Από σήμερα η Κροατία παίρνει τη σκυτάλη της εκ περιτροπής προεδρίας της ΕΕ. Ποιες είναι οι προτεραιότητές του Ζάγκρεμπ και τι φιλοδοξεί να πετύχει στο τρέχον εξάμηνο πριν παραδώσει την προεδρία στη Γερμανία;
«Για τη μεγαλύτερη πρόκληση της σύγχρονης ιστορίας» και «μεγαλύτερη δοκιμασία από την ανεξαρτητοποίηση το 1991» κάνουν λόγο πολιτικοί και μέσα ενημέρωσης στην Κροατία, η οποία από σήμερα αναλαμβάνει την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ για έξι μήνες. Για τη μικρή αυτή χώρα, που είναι το νεότερο μέλος της ΕΕ, η προεδρία αποτελεί την ιδανική ευκαιρία για να παρουσιάσει σε διεθνές επίπεδο τι έχει επιτύχει τις τελευταίες δεκαετίες ως ανεξάρτητο κράτος.
Στην εξωτερική πολιτική το Ζάγκρεμπ προτίθεται να δώσει ιδιαίτερο βάρος σε τρία ζητήματα: α) Μετανάστευση και προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, β) Δυτικά Βαλκάνια και διεύρυνση της ΕΕ και γ) Brexit.
Μετανάστευση και προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ
Εδώ και περίπου δύο χρόνια η Κροατία έχει αποδειχθεί αξιόπιστος συνοριοφύλακας στην λεγόμενη Βαλκανική Οδό. Παρά το γεγονός ότι δεν το παραδέχονται, οι περισσότερες χώρες-μέλη της Ένωσης περιμένουν από το Ζάγκρεμπ να αφήσει όσο το δυνατόν λιγότερους πρόσφυγες και μετανάστες να περάσουν τα σύνορα. Και η Κροατία ανταποκρίνεται. Τα ανατολικά σύνορα με τη γειτονική Βοσνία-Ερζεγοβίνη φυλάσσονται αυστηρά. Ακόμα και στην απίθανή περίπτωση μιας συνοριακής παραβίασης οι επίδοξοι μετανάστες απελαύνονται άμεσα.
Οι επικρίσεις σε βάρος της κροατικής αστυνομίας στον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται μετανάστες και πρόσφυγες έχουν γίνει σχεδόν καθημερινό φαινόμενο. Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και αυτόπτες μάρτυρες κάνουν λόγο για υπέρμετρη χρήση βίας στα λεγόμενα push back. Με τους αυστηρούς συνοριακούς ελέγχους και τις απελάσεις το Ζάγκρεμπ αποσκοπεί στην όσο το δυνατόν ταχύτερη ένταξη της χώρας στο χώρο Σέγκεν, ένας από τους κύριους στόχους της κροατικής εξωτερικής πολιτικής.
Δυτικά Βαλκάνια και διεύρυνση της ΕΕ
Στους στόχους της κροατικής προεδρίας ανήκει ο ορισμός ημερομηνίας έναρξης διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία. Παράλληλα το Ζάγκρεμπ επιδιώκει να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις Βρυξελλών και Σερβίας, καθώς και να επιτευχθεί περαιτέρω προσέγγιση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην ΕΕ. Για το λόγο αυτό η Κροατία σχεδιάζει τη διεξαγωγή ειδικής Συνόδου Κορυφής τον Μάιο στο Ζάγκρεμπ.
Brexit
Μετά από απόφαση του βρετανικού κοινοβουλίου, την 31η Ιανουαρίου η Μεγάλη Βρετανία αποχωρεί και τυπικά από την ΕΕ. Στη συνέχεια ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις για το εμπορικό καθεστώς μεταξύ Βρυξελλών και Λονδίνου. Ο ρόλος της Κροατίας σε αυτή τη διαδικασία χαρακτηρίζεται από το Ζάγκρεμπ ως απλά συνοδευτικός. Ο κροάτης πρωθυπουργός Αντρέι Πλένκοβιτς έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι ο συνομιλητής των Βρετανών ήταν και παραμένει ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διαπραγματευτικής ομάδας Μισέλ Μπαρνιέ. Ούτως ή άλλως για την Κροατία το Brexit είναι περισσότερο υπόθεση των «μεγάλων», όπως για παράδειγμα της Γερμανίας, η οποία διαδέχεται την Κροατία στην προεδρία της ΕΕ την 1η Ιουλίου του 2020.
Ζόραν Αρμπούτινα
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος
dw