Η εφημερίδα Die Welt, σε σχόλιό της, επισημαίνει: “Η ΕΕ δεν έχει επιλύσει το προσφυγικό ζήτημα. Εάν αποτύχουν οι συμφωνίες που έχει συνάψει με μοναρχίες, αυταρχικά καθεστώτα και δικτατορίες στην άλλη πλευρά της Μεσογείου, θα απομείνει χωρίς σχέδιο. Αυτό αποδεικνύεται για μία ακόμη φορά: η Τουρκία αφήνει και πάλι περισσότερους μετανάστες να εισέλθουν στην Ελλάδα και ο πρόεδρος Ρετζέπ Tαγίπ Ερντογάν απειλεί να ‘ανοίξει τις πόρτες’, εάν η ΕΕ δεν ικανοποιήσει αιτήματά του στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Η Ελλάδα δεν μπορούσε να διαχειριστεί ούτε καν τις μειωμένες- τον τελευταίο καιρό- αφίξεις. Εάν μία μέρα η Τουρκία ανοίξει πραγματικά τα σύνορα, αυτό θα υπερβεί τις αντοχές του ελληνικού συστήματος ασύλου”.
“Δεν περνάει ο εκβιασμός” επιγράφεται το σχόλιο της λαϊκής εφημερίδας Bild, η οποία σημειώνει ότι “δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν απειλεί την ΕΕ να ανοίξει και πάλι τα σύνορα για Σύρους πρόσφυγες που θέλουν να έρθουν στην Ευρώπη. Συνεχώς ο Ερντογάν αισθάνεται ότι τον αδικούν. Κι όμως, είναι γνωστό ότι η ΕΕ πληρώνει έξι δισεκατομμύρια ευρώ στην Τουρκία για την υποδοχή των προσφύγων. Το μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα χρήματα έχει ήδη εκταμιευθεί. Και αυτό παρότι η ΕΕ θεωρεί ότι υπερβολικά πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να έρχονται στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Καλά θα έκανε η μελλοντική πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να αντιμετωπίσει ως μείζον ζήτημα τη διαμάχη μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας. Διότι όταν η ΕΕ εκταμιεύσει το σύνολο του ποσού, δεν θα διαθέτει πλέον κανένα μέσο πίεσης. Δεν επιτρέπεται να περάσει ο εκβιασμός ενός δυνάστη”.
Η εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) επιχειρεί να αναλύσει με νηφαλιότητα την κατάσταση. Όπως επισημαίνει “ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν έχει δύο προβλήματα: ο κόσμος (στην Τουρκία) δεν είναι πλέον τόσο ανοιχτός απέναντι στους πρόσφυγες όπως πριν από μερικά χρόνια. Επιπλέον, η τουρκική οικονομία έχει πάρει την κατιούσα. Γι αυτό θέλει δύο πράγματα: περισσότερα χρήματα από την Ευρώπη και μία αποκαλούμενη ‘ζώνη ασφαλείας’ στη βόρεια Συρία, στην οποία θα μετακινήσει πολλούς από τους πρόσφυγες. Αυτό είναι το υπόβαθρο της απειλής ότι θα αφήσει και πάλι τους πρόσφυγες να εισέλθουν στην Ευρώπη. Αν παραβλέψουμε τον κυνισμό με τον οποίον ένας αυταρχικός ηγεμόνας μετατρέπει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε εργαλείο για την άσκηση πολιτικής, το περιστατικό μας δείχνει, για μία ακόμη φορά, ότι η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας δεν αποτελεί παρά προσωρινή λύση”.
Σε άλλο ρεπορτάζ η εφημερίδα της Φρανκφούρτης αναφέρεται στις αυξημένες αφίξεις των τελευταίων μηνών στην Ελλάδα και παρατηρεί: “Εδώ και πολύ καιρό στην Ελλάδα διατυπώνεται η εικασία οτι ο μεγάλος διακινητής στην προσφυγική κρίση είναι ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ότι δίνει εντολή στην τουρκική ακτοφυλακή και στις αστυνομικές δυνάμεις να χαλαρώσουν τους ελέγχους, όταν θέλει να περάσει ένα πολιτικό αίτημα. (…) Ορισμένοι παρατηρητές θέλουν να αποδώσουν την τελευταία αύξηση στις ροές στη διαμάχη για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που εικάζεται ότι υπάρχουν- και εν μέρει έχουν ήδη εντοπιστεί- στις ακτές της διαιρεμένης Κύπρου. Καθώς η Αθήνα, όπως και η υπόλοιπη διεθνής κοινότητα, τίθεται στο πλευρό της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης στη Λευκωσία και κατά συνέπεια απέναντι στην Τουρκία, υφίσταται τώρα τις συνέπειες, λέει αυτό το σενάριο”. Μπορεί όμως πράγματι η Τουρκία να μετατρέψει τις ακτές της σε απόρθητο φρούριο; Ο αρθρογράφος εκτιμά ότι “μπορεί να είναι αφελής η πεποίθηση ότι η Τουρκία μπορεί να αποκλείσει το ίδιο καλά και ερμητικά όλες τις ακτές της, συνολικού μήκους πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων, μόνο και μόνο γιατί το θέλει ο Ερντογάν. Αλλά το ίδιο ισχύει και για την πεποίθηση ότι στην Τουρκία οι προσφυγικές ροές εκφεύγουν εντελώς από τη σφαίρα επιρροής του κράτους”.
“Η Ευρώπη πρέπει να βοηθήσει περισσότερο τον Ερντογάν” επιγράφεται άρθρο της ελβετικής εφημερίδας Neue Zürcher Zeitung (NZZ), που υποστηρίζει ότι ο κρατικός μηχανισμός στην Ελλάδα ευθύνεται για το ότι δεν εφαρμόζεται το κομμάτι της συμφωνίας με την Τουρκία που αφορά την επιστροφή όσων δεν δικαιούνται άσυλο. Η εφημερίδα αναφέρει ότι οι ελληνικές αρχές “δεν είναι σε θέση ή δεν θέλουν να υλοποιήσουν μία αποτελεσματική και δίκαιη διαδικασία ασύλου. Αλλά αυτό αποτελεί προϋπόθεση τόσο για την επιστροφή, όσο και για την αποδοχή των προσφύγων”.
Ποιά είναι η λύση; Σύμφωνα με την ελβετική εφημερίδα “οι Έλληνες θα πρέπει να λάβουν- κατόπιν διακριτικών πιέσεων, εάν χρειαστεί- τη βοήθεια που χρειάζονται, σε διοικητικούς πόρους και προσωπικό, προκειμένου να ολοκληρώνουν τις διαδικασίες ασύλου εντός ολίγων μηνών. Το παράδειγμα της Ολλανδίας ή ακόμη και της Ελβετίας αποδεικνύει ότι αυτό είναι εφικτό. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι πρέπει να βοηθήσουν ακόμη περισσότερο την Τουρκία να αντιμετωπίσει την προσφυγική κρίση”.