Του Θοδωρή Γιάνναρου
Μέχρι σήμερα έχουν επιβεβαιωθεί πάνω από 39.000 επίσημα καταγεγραμμένα κρούσματα και πιστεύεται ότι πολλαπλάσιος αριθμών ατόμων έχουν νοσήσει από τον συγκεκριμένο ιό, για την αντιμετώπιση του οποίου ο άτεγκτος Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έκρινε πως η πιο ενδεδειγμένη κίνηση για την αντιμετώπισή του είναι… η αλλαγή της ονομασίας του, από “ιός της Κίνας”, σε #2019nCoV, μη και προσβληθούν οι Κινέζοι και σταματήσουν να τρώνε νυχτερίδες, παγκολίνους και άλλα εξωτικά ζώα και να πίνουν καφέ από τα κόπρανα νυχτερίδας. Το παγκόσμιο αλαλούμ, σε σχέση με τον κοροναϊό, δημιουργήθηκε αφενός λόγω της συνήθους ολιγωρίας του ΠΟΥ αλλά και λόγω του ότι οι Κινέζοι κρύβουν τον πραγματικό αριθμών νοσούντων και νεκρών από τον κοροναϊό, προκειμένου να περιορίσουν τις ζημιές στην οικονομία τους και γενικά της δυσφήμισης της χώρας τους.
Όποιος στην Κίνα πεθαίνει αυτή την εποχή, χωρίς να έχει υποβληθεί στις προβλεπόμενες εξετάσεις, δεν καταγράφεται ως θύμα του κοροναϊού, με αποτέλεσμα κανείς να μη γνωρίζει τις πραγματικές διαστάσεις αυτής της πανδημίας. Θέλουμε δεν θέλουμε, μας αρέσει δεν μας αρέσει ο όρος, ήδη βρισκόμαστε στους πρόποδες μιας πανδημίας και που τα περισσότερα και σε ποσοστό 95%, σε σχέση με τα συνολικά κρούσματα παγκοσμίως, έχουν καταγραφεί στην Κίνα. Μεμονωμένα κρούσματα έχουν διαπιστωθεί και σε ακόμη 29 χώρες, ιδιαίτερα σε γειτονικές της Κίνας περιοχές λόγω του αυξημένου όγκου των ταξιδιωτών από και προς την Κίνα.
Σημειώνει ότι, καθώς η επιδημία εξαπλώνεται, η εντατική επιστημονική έρευνα έχει αναδείξει σημαντικά στοιχεία για τη λοίμωξη που προκαλεί αυτός ο νέος και ιδιαίτερα μολυσματικός κοροναϊός, του οποίου η εμφάνιση και διασπορά αρχικά υποτιμήθηκε από τις κινέζικες αρχές και τον ΠΟΥ.
Τα δεδομένα αυτά, δυστυχώς, δεν μπορούν να συμβάλουν στην καλύτερη διαχείριση της κατάστασης από τις υγειονομικές αρχές, μιας και αυτήν τη στιγμή οι υπηρεσίες υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο δρουν απ’ ό,τι φαίνεται, ακόμα σχεδόν στα τυφλά!
Η επιδημιολογική έρευνα σε μοριακό επίπεδο από εξειδικευμένα κέντρα Μοριακής Βιολογίας και η ανάλυση του γονιδιώματος του συγκεκριμένου ιού -του κοροναϊού- έχουν αποκαλύψει το πώς ακριβώς μεταδόθηκε ο ιός στον άνθρωπο. Το γονιδίωμα του νέου κοροναϊού έχει πολύ μεγάλη ομοιότητα με αυτό αντίστοιχου ιού των νυχτερίδων αλλά και του υπό εξαφάνιση φολιδωτού μυρμηγκοφάγου, του γνωστού παγκολίνου, για τον οποίο, επειδή βρίσκεται ψηλά στην κόκκινη λίστα των υπό εξαφάνιση ζώων, έχει στηθεί ολόκληρο παράνομο κυνήγι και παρεμπόριο, προκειμένου να τα τρώνε οι Κινέζοι! Ο παγκολίνος και η νυχτερίδα θεωρούνται οι κύριοι ξενιστές της νόσου… αλλά παρά τους κινδύνους… για τους Κινέζους που τρώνε νυχτερίδες και παγκολίνους, η βρώση τους θεωρείται από τις πλέον “in” delicatessen. Δεν είναι γνωστό ακόμη ποιο ενδιάμεσο ζώο μετέφερε τον ιό στον άνθρωπο – πολλά θα μπορούσαν να είναι… αιγοπρόβατα, βοοειδή και οικόσιτα.
Από τα επιδημιολογικά στοιχεία προκύπτει ότι ένας μόνο ασθενής μολύνθηκε από τον ιό από ζώο και έκτοτε ξεκίνησε η εκρηκτική μετάδοση μεταξύ των ανθρώπων, που είναι εκρηκτική. Σε όλα τα υπόλοιπα περιστατικά που έχουν καταγραφεί η μετάδοση έγινε πια από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η αρχική μετάδοση πιστεύεται ότι έγινε στην αγορά αγρίων ζώων της πόλης Ουχάν, που είναι πλέον κλειστή και έχει απολυμανθεί, ώστε να αποτραπεί η περαιτέρω μετάδοση από τον αρχικό ξενιστή, ή από έδεσμα νυχτερίδας ή παγκολίνου.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι η μεταδοτικότητα του ιού. Σε σύγκριση με τις άλλες δύο επιδημίες κοροναϊών, τα τελευταία 20 χρόνια, όπως SARS και MERS, ο νέος κοροναϊός φαίνεται ότι είναι πολύ περισσότερο μολυσματικός, απρόβλεπτων επιπλοκών και άκρως επιθετικός, καθώς έχει υπολογιστεί ότι κάθε ασθενής προσβάλλει κατά μέσο όρο 2,7 άτομα, αλλά θεωρείται… προς το παρόν λιγότερο θανατηφόρος και αυτό διότι τα στοιχεία και οι στατιστικές από την Κίνα έρχονται με το σταγονόμετρο.
Η περίοδος επώασης του ιού έχει υπολογιστεί σε 5,25 ημέρες, αλλά σε μεμονωμένες περιπτώσεις μπορεί να φτάνει ακόμη και τις 14 ημέρες. Δεν είναι ξεκάθαρο προς το παρόν πότε ένα άτομο που έχει προσβληθεί από τον συγκεκριμένο ιό γίνεται μεταδοτικό, αλλά αυτό υπολογίζεται ότι ισχύει από τις πρώτες κιόλας ημέρες μετά τη μόλυνση! Δυστυχώς, όμως, υπάρχουν περιστατικά που η μετάδοση έγινε από άτομα που δεν είχαν ακόμη νοσήσει. Θεωρείται όμως ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων η μετάδοση γίνεται από συμπτωματικά άτομα, αν και κανένας δεν μπορεί ν’ αποκλείσει το αντίθετο.
Αναφορικά με τις κλινικές εκδηλώσεις της λοίμωξης από τον νέο κοροναϊό, αυτές είναι μη ειδικές και ομοιάζουσες με άλλες λοιμώξεις με ιογενή χαρακτήρα. Οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν πυρετό και μη παραγωγικό βήχα, ενώ στο ένα τρίτο των περιπτώσεων εμφανίζεται δύσπνοια. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις αναφέρονται έντονες μυαλγίες, κεφαλαλγίες και διάρροιες. Οι περισσότεροι ασθενείς που νόσησαν ήταν μέσης ηλικίας, δηλαδή από 48-57 ετών, αλλά έχουν νοσήσει και πολλοί νεότεροι – νέοι, έφηβοι και παιδιά!
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η συμπτωματολογία της λοίμωξης είναι σχετικά ήπια, αλλά υπάρχουν και περιστατικά με βαριά πνευμονία με διάχυτες διηθήσεις στην ακτινολογική απεικόνιση. Οι πλέον σοβαρές εκδηλώσεις της νόσου εμφανίζονται σε άτομα που έχουν ήδη σοβαρά προβλήματα υγείας, κυρίως υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και με χρόνιες καρδιοαναπνευστικές παθήσεις ή ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς. Το ένα τρίτο των συνολικών περιστατικών που εισήχθησαν στο νοσοκομείο με σοβαρή πνευμονία οδηγήθηκαν τελικά σε διασωλήνωση και μηχανική υποστήριξη.
Γενικά, η αντιμετώπιση των ασθενών είναι υποστηρικτική, καθώς δεν έχει, όπως αναφέρθηκε, αναπτυχθεί εμβόλιο για τον νέο κοροναϊό, ενώ κάποια αντιικά φάρμακα ερευνώνται στο πλαίσιο κλινικών μελετών με βάση προηγούμενη εμπειρία με τους ιούς SARS και MERS, σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους.
Αυτό που θα μπορούσε εν δυνάμει να βοηθήσει στην πρόληψη είναι: η υπερδοσολογία σε αντιοξειδωτικά, όπως η βιταμίνη C (>2.000 mg/ημερησίως) μαζί με μια φυσική πολυβιταμίνη, ελαφριά και ισορροπημένη διατροφή, άφθονοι χυμοί και πολύ νερό. Η αποφυγή των συνωστισμών και η προσωπική υγιεινή θεωρούνται η απαρχή της άμυνας ενάντια στις λοιμώξεις που μας περιτριγυρίζουν.
Αξίζει να αναφερθεί πως η προηγούμενη επιδημία του ιού SARS τέθηκε υπό έλεγχο με την εφαρμογή βασικών κανόνων δημόσιας υγείας και ατομικής υγιεινής, δηλαδή την παραμονή των ασθενών στο σπίτι -εφόσον ο γιατρός το αποφασίσει-, το συχνό πλύσιμο και η απολύμανση των χεριών και η κάλυψη στόματος και μύτης σε περιπτώσεις βήχα ή φτερνίσματος.
Εύχομαι σε όλους μας… καλό χειμώνα με υγεία.
*Ο κ. Θοδωρής Γιάνναρος είναι Μοριακός Βιολόγος-Γενετιστής