Του Βαγγέλη Σαρακινού
Μπορεί η σιωπή της αμερικανικής κυβέρνησης να μεταφράστηκε ως αδυναμία διαχείρισης του Ερντογάν στην νέα κατάσταση που διαμορφώνει στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις η έναρξη παραλαβής των ρωσικών S-400 από την Άγκυρα. Οι συνεργάτες του Τραμπ, ωστόσο, φέρονται να έχουν καταλήξει στο πακέτο μέτρων κατά της Τουρκίας και αυτό που απομένει είναι η έγκρισή τους από τον Αμερικανό πρόεδρο.
Η Τουρκία παρέλαβε την Παρασκευή τα τρία πρώτα φορτία με εξοπλισμό των S-400, παρά τις αμερικανικές απειλές για την επιβολή κυρώσεων, ενώ ένα νέο φορτίο με τμήματα του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος έφτασε το Σάββατο στην Τουρκία. Αν και μέχρι στιγμής δεν έχει διευκρινιστεί πότε το αντιαεροπορικό σύστημα θα εγκατασταθεί και θα καταστεί επιχειρησιακό, ο Ερντογάν εμφανίζεται αποφασισμένος να προχωρήσει σε αυτό.
Έχει μάλιστα σύμμαχό του και την αντιπολίτευση, καθώς ο ηγέτης της, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, υποστηρίζει την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να αποκτήσει το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα. Φαίνεται μάλιστα να υιοθετεί και την άποψη που υποστηρίχθηκε κατά την συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν στην Οσάκα, σύμφωνα με την οποία ήταν λογικό η Τουρκία να στραφεί σε άλλες επιλογές, αφού δεν ικανοποιήθηκε η επιθυμία της για την αγορά των αμερικανικών Patriot.
Παίζουν καθυστερήσεις
Η άποψη αυτή, η οποία διατυπώθηκε από τον Ερντογάν, βόλεψε προσωρινά τον Τραμπ. Ο Τούρκος πρόεδρος στοχοθέτησε τον Ομπάμα και τους Δημοκρατικούς και ο Αμερικανός πρόεδρος αξιοποίησε τις “αποκαλύψεις”. Στο πλαίσιο αυτό, ο Ερντογάν προχώρησε στην συνέχεια στην εκτίμηση ότι ο Τραμπ δεν θα επιβάλλει τελικά κυρώσεις στις ΗΠΑ.
Μια τέτοια επιλογή όμως δεν καλύπτει το σύνολο της αμερικανικής πολιτικής και ήδη, με την έναρξη της παραλαβής τμημάτων των S-400, κορυφαίοι Αμερικανοί γερουσιαστές, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι, κάλεσαν τον Τραμπ να προχωρήσει στην επιβολή κυρώσεων. Το Κογκρέσο έχει ξεκαθαρίσει άλλωστε, και μάλιστα με ισχυρή διακομματική πλειοψηφία, ότι η «εσφαλμένη απόκτηση των S-400 από τον Ερντογάν θα πρέπει να έχει συνέπειες»
Δημιουργείται ωστόσο ένα ερώτημα. Γιατί δεν υπήρξε άμεση απάντηση της αμερικανικής κυβέρνησης και γιατί ο παρορμητικός πρόεδρος Τραμπ, ο οποίος σχολιάζει με αμεσότητα τα πάντα, σωπαίνει για την ώρα. Στο ερώτημα αυτό έρχεται να απαντήσει δημοσίευμα του Bloomberg, σύμφωνα με το οποίο οι συνεργάτες του Αμερικανού προέδρου έχουν καταλήξει στο πακέτο κυρώσεων και ότι τα μέτρα θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες.
Την Δευτέρα ο Ερντογάν γιορτάζει την τρίτη επέτειο από την αποτυχημένη απόπειρα ανατροπής του με το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 2016. Μια απόπειρα πραξικοπήματος για την οποία ο Τούρκος πρόεδρος είχε κατηγορήσει τις ΗΠΑ. Η Ουάσινγκτον λοιπόν, σύμφωνα με το Blomberg, θέλει να ανακοινώσει τα μέτρα κατά της Τουρκίας μετά την επέτειο για να αποφύγει την επανατροφοδότηση των θεωριών, ότι οι ΗΠΑ βρίσκονταν πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Ήταν η “Οσάκα” προσωρινή
Και είναι λογικό. Αν οι Αμερικανοί ανακοίνωναν κυρώσεις τώρα, ο Ερντογάν θα αφιέρωνε σε αυτές το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του για την επέτειο, αποκτώντας ακόμη μεγαλύτερη λαϊκή συναίνεση για την στροφή του, αν όχι την ευθυγράμμισή του, με τη Μόσχα. Το Bloomberg πάντως επιμένει ότι η αμερικανική κυβέρνηση έχει καταλήξει σε ένα από τα τρία προτεινόμενα πακέτα κυρώσεων, τα οποία προβλέπουν κλιμάκωση ποινών. Άγνωστο παραμένει, ωστόσο, το ποιο πακέτο μέτρων έχει επιλεγεί.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνήθηκε να σχολιάσει το δημοσίευμα του Bloomberg, οι πληροφορίες ωστόσο αναφέρουν ότι το σχέδιο κυρώσεων συγκροτήθηκε μετά από πολυήμερες συζητήσεις αξιωματούχων των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας και του Εθνικού Συμβουλίου Ασφάλειας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επιβολή κυρώσεων στην Άγκυρα έχει μία ιδιαιτερότητα καθώς η Τουρκία παραμένει χώρα μέλος του ΝΑΤΟ.
Με βάση την αμερικανική νομοθεσία, ο Τραμπ έχει την δυνατότητα να επιλέξει τουλάχιστον πέντε από δώδεκα διαφορετικές κυρώσεις και απ΄ ό,τι φαίνεται η συμμετοχή της Τουρκίας στην παραγωγή και προμήθεια των αμερικανικών μαχητικών F-35 είναι μέσα σε αυτές. Το επιβεβαίωσε άλλωστε και ο ασκών χρέη υπουργού Άμυνας Μαρκ Έσπερ σε επικοινωνία που είχε με τον Τούρκο ομόλογό του Ακάρ. Σε αυτή την πρώτη επαφή μετά την έναρξη της παραλαβής των S-400, o Έσπερ δήλωσε ότι δεν έχει αλλάξει η θέση της Ουάσινγκτον πως η Τουρκία δεν μπορεί να διαθέτει και τα δύο οπλικά συστήματα.
Από την πλευρά του βέβαια ο Ακαρ επέμεινε ότι η αγορά των S-400 δεν σημαίνει πως η Άγκυρα αλλάζει στρατηγικό προσανατολισμό. Αμερικανική αντιπροσωπεία αναμένεται να επισκεφθεί την Τουρκία, την ερχόμενη εβδομάδα, για έναν νέο γύρο της συζήτησης του επίμαχου θέματος.