Καταλυτικός ο ρόλος της ορθόδοξης πίστης, η οποία λειτούργησε ως συνδετικός ιστός
Από τον Ελευθέριο Σκιαδά
Ο πωσδήποτε ο εορτασμός των διακοσίων ετών από τον ξεσηκωμό των Ελλήνων μάς δίνει την ευκαιρία να εντρυφήσουμε σε σημαντικές ιστορικές πτυχές και της προεπαναστατικής Ελλάδας.Να συναντήσουμε την κατάσταση που επικρατούσε και τις ιδιαίτερες κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές συνθήκες που βίωναν οι υπόδουλοι.
Με σειρά σημειωμάτων θα επιχειρήσουμε να χαρτογραφήσουμε την κατάσταση, αξιοποιώντας πλούσιες πηγές. Προσπαθώντας να ερμηνεύσουμε κάτω από ποιες συνθήκες όχι μόνον παρέμειναν αλώβητα αλλά και ενδυναμώθηκαν η φυλετική σύνθεση και το εθνικό φρόνημα του Ελληνισμού. Παρά την απίστευτη καταπίεση τεσσάρων αιώνων και σε πείσμα της μεγάλης φθοράς από τις επιμιξίες και το παιδομάζωμα καθώς και την τεράστια διαφθορά του σουλτανικού καθεστώτος.
Διότι από την αποφράδα 29η Μαΐου 1453, όταν έπεφτε η Βασιλεύουσα, μέχρι που έπιασαν τα όπλα οι Έλληνες, επιδιώκοντας την εθνική αποκατάσταση του ελληνικού έθνους, πέρασε μέσω κρίσιμων περιστάσεων που απείλησαν την ύπαρξή του.
Ωστόσο, όπως αποφάνθηκε ο Κ. Παπαρρηγόπουλος και παρά τις αντιρρήσεις εκείνων που τον αμφισβητούν, «η Εθνότης διετηρήθη τοσούτον αναλλοίωτος, καθ’ όλον το διάστημα της οσμανικής κυριαρχίας, ώστε δυνάμεθα να είπωμεν ότι το έθνος το διενεργήσαν την τελευταίαν επανάστασιν ουδαμώς κατά τα συστατικά αυτού διέφερε του έθνους το οποίον ηναγκάσθη να υποκύψη εις τον ζυγόν». Αναμφισβήτητο δε είναι το γεγονός ότι η αυτοδύναμη και ευτυχής κατάληξη του μακροχρόνιου και πολυδάπανου αγώνα της Εθνεγερσίας, η πολιτική αναγέννηση της Ελλάδος, δεν επιτεύχθηκε ούτε τυχαία ούτε αναίμακτα. Δεν υπήρξε από την αρχή αποτέλεσμα ευτυχούς συγκυρίας και διπλωματικών εξελίξεων ή ελιγμών.
Αντιθέτως, η Ιερή Συμμαχία ήταν εχθρική προς κάθε επαναστατική κίνηση των υπόδουλων λαών της Ευρώπης. Το θαύμα του ’21 προετοιμαζόταν επί 368 χρόνια. Η σκληρή αντίσταση των Ελλήνων δεν έπαψε από την Άλωση έως το 1821. Οι λόγιοι του Βυζαντίου που κατέφυγαν στις ευρωπαϊκές χώρες και οι διδάσκαλοι του Γένους διατήρησαν αναμμένη τη δάδα της πνευματικής καλλιέργειας του υπόδουλου Ελληνισμού.
Παράλληλα, ενδυναμωνόταν η προσπάθεια για οικονομική άνθηση που θα δημιουργούσε τις υλικές προϋποθέσεις για να επιχειρήσει το τεράστιο τόλμημα της εθνικής αποκατάστασης. Εν τέλει η ακάματη και αξιοθαύμαστη ζωτικότητα της ελληνικής φυλής δημιούργησε τους παράγοντες που έκαναν δυνατή την επίτευξη του αντικειμενικού σκοπού της Εθνεγερσίας.
Ποιοι ήταν όμως αυτοί οι παράγοντες; Πρωτίστως η ορθόδοξη χριστιανική πίστη που λειτούργησε ως συνεκτικός ιστός, η διατήρηση και η ανάπτυξη των κοινοτικών θεσμών, η δημιουργία της αριστοκρατικής τάξης των Φαναριωτών, η δύναμη της ελληνικής γης και η μεγάλη ανάπτυξη της ναυτιλίας και του εμπορίου.
Εξίσου παράγοντες επιτυχίας ήταν η αέναη αντίσταση των κλεφτών, το σύστημα των αρματολών και οι αδούλωτες νησίδες διαρκούς και ηρωικής αντίστασης όπως το Σούλι, η Μάνη και τα Σφακιά. Είναι ακόμη γνωστό ότι υπήρξαν και άλλοι μηχανισμοί που δημιουργούσαν έμπειρους και σκληροτράχηλους πολεμιστές. Οπως οι ευάριθμοι Έλληνες που είχαν υπηρετήσει υπό τις διαταγές του Αλή Πασά των Ιωαννίνων.
Το ίδιο ισχύει για τους Έλληνες που υπηρέτησαν και εκπαιδεύτηκαν στα Επτάνησα υπό τις διαταγές Ρώσων, Γάλλων και Αγγλων ή στο Εκστρατευτικό Σώμα του Ναπολέοντα, στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, στη Ρωσία και στα ιταλικά κρατίδια.
Πηγή: dimokratianews.gr