Την ώρα που η διεθνής κοινή γνώμη παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τη δραματική έξαρση του κοροναϊού στην Ιταλία -με δεδομένο μάλιστα ότι αυτή επηρεάζει την εξάπλωση του ιού και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες- πολλοί είναι αυτοί που επιρρίπτουν σοβαρές ευθύνες στις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις αλλά και στην επιστημονική κοινότητα της χώρας. Ακόμη και η χθεσινή απόφαση της κυβέρνησης Κοντε να θέσει ολόκληρη την ιταλική επικράτεια σε «καραντίνα» φαντάζει για πολλούς too little, tooo late, τη στιγμή που η χώρα μετράει μέχρι αυτή τη στιγμή 463 θύματα και 7.985 πολίτες, οι οποίοι έχουν προσβληθεί από τον ιό. Επιπλέον, για πολλούς δεν έχει καταστεί σαφές πως ακριβώς ορίζονται οι «επαγγελματικές ή άλλες έκτακτες ανάγκες», που εξαιρούνται από την απαγόρευση μετακινήσεων.
Oι εν λόγω αποφάσεις φαίνεται πως θεωρήθηκαν επιβεβλημένες με βάση τις αναφορές, ότι -ενώ ο ιός εξαπλωνόταν με ραγδαίους ρυθμούς -πολίτες συνέχιζαν να συνωστίζονται σε μπαρ, να πηγαίνουν για εκδρομές για σκι στις Άλπεις ή σε παραθαλάσσια θέρετρα της χώρας.
Φαίνεται πάντως πως το μοιραίο λάθος έγινε σε νοσοκομείο της πόλης Κοντόνιο, όπου φέρεται να νοσηλεύτηκε ο λεγόμενος «ασθενής μηδέν». Επρόκειτο για έναν 38χρρονο άνδρα, ο οποίος εισήχθη με οξεία πνευμονία στα μέσα Φλεβάρη, με την περίπτωση του να υποτιμάται από τους ιθύνοντες με αποτέλεσμα να μείνει 36 ώρες εκτός καραντίνας.
Στο ζήτημα αναφέρθηκε και ο πρωθυπουργός, Τζουζέπε Κόντε, σε δήλωση που έκανε λόγο για απίστευτο μπάχαλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος, που «δεδομένα οδήγησε στην ταχεία εξάπλωση του ιού» όπως είπε.Σε κάθε περίπτωση, η αναφορά στη συγκεκριμένη περίπτωση (θυμίζει έντονα την ελλιπέστατη αντιμετώπιση του 66χρονου ασθενούς σε νοσοκομείο του Πύργου) κατέδειξε διεθνώς την αδυναμία της Ιταλίας να αντιμετωπίσει την κατάσταση.
Από την άλλη, σε εκτενές άρθρο του το Foreignpolice σημειώνει τις σοβαρές ευθύνες και των πολιτικών στη διαχείριση της κρίσης. Μιλάει δε για απέλπιδες-σπασμωδικές κινήσεις των κυβερνώντων προκειμένου να αποσείσουν από πάνω τους τις ευθύνες για τη δραματική τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα. Κι αυτό γιατί τα ανησυχητικά μηνύματα είχαν φτάσει πολύ νωρίτερα. Κι όμως οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις (είτε της κυβέρνησης είτε της αντιπολίτευσης) όλο το προηγούμενο διάστημα διαγκωνίζονταν προκειμένου να αποκομίσουν όφελος, την ώρα που η Ιταλία έδειχνε να οδηγείται σε «εκατόμβη» νεκρών λόγω του ιού.
Το γεγονός και μόνο ότι -με βάση τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας– η Ιταλία διαθέτει μόλις 275 νοσοκομειακές κλίνες οξείας φροντίδας ανά 100 χιλιάδες κατοίκους, τη στιγμή που ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 394, αποτελεί σαφή ένδειξη του πόσο απροετοίμαστη βρέθηκε η χώρα μπροστά σε μια τόσο κρίσιμη κατάσταση. Κάπως έτσι γιατροί σε νοσοκομεία της Λομβαρδίας (της περιοχής που έχει χτυπηθεί πιο άσχημα από τον ιό) βρίσκονται στη δραματική θέση να επιλέξουν ποιον ασθενή θα πρέπει να σώσουν, καθώς τα νοσοκομεία της περιφέρειας έχουν ξεπεράσει προ πολλού τα όριά τους.
Ταυτόχρονα υπάρχουν και πολλά άλλα στοιχεία στην μνημειώδη αποτυχία του ιταλικού πολιτικού συστήματος να προλάβει αλλά και να διαχειριστεί την κρίση. Σε ό,τι αφορά την κυβέρνηση Κόντε οι ευθύνες ξεκινούν από τον Ιανουάριο, όταν και αγνόησε τις εισηγήσεις για να υπάρξουν αυστηρά μέτρα -κάποιοι έκαναν λόγο ακόμη και για καραντίνα- για τους ταξιδιώτες από την Κίνα. Δυστυχώς, ο πρώτος πολιτικός που έκανε σχετική πρόταση ήταν ο -μέχρι πρότινος κυβερνητικός εταίρος και νυν επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης- ακροδεξιός ηγέτης της Λέγκας του Βορρά, Ματέο Σαλβίνι, ο οποίος βρήκε μια ακόμη αφορμή να ενισχύσει την ξενοφοβική του ατζέντα.
Το πρόβλημα ήταν ότι οποιαδήποτε ανάλογη εισήγηση, όπως αυτή που έκανε ο επιδημιολόγος, Ρομπέρτο Μπουριόνι, δεν εισακούστηκε. Αρκετές βδομάδες αργότερα ήρθε το μέλος της Ευρωπαϊκής Συμβουλευτικής Επιτροπής του ΠΟΥ, Βάλτερ Ρικάρντι, για να παραδεχτεί ότι ήταν «μεγάλο λάθος» το γεγονός ότι δεν τέθηκαν αυστηροί κανόνες για ταξιδιώτες από την Κίνα, ιδιαίτερα από τη στιγμή που από τα ιταλικά αεροδρόμια υπήρχαν πάρα πολλές transit πτήσεις.
Παράλληλα, υπήρξαν αντιφατικά μηνύματα αναφορικά με την ενημέρωση των πολιτών, κάτι που συνέβαλε στη δημιουργία πανικού στους πολίτες. Κάπως έτσι προέκυψαν το βράδυ του Σαββάτου οι εικόνες πανικού με κατοίκους από τις πλέον πληττόμενες περιφέρειες της Λομβαρδίας, του Βένετο και του Πιεμόντε να επιχειρούν -εις μάτην όμως- μαζικά να διαφύγουν προς τον Νότο, προκειμένου να αποφύγουν την «καραντίνα».
Όλα τα παραπάνω συνέβαιναν την στιγμή που όλοι οι ιθύνοντες αποδεικνύονταν πολλοί κατώτεροι των περιστάσεων, με τον προσκείμενο στη Λέγκα διοικητή της περιφέρειας της Λομβαρδίας, Ατίλιο Φοντάνα, να υποστηρίζει αρχικά πως «ο κοροναϊός είναι λίγο χειρότερος από ένα απλό κρύωμα», για να αποκαλύψει λίγες μέρες αργότερα σε δραματικούς τόνους ότι είχε κι ο ίδιος προσβληθεί από τον ιό. Ο δε περιφερειάρχης του Βένετεο, Λουκά Ζάια, έκανε πλειοδοσία ξενοφοβίας υποστηρίζοντας ότι «όλοι έχουμε δει Κινέζους να τρώνε ποντίκια».
Ανάλογη ευθύνη φέρουν πάντως, σύμφωνα με τον συντάκτη του άρθρου, και οι επιστήμονες. Όπως σημειώνει, γνωστοί επιδημιολόγοι διψασμένοι για προβολή, έκαναν την εμφάνισή τους από τις πρώτες εβδομάδες της κρίσης, διατυπώνοντας αντικρουόμενες και σε πολλές περιπτώσεις αντιεπιστημονικές απόψεις, συμβάλλοντας στη δημιουργία σύγχυσης στην ιταλική κοινή γνώμη. Είναι χαρακτηριστικό πως για αρκετές βδομάδες οι Ιταλοί ήταν διχασμένοι μεταξύ των υποστηρικτών του κάθε επιδημιολόγου, πολύ περισσότερο από ότι ήταν ακόμη κι από τους υποστηρικτές των ποδοσφαιρικών ομάδων.
Και ο καθένας επέλεγε τους ειδικούς του σύμφωνα με αυτό που ήθελε να ακούσει. «Ο πόλεμος μεταξύ των επιστημόνων σχετικά με τον ιό», έγραφε χαρακτηριστικά η La Stampa στο πρωτοσέλιδο τίτλο της στις 28 Φεβρουαρίου. Μόνο που τον πραγματικό πόλεμο, που έχει μέχρι στιγμής δεκάδες θύματα, η Ιταλία δείχνει να τον χάνει. Και οι ιθύνοντες φαίνεται μόλις τώρα να αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα της κατάστασης…