Το Βιετνάμ του Ερντογάν;

Από εδώ και στο εξής θα είναι δύσκολο να παρακολουθούμε και να καλύπτουμε τις εξελίξεις στη Συρία, καθώς πλέον εμπλέκονται τουλάχιστον οκτώ πόλεις: Μόσχα (Ρωσία), Άγκυρα (Τουρκία), Ουάσινγκτον (ΗΠΑ), Δαμασκός (Συρία), Τεχεράνη (Ιράν), Νέα Υόρκη (ΟΗΕ), Βρυξέλλες (ΕΕ) και φυσικά το Καμίσλι, την πρωτεύουσας της ντε φάκτο αυτόνομης περιφέρειας που δημιούργησαν οι Κούρδοι στη Βορειοανατολική Συρία κατά τη διάρκεια του πολέμου ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος.

Κάθε πληροφορία από αυτές τις περιοχές καθώς και επίσημες δηλώσεις ηγετών από αυτές τις δυνάμεις μπορεί να αλλάξει ριζικά το στρατιωτικοπολιτικά δεδομένα.

Η τουρκική στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία, που ξεκίνησε στις 9 Οκτωβρίου, ονομάστηκε από την Άγκυρα «Πηγή Ειρήνης». Όμως μόνο ως τέτοια δεν την εξέλαβε η διεθνής κοινότητα, που μίλησε για απαράδεκτη εισβολή και κατοχή, καταδικάζοντάς την. Οι Κούρδοι την ονόμασαν «γενοκτονία».

Ο Τουρκικός στρατός εισήλθε στη Συριακή επικράτεια μετά την αποχώρηση αμερικανικών στρατευμάτων, μια απόφαση που προκάλεσε την αντίδραση όχι μόνο των Κούρδων και των Ευρωπαίων, αλλά κυρίως του μεγαλύτερου μέρους της πολιτικής και στρατιωτικής τάξης των ΗΠΑ. Οι Κούρδοι, που έχασαν έναν σημαντικό σύμμαχο (τους Αμερικάνους), αναγκάστηκαν να στραφούν στο συριακό καθεστώς, του Μπασάρ Αλ Άσαντ. Από τον Ιανουάριο του 2018, οι Κούρδοι είχαν ήδη χάσει την υποστήριξη των Ρώσων, με τη Μόσχα να ενθαρρύνει την Τουρκία να καταλάβει την πόλη Αφρίν στη Βορειοανατολική Συρία.

Η επιστολή που απέστειλε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στις 9 Οκτωβρίου προς τον Τούρκο ομόλογό του (σημ: αφού πρώτα είχε δώσει το «πράσινο φως» με την αποχώρηση του αμερικανικού στρατού) ήρθε στο φως της δημοσιότητας από τα ΜΜΕ στις 16 Οκτωβρίου. Πρόκειται για μια επιστολή, σε ύφος «μπανάλ», με την οποία ο Τραμπ, αφού εξευτελίζει τον Ερντογάν, προτείνει διάλογο μεταξύ των Κούρδων της Συρίας και της Άγκυρας.

Η Μόσχα που έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή, ιδιαίτερα μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ, παρακολουθεί ήρεμα τις εξελίξεις και την ένταση μεταξύ ΗΠΑ και Άγκυρας που κλιμακώθηκε και έφτασε μέχρι την κρίσιμη συνάντηση Ερντογάν – Πενς στην Άγκυρα, όπου αποφασίστηκε και μια προσωρινή πενθήμερη κατάπαυση του πυρός. Η Ρωσία, στενός σύμμαχος του Μπασάρ Αλ Άσαντ από την αρχή του πολέμου στη Συρία, επιμένει στην απόσυρση «όλων των παράνομων ξένων ένοπλων δυνάμεων». Οι Αμερικάνοι έχουν ήδη αποχωρήσει και έτσι στη Συρία παραμένει μόνο ο Τουρκικός στρατός. Ο Ρωσικός στρατός που βρίσκεται στην περιοχή έχει προσκληθεί επίσημα από το συριακό καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ.

Και καθώς μαίνονται οι συγκρούσεις μεταξύ του τουρκικού στρατού, που υποστηρίζεται από τζιχαντιστικές ομάδες, και των Κούρδων, ο συριακός στρατός (σημ: μετά και τη συμφωνία με την Κουρδική ηγεσία) αναπτύχθηκε σε αρκετές πόλεις και σε συνοριακές συνοικίες, οι οποίες προηγουμένως βρίσκονταν υπό τον έλεγχο των Κούρδων.

Στον αντίποδα στην Τουρκία η αντικουρδική και πλέον και η αντιαμερικανική εθνικιστική υστερία διαρκώς ενισχύεται στους πολίτες. Μόνο το HDP, το φιλοκουρδικό Αριστερό κόμμα, τρίτη δύναμη στο κοινοβούλιο, αντιτίθεται στον πόλεμο. Πάντως από την Τετάρτη (σημ: μετά και τις έντονες αμερικανικές αντιδράσεις) και τα κόμματα της αντιπολίτευσης που υποστήριξαν τη στρατιωτική παρέμβαση έχουν αρχίσει πλέον να διατυπώνουν επιφυλάξεις ή και αντιρρήσεις: «Η Άγκυρα είναι εντελώς απομονωμένη στη διεθνή σκηνή. Πρέπει να καταλήξουμε σε συμφωνία με το καθεστώς της Δαμασκού το συντομότερο δυνατόν», λένε.

Εν τω μεταξύ, οι διώξεις και η καταπίεση ολόκληρης της αντιπολίτευσης και ιδιαίτερα των Κούρδων συνεχίζονται με ένα κρεσέντο, ειδικά στην τουρκοσυριακή συνοριακή περιοχή. Το κυνήγι μαγισσών ενάντια σε όσους δεν υποστηρίζουν την τουρκική επιχείρηση βρίσκεται σε εξέλιξη. Από τους βουλευτές της αντιπολίτευσης μέχρι τους πολίτες στο δρόμο, όλοι είναι υποχρεωμένοι να μιλούν για «αντιτρομοκρατική επιχείρηση» και όχι για «πόλεμο επεκτατικό» ή «κατοχή».

Οι ευρωπαϊκές χώρες, και πρωτίστως η Ελλάδα, φοβούνται αναζωπύρωση σε δύο μεγάλους κινδύνους: Την αύξηση των προσφύγων από τη Συρία και την Τουρκία και κυρίως την αναγέννηση του Ισλαμικού Κράτους. Με την έναρξη της τουρκικής επιχείρησης εκατοντάδες μαχητές του Ισλαμικού Κράτους, που κρατούνταν στη Βόρεια Συρία, βγήκαν από τις φυλακές και τα στρατόπεδα.

Στρατιωτικοί και πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως η Τουρκία ξεκίνησε μια περιπέτεια που ενδεχομένως θα τελειώσει στον πάτο ενός «βάλτου» . Όπως σημειώνουν, η τελευταία επιχείρηση του τουρκικού στρατού θυμίζει δύο άλλες περιπτώσεις: Το Βιετνάμ και την Υεμένη. Άλλοι πάλι υπογραμμίζουν πως ο Ερντογάν έχει πέσει στην ίδια παγίδα που έπεσε ο Σαντάμ Χουσεΐν με την εισβολή στο Κουβέιτ.