Του Χρήστου Χαλαζιά
Στις αρχές του 20oυ αιώνα με την ανεξαρτητοποίηση των κατακτημένων περιοχών από την Οθωμανική αυτοκρατορία, οι λαοί που δεν είχαν κράτη αλλά ήταν ως φυλές ή βιλαέτια άρχισαν να αναζητούν εθνική ταυτότητα, κάτι που ζητούσαν και οι Τούρκοι. Με αφορμή αυτή την αναζήτηση οι «διανοούμενοι» των τουρκικών φυλών ανέπτυξαν την ιδεολογία του Παντουρκισμού που έχει κοσμικό χαρακτήρα και όχι θρησκευτικό. Έτσι απομακρύνονται από την άποψη ότι η θρησκεία θα έφθανε ως συνδετικός κρίκος μεταξύ των φυλών της αυτοκρατορίας, και με αυτό τον τρόπο απέφευγαν τον πανισλαμισμό που ήταν επίσημη πολιτική του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμήτ Β΄ που υπήρχε πριν τη βασιλεία του. Την εποχή εκείνη, η λέξη «Τούρκος» είχε απαξιωτκή σημασία. Γι’ αυτό ορισμένοι διανοούμενοι πρότειναν την ονομασία «Οθωμανικός εθνικισμός» ενώ άλλοι πρότειναν τον «Τουρκικό εθνικισμό». Καθώς προχωρούσε η δυτικοποίση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η διαμάχη ανάμεσα στις δυο ομάδες για τη σημασία του πολιτικού κοινωνικού πλεονεκτήματος του Πανισλαμισμού, του Οθωμανισμού και του Τουρκισμού, έγινε εμφανέστερη κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ανάμεσα στις δυο ιδεολογικές θεωρίες υπήρχαν διαφορές στους στόχους.
Τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η συνέχιση και οι αντιπαραθέσεις για τον Παντουρκισμό δεν διεξάγονται στο κενό, αλλά μεταξύ των Τούρκων της διασποράς και της Τσαρικής Ρωσίας.
Ο Παντουρκισμός παρέμενε σε μεγάλο βαθμό στο πνευματικό επίπεδο, διότι η φυλή τους αντιπροσωπευόταν, ενώ οι Τουρκικοί πληθυσμοί της διασποράς δεν οργανώθηκαν παρά μόνο όταν ήταν πολύ αργά στις αρχές του 20ου αιώνα.
Η ιστορική ευκαιρία για τον Παντουρκισμό έφθασε λίγο πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε υιοθετήθηκε έως καθοδηγητικό κέντρο της πολιτικής των Νεότουρκων οι οποίοι καθόριζαν τις τύχες του πληθυσμού. Η κυριότερη οργάνωση των Νεότουρκων ήταν η Επιτροπή Ενώσεως και Προόδου που ανέλαβε την καταγραφή των προβλημάτων των τουρκικών πληθυσμών στον Καύκασο, την Κριμαία και το Αζερμπαϊτζάν, έχοντας μεγάλη επιρροή.
Η ηγεσία των Νεότουρκων στράφηκε σταθερά προς τον Παντουρκισμό μόνο αφού απογοητεύτηκε από τον Οθωμανισμό και συνέχισε τον εκτουρκισμό με δυτικές τάσεις ανάπτυξης του νέου έθνους.
Οι οπαδοί του Παντουρκισμού πίστευαν ότι το δικό τους όραμα μπορεί να υλοποιηθεί, και αποφάσισαν να συνεχίσουν τον αγώνα για την καθιέρωση αυτής της θεωρίας. Με την επανάσταση των Νεότουρκων άρχισαν να οργανώνονται μέσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία κατά του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β’. Το 1908 το νέο καθεστώς του Κεμάλ δέχθηκε τη νομιμοποίηση του Παντουρκισμού και στη συνέχεια υιοθέτησε τη δημιουργία πυρήνων με την ονομασία παντουρκικές οργανώσεις.
Ο εθνικισμός που αναπτυσσόταν στις αυτόνομες περιοχές έπεισε τους Τούρκους να εκμεταλλευτούν τα πλεονεκτήματα του όρου «Παντουρκισμός». Πρώτος ο Μεχμέτ Αλή – Τεβφίκ στα απομνημονεύματα του εξιστορεί τις σκέψεις ενός Τούρκου εθνικιστή που ενδιαφερόταν περίστερο για το άμεσο μέλλον των Ευρωπαϊκών περιοχών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ενώ ο Ζιγιά Γκιοκάλπ κωδικοποίησε τις αρχές του Τουρκισμού τονίζοντας ότι, το Ισλάμ είναι υπεύθυνο για την εξάλειψη των εθνικών πολιτιστικών και πολιτισμικών στοιχείων από τα έθνη που εξισλάμισε. Το Ισλάμ ως παγκόσμια θρησκεία εμπόδισε τα έθνη να αναδείξουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Απέβαινε έτσι εμπόδιο τόσο στην ολοκλήρωση του τουρκικού έθνους όσο και στην προσέγγισή του με τη Δύση. Στο βιβλίο του καταλήγει ότι το τουρκικό έθνος έπρεπε να διώξει τις επιρροές του Ισλάμ και να αναζητήσει την προϊσλαμική εποχή τους.
Ο σημερινός Παντουρκισμός συνίσταται σε ένα σχέδιο το οποίο μέλλει να υλοποιηθεί σε δυο στάδια: στο πρώτο σχεδιάζεται η επανένταξη στην Τουρκία παλαιών οθωμανικών εδαφών της Ευρώπης και στο δεύτερο η ένωση με την Τουρκία των τουρκόφωνων χωρών των Βαλκανίων. Γιατί έχουν επιλεγεί κατ’ αρχήν ευρωπαϊκές και όχι ασιατικές περιοχές; Αυτό γίνεται επειδή υπάρχει η εκτίμηση πως η προσάρτηση των ασιατικών χωρών θα είναι πιο εύκολη γιατί υπάρχουν πολλές μουσουλμανικές μειονότητες. Η θέση του Ερντογάν, να μην ενταχθεί η Τουρκία στην Ευρώπη, γιατί θα πρέπει να σταματήσει το όνειρο Παντουρκισμός και των κατακτήσεων. Αυτό που θέλει είναι να γίνει μια ισχυρή περιφερειακή δύναμη και εκβιάζοντας ή απειλώντας να εισπράττει μόνο τα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Το σχέδιο του Παντουρκισμού έχει εισέλθει στη φάση της υλοποίησης του δόγματος του Οζάλ για τη δημιουργία του Ισλαμικού τόξου. Η πρώτη φάση ξεκίνησε στα Βαλκάνια ανοιχτά με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, με τους μουσουλμάνους της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, στην Αλβανία, Βουλγαρία και στο Κόσσοβο. Αγκαλιάζει τα μουσουλμανικά κινήματα της Μέσης Ανατολής όπως τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στην Αίγυπτο, χρηματοδοτώντας ένα μικρό κομμάτι Λίβυων στρατιωτικών ακόμη και τον ISIS, προκειμένου να διεισδύσει στη Μέση Ανατολή και σε άλλα μέρη που υπάρχουν μειονότητες μουσουλμάνων για να πείσει τους εθνικιστές της χώρας του ότι η Τουρκία μπορεί να επανέλθει σε μια ισχυρή περιφερειακή δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι ισχυροί του πλανήτη θα φερθούν όπως για τους Αρμένιους το 1915, των Ελλήνων του Πόντου, της Σμύρνης, της Κωνσταντινούπολης το 1955, στην Κύπρο το 1974 στη Συρία, στη Λιβύη, ή θα τους αφήσουν να συνεχίσουν την εθνοκάθαρση των Κούρδων.
Πηγή: kontranews.gr