Η Τουρκία εισέρχεται πιο βαθιά στο συριακό τέλμα. Ο κύβος ερρίφθη και είναι απλά θέμα χρόνου η επέκταση της τουρκικής στρατιωτικής εισβολής στη Συρία και ανατολικά του Ευφράτη, στις κουρδικές περιοχές της βορειοανατολικής Συρίας. Μετά το αρχικό “πράσινο φως” που έδωσε ο πρόεδρος Τραμπ, την ανοχή του Πούτιν, την αδιαφορία της Ευρώπης και την συγκατάθεση της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, ο Ερντογάν αισθάνεται πως έχει πλέον τα χέρια του λυμένα για να εξαπολύσει την τρίτη, στη σειρά, στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας στο συριακό έδαφος.
Διαβάστε επίσης:
Από την “Ασπίδα του Ευφράτη” στον “Κλάδο Ελαίας”
Η πρώτη επιχείρηση, με την κωδική ονομασία “Ασπίδα του Ευφράτη”, διεξήχθη το 2016 και είχε ως στόχο της τη δημιουργία μιας “ζώνης ασφαλείας” πλάτους 100 χλμ. και βάθους περίπου 50χλμ. δυτικά του Ευφράτη και κοντά στα σύνορα με την Τουρκία, η οποία υποτίθεται πως θα λειτουργούσε ως εμπόδιο για τους μαχητές και τρομοκράτες της ISIS και ως “ασφαλές καταφύγιο” για τους Σύριους πρόσφυγες, ώστε να μην εισέρχονται αθρόα στο τουρκικό έδαφος.
Η δεύτερη μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας έλαβε χώρα στη βορειοδυτική Συρία, στις αρχές του 2018 και ονομάστηκε κατ’ ευφημισμό “Κλάδος Ελαίας”. Στόχος της ήταν η κατάληψη του κουρδικού καντονιού του Αφρίν στη βορειοδυτική Συρία (κάτι που πέτυχε η Τουρκία τον Μάρτιο του 2018), η εθνοκάθαρσή του και ο εποικισμός του με Τουρκομάνους και σουνίτες Σύριους συμμάχους της Άγκυρας. Στόχος της Τουρκίας ήταν από τη μία η αποκουρδοποίηση του Αφρίν και από την άλλη η εγκατάσταση στην περιοχή φιλικών προς αυτήν πληθυσμών, που θα τελούν υπό την προστασία τους και θα μπορούν να χρησιμοποιούνται άμεσα ή μελλοντικά ως μοχλός τουρκικής ανάμειξης στις συριακές υποθέσεις.
Η “Πηγή Ειρήνης” είναι πηγή νέων πολέμων
Η τρίτη στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας, που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη από την Τετάρτη 9 Οκτωβρίου, ώρα 16:00, και ονομάζεται “Πηγή Ειρήνης”, έχει φιλόδοξους στρατηγικούς στόχους. Από τη μία την εξουδετέρωση της απειλής δημιουργίας μιας αυτόνομης πολιτικής οντότητας Κούρδων στη βορειανατολική Συρία, κι από την άλλη τη ριζική δημογραφική και εθνολογική μεταβολή της συγκεκριμένης περιοχής με τη μεταφορά και εγκατάσταση εκεί Σύρων Αράβων σουνιτών προσφύγων, που είναι φιλικά προσκείμενοι προς την Άγκυρα. Με απλά λόγια “με έναν σμπάρο δυό τρυγόνια”.
«Στόχος μας είναι να καταστρέψουμε τον τρομακτικό διάδρομο, που προσπαθεί να διαμορφωθεί στα νότια σύνορα και θα φέρει την ειρήνη στην περιοχή, θα εξαλείψουμε την απειλή της τρομοκρατίας» δήλωσε, μέσω Twitter, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Διακηρυγμένος στόχος της Τουρκίας είναι η εξόντωση των “τρομοκρατικών ομάδων” που δρουν στην περιοχή, δηλαδή των κουρδικών ένοπλων οργανώσεων ΡΚΚ, YPG, KCK και PYD (αλλά όχι τα απομεινάρια της ISIS), η διασφάλιση των τουρκικών συνόρων, η οργάνωση της επιστροφής των Σύριων προσφύγων και, υποτίθεται, η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας.
Η “ζώνη ασφάλειας” της Τουρκίας
Η Τουρκία στοχεύει στη δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» βάθους 30 χιλιομέτρων, που θα εκτείνεται από τον Ευφράτη ως τα ιρακινά σύνορα, μια απόσταση 480 χιλιομέτρων. Σκοπεύει δηλαδή να καταλάβει μια έκταση περίπου 14.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, πέραν των 10.000 τ. χλμ. που κατέχει ήδη δυτικά του Ευφράτη στη βορειοδυτική Συρία (με τις επιχειρήσεις “Ασπίδα του Ευφράτη” και “Κλάδος Ελαίας”), ανάμεσα τους και τον κουρδικό θύλακα του Αφρίν, τον οποίο “εκκαθάρισε” από τους Κούρδους τον Μάρτιο του 2018.
Η εθνοκάθαρση των Κούρδων και η επανεγκατάσταση Σύρων προσφύγων
Σ’ αυτή την περιοχή, συνολικής έκτασης 25.000-30.000 τ. χλμ ή το 15% του συριακού εδάφους, που θα βρίσκεται υπό τουρκικό έλεγχο, η Άγκυρα σκοπεύει να επανεγκαταστήσει πάνω από τρία εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες, κυρίως Σουνίτες (από τα σχεδόν 4 εκατομμύρια που βρίσκονται σήμερα στην Τουρκία). Θα αλλοιώσει έτσι εθνολογικά τον δημογραφικό χαρακτήρα της περιοχής, εκτοπίζοντας ταυτόχρονα τους γηγενείς κουρδικούς πληθυσμούς, που σήκωσαν τα προηγούμενα χρόνια και το μεγαλύτερο βάρος του αγώνα κατά των ισλαμιστών του ISIS. Μ’ αυτό τον τρόπο επιθυμεί να “λύσει” διαπαντός το κουρδικό ζήτημα στη βορειοανατολική Συρία.
Σενάριο “βόρειας Κύπρου” και στη βόρεια Συρία;
Για μια ακόμη φορά στη σύγχρονη ιστορία της η Τουρκία εισβάλει σε άλλη χώρα, και μάλιστα τρίτη φορά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, επιβεβαιώνοντας έτσι το χαρακτηρισμό της ως αναθεωρητική δύναμη αποσταθεροποίησης της περιοχής. Η επιχείρηση “Πηγή Ειρήνης”, που σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ κινείται στη λογική της δημιουργίας μιας “υγειονομικής ζώνης” στη βόρεια Συρία, θεωρείται η μεγαλύτερη στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας εκτός συνόρων, μετά τον Αττίλα Ι και ΙΙ στην Κύπρο. Στην πραγματικότητα πρόκειται για κανονική εισβολή και κατοχή εδαφών μιας γειτονικής χώρας, αποδεικνύοντας πως, οκτώ χρόνια μετά την έναρξη του συριακού εμφυλίου, η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας είναι διάτρητη.
Η Συρία, επειδή είναι ένας χώρος επαφής της Τουρκίας με τον αραβικό κόσμο, διαδραματίζει έναν κομβικό ρόλο στις φιλοδοξίες της Άγκυρας να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στη Μέση Ανατολή.
Η αντίσταση των Κούρδων και η στροφή τους στη Δαμασκό
Εκτός από την αναμενόμενη λυσσαλέα αντίσταση των κουρδικών δυνάμεων αυτοάμυνας, των συμμάχων τους από τις «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις» (SDF) και του Κουρδικού λαού γενικότερα στην τουρκική εισβολή, και στο σοβαρό ενδεχόμενο εκρίζωσής τους από τις πατρογονικές τους εστίες, εξίσου αναμενόμενη θα πρέπει να θεωρείται και η αντίδραση της Δαμασκού και του καθεστώτος Άσαντ, που επιθυμεί να προασπίσει την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας. Ήδη ο Άσαντ απηύθυνε πρόσκληση στους Κούρδους της βορειανατολικής Συρίας για επανένταξή τους στο συριακό κράτος, υποσχόμενος αόριστα κάποια αυτονομία. Αν εγκαταλειφθούν παντελώς από τους Αμερικανούς και τη Δύση οι Κούρδοι της Συρίας θα στραφούν αναγκαστικά προς το καθεστώς Άσαντ και τη Ρωσία, διότι μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού, προτιμούν σαφέστατα τη δεύτερη.
Σε κάθε περίπτωση, δίχως πλέον την αμερικανική κάλυψη και εγγύηση, τα δύο εκατομμύρια των Κούρδων της Συρίας θα εκτεθούν στην τουρκική επιθετικότητα και θα βρεθούν σε πολύ δυσχερή θέση, χωρίς να αποκλειστεί το ενδεχόμενο μαζικής προσφυγοποίησής τους. Τι θα πράξουν σε αυτή την περίπτωση και τα 20 εκατομμύρια των ομοεθνών τους Κούρδων της Τουρκίας. Θα παρακολουθούν απαθείς τις εξελίξεις, τις σφαγές και εκτοπίσεις των ομοεθνών τους ή θα ξεσηκωθούν κι αυτοί δείχνοντας αλληλεγγύη; Σ’ αυτή την περίπτωση ο πόλεμος της Συρίας θα μεταλαμπαδευτεί και στο εσωτερικό της Τουρκίας με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ποια θα είναι η στάση της Μόσχας;
Το βασικό ερώτημα είναι ποια στάση θα κρατήσει η Ρωσία, μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη βορειονατολική Συρία (αν και ακόμη οι αμερικανικές δυνάμεις ελέγχουν τον εναέριο χώρο της βορειοανατολικής Συρίας και υποτίθεται τον έχουν “κλείσει” για την τουρκική Πολεμική Αεροπορία) και τη νέα τουρκική εισβολή. Θα δείξει ανοχή στην επιθετικότητα της Τουρκίας, εξαιτίας των σημαντικών οικονομικών συμφωνιών που έχει συνάψει μαζί της, ή θα υπερασπιστεί και πάλι το καθεστώς Άσαντ, άρα και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, που είναι και ο σημαντικότερος σύμμαχός της στην περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής; Ο Πούτιν έχει δείξει εύνοια στον Ερντογάν, αλλά όμως υποστηρίζει πως το σύνολο της συριακής επικράτειας πρέπει να περάσει στον έλεγχο της συριακής κυβέρνησης. Πως μπορούν να συμβιβαστούν αυτά τα δύο;
Οι πρώην μαχητές της ISIS και ο ρόλος του Ιράν
Τι θα γίνει επίσης με τους περίπου 10.000 πρώην μαχητές της ISIS, που κρατούνται σε φυλακές που διατηρούν οι Κούρδοι στη βορειονατολική Συρία, καθώς και με τα 60.000 περίπου μέλη των οικογενειών τους που διαμένουν σε γειτονικούς καταυλισμούς; Εκατοντάδες από αυτούς προέρχονται από ευρωπαϊκές χώρες, όπως π.χ. η Γαλλία. Θα αφεθούν ελεύθεροι για να συνεχίσουν ανενόχλητοι την προηγούμενη δράση τους; Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως όλοι οι εμπλεκόμενοι δηλώνουν πως ο βασικός κοινός εχθρός τους ήταν και παραμένει το ισλαμικό χαλιφάτο. Θα επιτρέψουν άραγε να ξαναγεννηθεί από τις στάχτες του;
Τέλος τι θα πράξει το Ιράν, που έχει στρατηγικό του στόχο να οικοδομήσει έναν “σιιτικό διάδρομο” μέσω Ιράκ, Συρίας και Λιβάνου, που θα το βγάλει στη Μεσόγειο; Το Ιράν διαθέτει κι αυτό μεγάλους κουρδικούς πληθυσμούς, και δεν επιθυμεί να δει ανεξάρτητα κουρδικά κράτη στην περιοχή, αλλά ούτε και ενίσχυση της Τουρκίας.
Η Τουρκία θα βυθιστεί στο αμμώδες τέλμα της Συρίας
Το σίγουρο είναι πως η στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας στη βορειονατολική Συρία θα ανοίξει και πάλι τους “Ασκούς του Αιόλου”, που θα αναζωπυρώσουν τις συγκρούσεις όχι μόνο στη Συρία, αλλά και σε όλη την περιοχή. Η Τουρκία, ακόμη κι αν αρχικά προελάσει νικηφόρα, θα βρεθεί σύντομα βυθισμένη στο αμμώδες συριακό τέλμα. Η ευάλωτη τουρκική οικονομία θα βυθιστεί σε νέα ύφεση, και το εσωτερικό της χώρας θα γίνει πεδίο νέων συγκρούσεων και τρομοκρατικών επιθέσεων, αυξάνοντας έτσι τη δομική της αστάθεια. Σύντομα θα αποδειχθεί πως η όλη επιχείρηση ήταν μια ριψοκίνδυνη κίνηση, υψηλού κόστους και αμφίβολου αποτελέσματος, που θα διεθνοποιήσει ωστόσο το Κουρδικό Ζήτημα, με μόνον ίσως τελικό κερδισμένο τη Ρωσία, η οποία δείχνει να εδραιώνεται για τα καλά στη Συρία.