Η επίθεση στις 14 Σεπτεμβρίου 2019 στις εγκαταστάσεις του σαουδαραβικού εθνικού πετρελαϊκού γίγαντα Aramco, στο Αμπκάικ και το Χουράις. από drones των ανταρτών Χούτι της Υεμένης, που πρόσκεινται στο Ιράν, θεωρήθηκε από τις ΗΠΑ σχεδόν σαν Casus Belli εκ μέρους της Τεχεράνης. Δεν είναι μόνον επειδή επλήγησαν πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, που έχουν δυνατότητες επεξεργασίας πετρελαίου μεγαλύτερη των 7 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, μειώνοντας, έστω και προσωρινά, την παραγωγή και εξαγωγή πετρελαίου από την Σαουδική Αραβία κατά 30% περίπου. Το πλήγμα αυτό εκλήφθηκε από την Ουάσιγκτον ως αμφισβήτηση της αμερικανικής ηγεμονίας στη στρατηγικής σημασίας Μέση Ανατολή, η οποία φιλοξενεί πάνω από μισά κοιτάσματα υδρογονανθράκων παγκοσμίως.

H Σαουδική Αραβία στηρίζει τη νομισματική ηγεμονία του δολαρίου

H Σαουδική Αραβία είναι, μαζί με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, μία από τις τρεις χώρες-πυλώνες για την επέκταση της αμερικανικής γεωπολιτικής ισχύος στο χώρο της Μέσης Ανατολής. Σε αντίθεση όμως με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, που είναι σημαντικές για την Ουάσιγκτον κυρίως σε περιφερειακό επίπεδο, η Σαουδική Αραβία συνεισφέρει καθοριστικά στην παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ. Βασικός λόγος αποτελεί η σύνδεση πετρελαίου-δολαρίου και η αδιάλειπτη στήριξη που παρέχει η Σαουδική Αραβία, αναγκάζοντας τους πελάτες της να αγοράζουν το πετρέλαιό της πληρώνοντας σε δολάρια (κάτι που συμπαρασύρει και τις υπόλοιπες, μικρότερες, πετρελαιοπαραγωγές χώρες), στηρίζοντας έτσι την παγκόσμια ηγεμονία του αμερικανικού νομίσματος, που θεωρείται ακρογωνιαίος λίθος της αμερικανικής αυτοκρατορίας.

Καθόλου αναπάντεχη λοιπόν και η πρώτη αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, που εκτόξευσε την κατηγορία ότι «το Ιράν υπονομεύει τη διεθνή τάξη». Κι όταν αναφέρεται στη «διεθνή τάξη» ουσιαστικά μιλά για την «αμερικανική αυτοκρατορική τάξη», που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο γεωπολιτικό έλεγχο της Σαουδικής Αραβίας, στην οποία υπάρχουν αμερικανικές βάσεις και σταθμεύουν πολυάριθμα στρατεύματα και δυνάμεις ταχείας επέμβασης των ΗΠΑ. Η Σαουδική Αραβία θεωρείται “χώρα-άξονας” που επεκτείνει τη γεωπολιτική επιρροή των ΗΠΑ.

Η ζωτική σημασία της Σ. Αραβίας για τα συμφέροντα των ΗΠΑ

Η Σαουδική Αραβία είναι ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Είναι μια χώρα που διαθέτει τα μεγαλύτερα κοιτάσματα υδρογονανθράκων παγκοσμίως. Πιο συγκεκριμένα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, η δεύτερη χώρα σε αποθέματα πετρελαίου και η έκτη σε αποθέματα φυσικού αερίου. Γειτνιάζει με τις δύο από τις πιο πολυσύχναστες θαλάσσιες οδούς του κόσμου (Περσικός Κόλπος και Ερυθρά Θάλασσα). Τέλος, φιλοξενεί τους ιερότερους τόπους του Ισλάμ και είναι το κέντρο του Σουνιτισμού και του Σαλαφισμού παγκοσμίως, χρηματοδοτώντας την ανέγερση τζαμιών σε πολλές μουσουλμανικές χώρες.

H Σαουδική Αραβία, χώρα μέλος του G-20, έχει καθοριστική σημασία στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή αλλά και παγκοσμίως. Έχει έκταση 2,150 εκατομμύρια τ.χλμ. και είναι, σε μέγεθος, η 13η χώρα στον κόσμος. Ωστόσο το 95% του εδάφους της είναι ερημικό ή ημιερημικό, ενώ από το υπόλοιπο 5%, μόνο το 2,5% είναι πρόσφορο για καλλιέργειες λόγω και της ανεπάρκειας υδάτινων πόρων.

Μια προβληματική πετρελαιοκίνητη οικονομία

Παρόλα αυτά η ηγεσία της έχει πολύ φιλόδοξα σχέδια, όπως το να κατασκευάσει από το μηδέν πέντε νέες πόλεις μέσα στην έρημο, κάτι που θα κοστίσει στη χώρα πάνω από 100 δισ. δολάρια, σε μια εποχή που τα οικονομικά της δεν είναι και τόσο ανθηρά. Κι αυτό γιατί οι Σαουδάραβες βασίζονται υπερβολικά στα έσοδα από τα ορυκτά καύσιμα. Το 67% του ΑΕΠ της χώρας προέρχεται άμεσα από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, ενώ η συνολική επίπτωση τους στην οικονομία αγγίζει το 85%. Από το υπόλοιπο, ο θρησκευτικός τουρισμός συνεισφέρει ένα 10% του ΑΕΠ και όλοι οι υπόλοιποι τομείς μόλις 5%.

Η χώρα διαθέτει σήμερα ένα ΑΕΠ 760 δισεκατομμυρίων δολαρίων ενώ το κατά κεφαλήν της εισόδημα φθάνει στα 23.500 δολάρια, κατατάσσοντάς την έτσι στις πλούσιες χώρες. Ωστόσο, από τα μέσα του 2014 όταν οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου άρχισαν να πέφτουν σημαντικά, η Σ. Αραβία άρχισε να χάνει έσοδα, η οικονομία της καθηλώθηκε και η ανεργία ανέβηκε στο 13%.

Σιίτες της Σ. Αραβίας: Ο “Δούρειος Ίππος” του Ιράν;

Με πληθυσμό 33 εκατομμύρια κατοίκους, εκ των οποίων των 20-25% είναι ξένοι εργάτες, κυρίως από τη νότια Ασία, η Σ. Αραβία θεωρείται “νεανική χώρα” καθώς το 50% του πληθυσμού είναι είναι κάτω των 26 ετών. Πολλοί ξένοι εργάτες δουλεύουν σε συνθήκεςεξουθενωτικές, κατοικούν σε ξεχωριστές περιοχές, και θεωρούνται γενικώς “τρίτης κατηγορίας”, σε μία χώρα που η σκλαβιά καταργήθηκε επίσημα μόλις το 1962.

Αν και το 80% του πληθυσμού της Σαουδικής Αραβίας είναι Σουνίτες Άραβες, ένα περίπου 20% είναι Σιίτες Άραβες, που υπόκεινται στη θρησκευτική και πολιτική επιρροή του σιιτικού Ιράν. Οι Σιίτες κατοικούν στα δυτικά παράλια (Αλ Χάσα) του Περσικού Κόλπου, καθώς και στη Χετζάτζ, κοντά στα σύνορα με την Υεμένη, όπου ζουν οι Χούτι. Στη χώρα υπάρχουν επίσης και 1,5 εκατομμύριο Χριστιανοί, που είναι κυρίως ξένοι εργάτες από την Αίγυπτο (Κόπτες), τις Φιλιππίνες ή την Ευρώπη.

Η πλειοψηφία του πληθυσμού κατοικεί στις ακτές και σε απόσταση εκατό χιλιομέτρων από την Ερυθρά Θάλασσα. Η Αλ Χάσα στις δυτικές ακτές του Περσικού Κόλπου, που είναι γεμάτη πετρελαιοπηγές και κοιτάσματα υδρογονανθράκων, κατοικείται κυρίως από Άραβες Σιίτες, φιλικά προσκείμενους προς το Σιιτικό Ιράν. Βρίσκονται δηλαδή στη σφαίρα επιρροής του Ιράν, όπως άλλωστε και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράκ, η Συρία (μέσω των σχέσεων του Ιράν με το καθεστώς Άσαντ και τους Αλαουϊτες), ο Λίβανος (μέσω της Χεζμπολάχ), αλλά και τμήμα της βορειοδυτικής Υεμένης (μέσω των σιιτών Χούτι).

Σπάζοντας την “περικύκλωση” του Ιράν

Περικυκλωμένη από τη σφαίρα επιρροής και τους Σιίτες συμμάχους του Ιράν, η Σαουδική Αραβία αισθάνεται ως ο αδύναμος κρίκος της Μέσης Ανατολής και γι’ αυτό φροντίζει να διατηρεί καλές σχέσεις με το Ισραήλ και την Αίγυπτο και φυσικά σχέσεις στρατηγικής συμμαχίας και συνεργασίας με τις ΗΠΑ. Η Σ. Αραβία χρειάζονται τις ΗΠΑ, τόσο για να μπορούν να παράγουν και να εξαγάγουν τους υδρογονάθρακές της, όσο και για την επιβίωση του καθεστώτος των Σαουντ, αλλά και της ίδιας της χώρας, που κινδυνεύει με διαμελισμό και τριχοτόμηση.

Το “αγαπημένο παιδί” του αμερικανικού “λόμπι των όπλων”

Από την πλευρά της η  αμερικανική ηγεμονία στο σύγχρονο κόσμο στηρίζεται, όπως προαναφέραμε, σε μεγάλο βαθμό στη στρατηγική σχέση Ουάσιγκτον-Ριαντ. Γι’ αυτό και η Σ. Αραβία δαπανά το θηριώδες 10% του ΑΕΠ της σε αμυντικές δαπάνες, ώστε να διατηρεί έναν, οπλισμένο σαν αστακό, επαγγελματικό στρατό 200.000 ανδρών, που είναι εξοπλισμένος με υπερσύγχρονα αμυντικά συστήματα. Μάλιστα το 2017 η χώρα υπέγραψε μια συμφωνία-μαμούθ για την  αγορά αμερικανικών όπλων ύψους 110 δισεκατομμυρίων δολαρίων! Γι’ αυτό και η χώρα είναι ο καλύτερος πελάτης της αμυντικής βιομηχανίας των ΗΠΑ και το “αγαπημένο παιδί” του αμερικανικού “λόμπι των όπλων”.

Ένα “διαμάντι” στο αυτοκρατορικό στέμμα των ΗΠΑ

Από την άλλη η χώρα είναι μια απολυταρχία. Για την ακρίβεια ένα δυναστικό βασιλικό καθεστώς, που κυβερνάται εδώ και τρεις γενιές από την βασιλική οικογένεια των Σαούντ. Ανθρώπινα, μειονοτικά και ατομικά δικαιώματα, καθώς και δημοκρατικές ελευθερίες, μπαίνουν πάντα σε “δεύτερη μοίρα” σε σχέση με τα ωμά γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Το κυνικό πρόσωπο των ΗΠΑ αποκαλύπτεται σε όλο του το μέγεθος στην περίπτωση της αμερικανικής προστασίας προς το καθεστώς των Σαούντ και τα συμφέροντα του.
Γι’ αυτό και οι ΗΠΑ δήλωσαν αμέσως πως είναι “έτοιμες να αναλάβουν δράση” για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, τα στρατεύματά τους και τους συμμάχους του στον Κόλπο, δηλαδή πρωτίστως τη Σαουδική Αραβία. Αν η σύγχρονη αμερικανική αυτοκρατορία ήταν ένα στέμμα τότε η Σαουδική Αραβία θα ήταν αναμφίβολα το μεγαλύτερο διαμάντι στην κορυφή του.