Την καταστρατήγηση κάθε δικαίου και δικονομίας καταγγέλλουν διαπρεπείς Τούρκοι νομικοί στην απόφαση του ΣτΕ να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί.
Μιλώντας στην εφημερίδα της αντιπολίτευσης «Τζουμχουριέτ», υποστηρίζουν ότι «το δίκαιο στην περίπτωση της Αγίας Σοφίας καταστρατηγήθηκε εντελώς», με κάποια από τα επιχειρήματά τους μάλιστα να αποκαλύπτουν τη σοβαρή έλλειψη δικανικής και δημοκρατικής λογικής από το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας.
- – «Η απόφαση στηρίζεται στο νόμο περί Ιδρυμάτων την εποχή του Μωάμεθ. Η υιοθέτηση ενός οθωμανικού νόμου από ένα δικαστήριο μιας σύγχρονης Δημοκρατίας, σημαίνει αντικατάσταση του νόμου της Τουρκικής Δημοκρατίας από έναν οθωμανικό νόμο. Το δημοκρατικό δίκαιο αγνοήθηκε. Τότε η χώρα αποτελεί ιδιοκτησία του σουλτάνου της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ακόμη. Αν λοιπόν κάποιος σηκωθεί και πει ‘Είμαι ο κληρονόμος του Αμπντουλχαμίτ και το νησί Γαλατάσαράι μου ανήκει’, τότε το δικαστήριο πρέπει να του δώσει».
- – «Η υπόθεση έχει παραγραφεί. Δεν είναι δυνατό το 10ο τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας να μην το γνωρίζει. Ακόμα κι ένας δευτεροετής φοιτητής δεύτερης το ξέρει. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έπρεπε να είχε απορρίψει αυτήν την υπόθεση από την αρχή. Αυτή η απόφαση είναι αντίθετη με το διοικητικό δίκαιο».
- – «Είναι πολύ σαφές ότι αυτή η κατάσταση θα προκαλέσει πρόβλημα στις ιδρυτικές αξίες της Δημοκρατίας».
- – «Αυτή η κυβέρνηση είναι στην εξουσία εδώ και 18 χρόνια. Μπορούσαν να αλλάξουν την απόφαση του υπουργικού συμβουλίου του 1934 με ένα νέο διάταγμα. Αλλά δεν το έκαναν. Γιατί περίμεναν 20 χρόνια;»
- – «Βιώνουμε τη μετάβαση από μια θρησκευτική κρατική δομή σε ένα έθνος-κράτος».
Αυτές είναι μερικές από τις απόψεις που εξέφρασαν διαπρεπείς Τούρκοι νομικοί.
Αντίθετη με το Ισλάμ η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί
Την ίδια ώρα, αντίθετοι με τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί εμφανίζονται ακόμη και Τούρκοι θεολόγοι. Ο θεολόγος Τζεμίλ Κιλίτς δηλώνει ότι η μετατροπή σε τζαμί της Αγίας Σοφίας είναι αντίθετη με τις βασικές διδαχές του Ισλάμ.
«Αυτή η απόφαση είναι αντίθετη με το Κοράνι. Ο προφήτης Μωάμεθ ποτέ δεν μετέτρεψε έναν εβραϊκό και χριστιανικό ναό σε τζαμί. Είναι μία από τις αρχές του Ισλάμ αυτό. Όλη η επιφάνεια της γης είναι τζαμί για τους πιστούς. Επομένως, οι πιστοί δεν χρειάζονται τους χώρους που χτίστηκαν από βασιλιάδες και σουλτάνους. Δεν υπάρχει ανάγκη για «αντίληψη κατάκτησης» αυτή την εποχή. Δεν βλέπω αυτήν την απόφαση σωστή. Πιστεύω ότι αυτή την απόφαση θα την κατακρίνει η ιστορία», δηλώνει χαρακτηριστικά ο Τούρκος θεολόγος.
Ο καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Άγκυρας, Χαϊρί Κιρμπάσογλου, δηλώνει κατηγορηματικά ότι «απαγορεύεται η μετατροπή ναών σε τζαμιά σε μέρη που κατακτήθηκαν. Είναι ενάντια στο Ισλάμ. Αυτή η ιδέα δεν έχει καμία σχέση με το Ισλάμ».
Ο Τούρκος καθηγητής Θεολογίας θεωρεί ότι το βήμα αυτό έγινε από μία εξουσία που χάνει την ψήφο της. «Είναι μια πολιτική απόφαση. Είναι προφανές ότι αυτή η κατάσταση θα προκαλέσει μεγάλα προβλήματα τόσο εντός όσο και εκτός», υποστηρίζει. Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Ενγκίν Οζκότς, καταλόγισε στον Τούρκο πρόεδρο «ασέβεια» στον Ατατούρκ.
«Απέναντι σε έναν ηγέτη που εξασφάλισε τη σωτηρία της Αγίας Σοφίας από τους εισβολείς και τους εχθρούς, θα απαιτούνταν τουλάχιστον σεβασμός».
Πρόεδρος ΣτΕ: «Καθόλα νόμιμη η απόφασή μας»
Ο πρόεδρος του ΣτΕ, που εξέδωσε την απόφαση-σταθμό για την Αγία Σοφία, Γιλμάζ Ακτσίλ, υπεραμύνεται πάντως σήμερα της απόφασής του σε συνέντευξή του στη «Σαμπάχ», λέγοντας ότι «πήραμε μία καθόλα νόμιμη απόφαση».
Ο Τούρκος δικαστής υποστήριξε ότι τα 30 χρόνια της εμπειρίας του τον οδήγησαν με μία πλήρη νομική αξιολόγηση της υπόθεσης. «Φτάσαμε στην τελική απόφαση λαμβάνοντας υπόψη τη νομοθεσία, την ιδρυτική πράξη του ιδρύματος του Μωάμεθ, τη Σύμβαση της UNESCO, το ΕΔΑΔ, το Συνταγματικό Δικαστήριο και τη νομολογία του Ανώτατου Δικαστηρίου, καθώς και το κεκτημένο του Συμβουλίου της Επικρατείας».
Ο Γιλμάζ Ακτσίλ υποστήριξε ότι η Αγία Σοφία ανήκει στο Ίδρυμα του Μωάμεθ του Πορθητή και ότι δεν υπάρχει καμία διάταξη στη σύμβαση της UNESCO που να εμποδίζει τη χρήση της Αγίας Σοφίας σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία της κάθε χώρας.