει τη γειτονική χώρα ως «Μακεδονία», αυτή θα έπρεπε να ήταν η Ελλάδα !!
Υ.Γ.2: Κάποια λίγα ΜΜΕ, μετέδωσαν την 2 και 3 Ιουνίου 2023, διαστρεβλωμένη την υπόψη είδηση σχετικά με την “Διπλωματική ήττα – απώλεια του air policing των Σκοπίων, από τη χώρα μας”..Τα περισσότερα ΜΜΕ, δεν την έπαιξαν καθόλου…Και τα μεν και τα δε, εκτιμάται ότι δεν συνεισφέρουν στην αντικειμενική ενημέρωσή, αλλά πρωτίστως εξυπηρετούν είτε κομματικά ,είτε άλλα συμφέροντα, τα οποία όμως έρχονται σε αντίθεση με τα εθνικά μας όμοια…
Ταξχος ε.α.
Παναγιώτης Γερογλής
MA in International Security and Applied Strategy
Diploma in Diplomatic and Strategic Studies
EU Political Advisor / EU EAS/ESDC
ex Mil Advisor of Greece to the UN
ex Mil Rep of Greece to the OSCE/HLPG
ex NATO/PTEC/MPSOTC Commander
ex HNDGS/JMMLC Commander