Τα χρόνια της τρόικας Κινέζοι επενδυτές αγόραζαν μαζικά πορτογαλικές επιχειρήσεις. Σήμερα επιχειρείται η εξαγορά του μεγαλύτερου παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας στην Πορτογαλία. Υπάρχει κίνδυνος πολιτικής εξάρτησης;
Η πορτογαλική εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας EPD ήταν κάποτε μια περήφανη κρατική επιχείρηση που απασχολούσε πάνω από 25.000 εργαζόμενους. Σύντομα ενδέχεται να περάσει σε κινεζικά χέρια. Η κρατική κινεζική εταιρεία China Three Gorges, που κατέχει ήδη το ένα τέταρτο των μετοχών της πορτογαλικής επιχείρησης, έχει ήδη καταθέσει προσφορά εξαγοράς του συνόλου των μετοχών.
Πρόκειται για μέρος του στρατηγικού σχεδίου της Κίνας να θέσουν υπό τον έλεγχό τους νευραλγικούς τομείς της πορτογαλικής οικονομίας, λέει οι επικριτές. Η πορτογαλική κυβέρνηση απαντά από την πλευρά της ότι οι Κινέζοι είναι εξίσου ευπρόσδεκτοι με τους επενδυτές από άλλες χώρες. Γεγονός είναι ότι η… επενδυτική περιοδεία της Κίνας στην Ευρώπη έχει προκαλέσει προβληματισμό και κριτική και σε άλλες χώρες –ανάμεσά τους και στην Ελλάδα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις επενδύσεις της κινεζικής Cosco στο λιμάνι του Πειραιά.
Πάντως η κυβέρνηση της ταλαιπωρημένης από την κρίση Πορτογαλίας χαίρεται για τις χρηματοδοτικές ενέσεις από την Κίνα. Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης η Κίνα προέβη σε μαζικές αγορές μεριδίων σε κρατικές επιχειρήσεις της Πορτογαλίας και αγόρασε πορτογαλικά ομόλογα όσο κανείς άλλος.
Η πορτογαλική ασφαλιστική εταιρεία Fidelidade ανήκει σήμερα στον κινεζικό όμιλο Fosun –το ίδιο και η Luz Saude, λειτουργικός φορέας ιδιωτικών κλινικών στη χώρα. Ο όμιλος Fosun ελέγχει και το ένα τέταρτο της τράπεζας Millenium BCP. Στο Σίνες της νότιας Πορτογαλίας ένα λιμάνι που τελούσε για μεγάλο διάστημα σχεδόν σε αχρηστία επεκτείνεται από κινέζους επενδυτές. «Οι Κινέζοι επενδύουν κυρίως στον χρηματοοικονομικό τομέα, σε ασφαλιστικές και τράπεζες, αλλά και σε υποδομές», επισημαίνει ο Ιλίδιο Σερόδιο, αντιπρόεδρος του πορτογαλοκινεζικού Βιομηχανικού και Εμπορικού Επιμελητηρίου στη Λισαβόνα. «Οι κινεζικές επενδύσεις βοήθησαν κατά τη διάρκεια της κρίσης την κυβέρνηση να αποκλιμακώσει τα κρατικά χρέη», εξηγεί ο ίδιος, εκτιμώντας ότι η δραστηριοποίηση της Κίνας στην Πορτογαλία συνέβαλε επιπλέον και στη δημιουργία ενός ευνοϊκότερου επενδυτικού κλίματος στη χώρα.
Κίνδυνος οικονομικής και πολιτικής εξάρτησης;
Υπερβολικά εκτεταμένη θεωρούν την κινεζική επενδυτική εξάπλωση στην Πορτογαλία ορισμένοι οικονομικοί αναλυτές. Βέλη συγκεντρώνει ιδιαίτερα η πρόθεση των Κινέζων να εξαγοράσουν πλήρως την εταιρεία ηλεκτρισμού EPD. «Από οικονομικής άποψης δεν έχει κανένα νόημα ο μεγαλύτερος, με διαφορά, παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα να ελέγχεται αποκλειστικά από έναν μέτοχο», τονίζει ο καθηγητής Οικονομίας Ζοάο Ντούκε. Όπως λέει, του προκαλεί έκπληξη μάλιστα το γεγονός ότι η πορτογαλική κυβέρνηση δεν καταβάλλει την παραμικρή προσπάθεια να αποτρέψει την εν λόγω εξαγορά -δεδομένου ότι μόλις πριν από έναν χρόνο είχε βάλει φρένο στη διαδικασία πώλησης του αερομεταφορέα TAP σε ένα αμερικανικό επενδυτικό κονσότσιουμ, διατηρώντας τελικά το 50% των μετοχών της TAP υπό κρατικό έλεγχο. Κατά τον Ζοάο Ντούκε, η στάση που τηρεί τώρα η κυβέρνηση μπορεί να οφείλεται μόνο σε πολιτικούς λόγους.
Οι μαζικές κινεζικές επενδύσεις στη χώρα του υποκρύπτουν τον κίνδυνο να καταστεί η Πορτογαλία οικονομικά και πολιτικά εξαρτημένη από την Κίνα, προειδοποιεί ο Ζοάο Ντούκε. Ειδικά η περίπτωση της εταιρείας ηλεκτρισμού EPD δεν αφορά μόνο την Πορτογαλία. Η EPD έχει διεθνή παρουσία και δραστηριοποίηση σε μονάδες υδροηλεκτρικής, αιολικής και ηλιακής ενέργειας ακόμη και στη Νότια Αμερική και στις ΗΠΑ.
Ακόμη είναι πάντως αμφίβολο αν θα επιτευχθεί η εξαγορά της EPD. Τόσο αριστερά κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση όσο και τα συνδικάτα απαιτούν να επανέλθει η πλειοψηφία των μετοχών στην κατοχή του δημοσίου.