Γιώργος Παπανικολάου
Διευθυντής του Euro2day.gr
Δεν θα ασχοληθούμε στο σημείωμα αυτό τόσο με τις τοπικές επιπτώσεις, παρά μόνον για να αναφέρουμε ότι πρόκειται για τη δεύτερη αμερικανική «προδοσία» έναντι των Κούρδων (σ.σ. η πρώτη συνέβη, κατά την άποψη των Κούρδων, όταν ο πατήρ Μπους απέφυγε να γκρεμίσει το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ, κατά τον πρώτο πόλεμο στον Περσικό), παρότι οι τελευταίοι έχουν αποδειχθεί οι πλέον αξιόπιστοι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην περιοχή (εξαιρουμένου του Ισραήλ) κι ότι απειλεί να διαταράξει τις ευρύτερες ισορροπίες δυνάμεων στην περιοχή, ενισχύοντας την επιρροή του καθεστώτος Άσαντ και της Ρωσίας.
Περισσότερο θα ασχοληθούμε με τα στρατηγικού επιπέδου «μηνύματα» που στέλνει η κίνηση αυτή του προέδρου Τραμπ προς ένα παγκόσμιο κοινό, σε ό,τι αφορά τις νέες νόρμες συμπεριφοράς της μοναδικής, προς το παρόν, παγκόσμιας υπερδύναμης.
Με μία λοιπόν κίνηση, ο Αμερικανός πρόεδρος έδειξε τα εξής εξόχως σημαντικά:
1. Ότι συνεχίζει απτόητος να αποφασίζει μόνος του για εξόχως σημαντικά ζητήματα, ενημερώνοντας ακόμη και τους καθ’ ύλην αρμόδιους συνεργάτες του, κατόπιν εορτής.
2. Ότι ρέπει εξακολουθητικά προς εκφράσεις και συμπεριφορές που ξεπερνούν ακόμη και τα όρια της γραφικότητας, δημιουργώντας αμφιβολίες για την ψυχική του κατάσταση, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Tweet που έκανε προ ημερών γράφοντας μεταξύ άλλων «εάν εγώ με την τεράστια και ασυναγώνιστη σοφία μου κρίνω ότι…» (I, in my great and unmatched wisdom στο πρωτότυπο), για να καταλήξει ότι (τότε) «θα καταστρέψω ολοσχερώς και θα εξαλείψω την τουρκική οικονομία, όπως έχω πράξει και στο παρελθόν»(!)
3. Ότι αγνοεί πως με τον τρόπο που έχει διαμορφωθεί εδώ και δεκαετίες το διεθνές σκηνικό, οι ΗΠΑ έχουν ένα συγκεκριμένο ρόλο, που αν αρχίσουν να τον απαρνούνται, και μάλιστα με δραστικό τρόπο, θα προκύψει πολύ σημαντικό «κενό ασφάλειας», προς όφελος των στρατηγικών της ανταγωνιστών αλλά και περιφερειακών παικτών, ακόμη και τρομοκρατικών οργανώσεων. Διότι ουδείς εκ των συμμάχων της είναι σε θέση να το καλύψει.
4. Ότι πλήττει ελαφρά τη καρδία την αξιοπιστία των Ηνωμένων Πολιτειών σε ό,τι αφορά τις δεσμεύσεις της προς τρίτα μέρη, γεγονός κεφαλαιώδους σημασίας για τις σχέσεις των ΗΠΑ με τον υπόλοιπο κόσμο, ιδίως δε, σε σημεία στα οποία εμπλέκεται και στρατιωτικά, όπως για παράδειγμα στο Αφγανιστάν.
5. Ότι παραμένει εξαιρετικά «απρόβλεπτος», σε βαθμό όμως που ξεπερνά τα όρια της ευφυούς αιφνιδιαστικής αντίδρασης και εισέρχεται στη σφαίρα της πλήρους αναξιοπιστίας των οιωνδήποτε δηλώσεών του.
Στον βαθμό που ο κ. Τραμπ παραμένει στο τιμόνι της ισχυρότερης χώρας του κόσμου και αποτελεί διεκδικητή της θέσης και για επόμενη θητεία -γεγονός που θα εξαρτηθεί βεβαίως από το πώς θα κυλήσει η υπόθεση των εναντίον του καταγγελιών/κατηγοριών και το ενδεχόμενο παραπομπής (impeachment) του-, τα όσα δηλώνει και πράττει έχουν πολύ μεγάλη σημασία τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα, δεδομένων των ανοικτών θεμάτων που αφορούν τις σχέσεις με τη γείτονα. Για την ακρίβεια, δημιουργούν έναν ακόμη παράγοντα αβεβαιότητας και αστάθειας, με δεδομένη τη στάση της Τουρκίας σε ό,τι αφορά τις μακρόχρονες διεκδικήσεις της, τις γεωτρήσεις στην ευρύτερη περιοχή της Κύπρου, αλλά και το μεταναστευτικό.
Θα μπορούσε μάλιστα να ειπωθεί ότι η σοκαριστική στάση Τραμπ στο θέμα της Τουρκίας και των Κούρδων, στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ενισχύει το «προφίλ» του Ερντογάν και ενδεχομένως τον καθιστά ακόμη πιο πρόθυμο να δοκιμάσει τα όρια της ιδιόμορφης σχέσης που διατηρεί η γειτονική μας χώρα με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
Ο Τούρκος ηγέτης έχει δείξει ξεκάθαρα ότι δεν διστάζει να καταφύγει στη χρήση στρατιωτικών μέσων, όταν αισθάνεται ότι έχει σοβαρές πιθανότητες να βγει κερδισμένος. Γνωρίζει επίσης ότι αν οι ΗΠΑ επιλέξουν μια στρατηγική ουδετερότητας, τότε η Ευρώπη πολύ δύσκολα θα εμπλεκόταν όχι μόνο λόγω των δυσκολιών συνεννόησης στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, αλλά και για αντικειμενικούς λόγους επάρκειας μέσων.
Πώς θα αντιδρούσε ο Αμερικανός πρόεδρος σε μια τέτοια απευκταία περίπτωση; Θα έψαχνε στα γρήγορα να βρει αν βοήθησε ο Ελληνικός Στρατός στην… απόβαση της Νορμανδίας, όπως έγραψε απαξιωτικά για τους Κούρδους;
Ελπίζω να μη χρειαστεί να το μάθουμε…