του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Το τέλος της συνεργασίας του ομίλου Κοπελούζου με την Gazprom δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία στην αγορά. Στον χώρο της ενέργειας συζητιόταν εδώ και καιρό, κατά πόσο συμβαδίζουν οι δύο βασικές δραστηριότητες του ελληνικού ομίλου.
Από τη μια δηλαδή ο τερματικός σταθμός FSRU, που θα στέλνει το αμερικανικό φυσικό αέριο μέχρι και τη Μολδαβία, σπάζοντας τη ρωσική επικυριαρχία, και από την άλλη, η συνεχιζόμενη εμπορική συνεργασία με τη Μόσχα, με αντικείμενο την εισαγωγή φυσικού αερίου στην Ελλάδα.
Αμφότερες οι πλευρές έστελναν μηνύματα που μαρτυρούσαν ενόχληση, κάνοντας σαφές ότι η παράλληλη αυτή δράση δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί επί μακρόν, χωρίς να διακυβευτούν οι συμμαχίες που είχαν κτιστεί. Οι νέες γεωπολιτικές ισορροπίες δεν μπορούσαν να αγνοηθούν, πόσο μάλλον μπροστά στις τεράστιες προοπτικές κερδοφορίας της Αλεξανδρούπολης.
Κάπως έτσι ο ελληνικός όμιλος επέλεξε στρατόπεδο. Η απόφαση της ΕΕ να απεξαρτηθεί από το ρωσικό αέριο και η υποβάθμιση των πάλαι ποτέ πανίσχυρων ρωσικών αγωγών, ήρθαν απλώς να επιβεβαιώσουν την ορθότητα της κίνησης του.
Τι συνέβαλε
Συνέβαλαν σε αυτό, η πλειάδα των ενεργειακών έργων που δρομολογούνται στην ευρύτερη περιοχή της Αν. Μακεδονίας και Θράκης: Από τον αγωγό IGB που συνδέει Ελλάδα με Βουλγαρία, μέχρι τους δύο σχεδιαζόμενους τερματικούς σταθμούς υποδοχής LNG της Gaztrade, χωρητικότητας 11 δισ. κυβικά και το σύστημα του αγωγού TAP, του οποίου η χωρητικότητα πρόκειται να διπλασιαστεί από τα 10 στα 20 δισ., όλες οι εξελίξεις συνέκλιναν στην άποψη ότι ο νομός Έβρου αναβαθμίζεται στο έπακρο και ότι η ρωσική κυριαρχία τελειώνει. Κάπως έτσι, η πυξίδα του ελληνικού ομίλου, που είχε αρχίσει εδώ και χρόνια να στρέφεται προς Δυσμάς, αλλάζει οριστικά κατεύθυνση.
Το δέλεαρ είναι τεράστιο. Αθροίζοντας κανείς όλες τις ποσότητες μη ρωσικού αερίου που θα διέρχονται μελλοντικά μέσω Αλεξανδρούπολης, με τελικό προορισμό χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντιστοιχούν στο 20% των ευρωπαϊκών εισαγωγών του 2021 από τη Μόσχα! Από τα 155 δισ. κυβικά φυσικού αερίου που εισήγαγε προ διετίας η Ευρώπη από τη Ρωσία, και τα οποία σήμερα καλύπτει από άλλες πηγές, η Αλεξανδρούπολη μπορεί να εισφέρει τουλάχιστον τα 30 δισ.
Οι προοπτικές
Είναι τόσο εντυπωσιακές οι προοπτικές της ακριτικής πόλης, ώστε είναι προφανές γιατί ο ελληνικός όμιλος έχει ρίξει εκεί όλο του το βάρος, με την νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής, τα εγκαίνια της οποίας έγιναν προ μερικών εβδομάδων, αλλά και με την ανάπτυξη του offshore αιολικού πάρκου που αναπτύσσει.
Εφόσον επέλεγε να συνεχίσει την παράλληλη σχέση του με τη ρωσική πλευρά, η γεωπολιτική ισχύς της οποίας έχει αποδυναμωθεί σημαντικά, χωρίς πιθανότητες αναστροφής του κλίματος στο μέλλον, είναι πολύ πιθανό να απειλούνταν η ολοκλήρωση μιας σειράς έργων.
Επιλέγοντας ο όμιλος Κοπελούζου να γυρίσει τη πλάτη στους Ρώσους, του ανοίγει ο δρόμος να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην αναβίωση του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης, ο οποίος θα μεταφέρει δυτικών συμφερόντων πετρέλαιο. Θα είναι η Ελλάδα, μέσω Αλεξανδρούπολης, που θα προμηθεύει τη Βουλγαρία με αργό, όχι εκείνη εμάς, με ρωσικό, όπως προέβλεπε το σχέδιο του 2007.
Εξαγωγές LNG
Επίσης στα τέλη του 2023, ο πλωτός τερματικός στα ανοικτά του λιμανιού θα υποδέχεται LNG και θα το εξάγει σε Βουλγαρία, Σερβία, Β. Μακεδονία, και Ρουμανία, μέσω του IGB και του TAP. Ταυτόχρονα, το υπό αναβάθμιση σιδηροδρομικό δίκτυο θα μπορεί να συνδέει τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης, της Θεσσαλονίκης και της Καβάλας, με αντίστοιχα μεγάλα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, για τη μεταφορά χύδην ξηρού φορτίου, παρακάμπτοντας τα Στενά του Βοσπόρου.
Εργα, όπως αυτά, σε συνδυασμό με τη διεθνή απομόνωση της Ρωσίας, το εχθρικό περιβάλλον που αντιμετωπίζει από την ΕΕ και τη ραγδαία μείωση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου στην Ελλάδα, που από 1 δισ κυβικά μέτρα κάποτε, έχει συρρικνωθεί κατακόρυφα, βάρυναν στις τελικές αποφάσεις της ελληνικής πλευράς.
Στο ΔΣ της Παρασκευής
Οριστικοί τίτλοι τέλους στη συνεργασία θα μπουν σε τρεις ημέρες από σήμερα, όταν την Παρασκευή, το ΔΣ της Gazprom θα κληθεί να αποφασίσει τη διάλυση της συνεργασίας. Ετσι, οι Ρώσοι αποχωρούν από την κοινή εταιρεία Προμηθέας Gas και ο ελληνικός όμιλος εξαγοράζει το 50% των μετοχών που κατείχαν. Η κατοχή του 100% της εταιρείας θεωρήθηκε μονόδρομος, προκειμένου να συνεχίσει να λειτουργεί η εταιρεία. Οσο για το συμβόλαιο, αυτό παραμένει σε ισχύ μέχρι και τη λήξη του, δηλαδή έως το 2027, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συνέχιση της τροφοδοσίας των πελατών του ελληνικού ομίλου με ρωσικό αέριο.
Ενα καύσιμο, τις πόρτες του οποίου στην Ελλάδα, άνοιξε πρώτος ο Δημήτρης Κοπελούζος το μακρινό 1991, με τη σύσταση της Προμηθέας Gas. Μέτοχοί της ήταν η Gazprom export (100% θυγατρική της PJSC Gazprom) η οποία κατείχε το 50% της Προμηθέας και η Pyrsos Holdings, εταιρεία του oμίλου Κοπελούζου, η οποία είχε το υπόλοιπο 50%.
Η Gazprom, ένας από τους μεγαλύτερους ενεργειακούς ομίλους παγκοσμίως, υπήρξε επί δεκαετίες ο κυριότερος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Ο ρωσικός ενεργειακός γίγαντας, που διαθέτει το μεγαλύτερο σε μήκος σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου στον κόσμο (156.900 χλμ.) και διαχειρίζεται πάνω από 514.200 χλμ. δικτύων διανομής, είχε φτάσει να προμηθεύει την ευρωπαϊκή αγορά με περίπου 200 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Οσο για την Ελλάδα, έκανε κάποτε ετήσιες πωλήσεις της τάξης του 1 δισ. κυβικών μέτρων.