Του Χρήστου Μαζανίτη
Η «τριμερής» Ελλάδας, Αιγύπτου, Κύπρου που γίνεται «πενταμερής» με την συμμετοχή Γαλλίας και Ιταλίας ανατρέπει ραγδαία τις ισορροπίες στη Μεσόγειο.
Ο Νίκος Δένδιας, αμέσως μετά την διευρυμένη συνάντηση της Ελληνικής Αντιπροσωπείας υπό τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και τους υπουργούς του, στον Λευκό Οίκο, αναμένεται να πετάξει απευθείας για το Κάιρο της Αιγύπτου, όπου την Τετάρτη θα συγκληθεί για πρώτη φορά πενταμερής σύνοδος.
Υπενθυμίζεται ότι η Τριμερής Ελλάδας, Αιγύπτου, Κύπρου είχε αναγγελθεί ότι θα μετατραπεί σε τετραμερής και μάλιστα είχαμε γράψει στο enikos σχετικό ρεπορτάζ με τις πιθανότητες να εξελιχθεί σε ισχυρή συμμαχία με κοινές στρατιωτικές ασκήσεις.
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, στην πενταμερή το κύριο θέμα συζήτησης θα είναι η Λιβύη αλλά και η ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο. Το γεγονός πραγματοποίησης αυτής της συνόδου δείχνει ότι οι πέντε χώρες έχουν την διάθεση να συστήσουν ένα μέτωπο από κοινού απέναντι στην τουρκική αυθαιρεσία με ταυτόχρονη διασφάλιση των εθνικών τους συμφερόντων. Η Σύνοδος αποδεικνύει ότι έχουν ως δεδομένο ότι οι «πέντε» δεν έχουν αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά απεναντίας υπάρχει ένας κοινός τόπος συνεννόησης αν όχι σύσφιξης των σχέσεων με ακόμη πιο στενούς δεσμούς.
Η αρχική αναγγελία συμμετοχής και της Γαλλίας στην Τριμερή, στις 4-5 Ιανουαρίου 2020 στο Κάιρο, μετατρέποντάς την σε τετραμερή, θεωρήθηκε από πολλούς αναλυτές ως πολύ πιθανό να πυροδοτήσει εμβάθυνση της συνεργασίας σε στρατιωτικό επίπεδο με την ενεργή συμμετοχή της Γαλλίας. Το σενάριο δεν φαντάζει απίθανο για πολλούς λόγους.
Η Γαλλία από τη μία θέλει να πάρει τα σκήπτρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και να είναι αυτή ο ρυθμιστής των διπλωματικών και ενεργειακών εξελίξεων της περιοχής. Η στενότερη συνεργασία με Ελλάδα και Αίγυπτο συνεπάγεται και αύξηση των πωλήσεων οπλικών συστημάτων γαλλικής προέλευσης. Ήδη η Αίγυπτος έχει προμηθευτεί τα δύο ελικοπτεροφόρα τύπου Mistral, φρεγάτες FREMM και κορβέτες GOWIND από την Γαλλία ενώ είναι γνωστό το φλερτ της Ελλάδας για την απόκτηση δύο ψηφιακών φρεγατών BELHARA.
Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν έχει επιτεθεί προσωπικά στον Γάλλο Πρόεδρο επανειλημμένως, με πιο πρόσφατη τη δήλωσή του ότι «ο Μακρόν είναι εγκεφαλικά νεκρός».
Η Γαλλία από την άλλη έχει επανειλημμένως εκφράσει την στήριξή της στο στρατάρχη Χάφταρ, που μέρα με την ημέρα βρίσκεται πιο κοντά στην κατάληψη της Τρίπολης και την ανατροπή του καθεστώτος Σάραζ, που στηρίζεται από τον Ερντογάν. Είναι κοινό μυστικό ότι στα χέρια του ισχυρού άνδρα του Εθνικού Στρατού Λιβύης έχουν βρεθεί όπλα γαλλικής προέλευσης.
Τώρα, με την είσοδο της Ιταλίας στο σχήμα το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει είναι μέχρι πού είναι διατεθειμένοι να προχωρήσουν αρχικά σε διπλωματικό κι εν συνεχεία σε στρατηγικό και αμυντικό επίπεδο. Ένας στρατιωτικός συνασπισμός των «πέντε» όχι μόνο θα δημιουργούσε ένα ισχυρό τείχος απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό αλλά ενδεχομένως να προκαλέσει ακόμη και αμυντική συνεργασία. Ίσως να μην είναι καθόλου μακριά το σενάριο η επόμενη άσκηση Μέδουσα, που πραγματοποιείται ανά εξάμηνο σε Ελλάδα και σε Αίγυπτο, να δούμε να πραγματοποιείται με την συμμετοχή και των πέντε χωρών.
Δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι το δίδυμο Γαλλία – Ιταλία έχει ισχυρούς δεσμούς κυρίως και σε αμυντικό επίπεδο.
Βεβαίως κι ευχής έργο της ελληνικής διπλωματίας είναι η πενταμερής να μπορέσει να οδηγήσει και σε ουσιαστική αμυντική συνεργασία αλλά να αποτυπωθεί και διπλωματικά με την ανακήρυξη ΑΟΖ στην Μεσόγειο, χωρίς την συμμετοχή της Τουρκίας, κάτι που θα λειτουργούσε ως θηλιά στον λαιμό του Σουλτάνου. Δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι τους «πέντε» ενώνουν πολλά, όπως για παράδειγμα ο αγωγός East Med, με την Ιταλία να αναμένεται να υπογράψει την συμφωνία και τις γαλλικές εταιρείες να έχουν σημαντικό ρόλο στο πρόγραμμα των γεωτρήσεων.
Μένει να δούμε πώς θα εξελιχθεί αυτό εν τω συνόλω στην συνάντηση της Τετάρτης.