Νίκος Σερβετάς
Κορυφή του παγόβουνου, για την συμπεριφορά της ρωσικής κυβέρνησης προς κάθε είδους αντιπολίτευση, αποτελούν οι συλλήψεις εκατοντάδων διαδηλωτών που έγιναν σε αρκετές πόλεις της Ρωσίας, το περασμένο Σαββατοκύριακο.
Μεταξύ των συλληφθέντων είναι και ο «μονίμως διωκόμενος», επικριτής του Κρεμλίνου και διοργανωτής διαδηλώσεων Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει συγκεντρώσει επάνω του τα φώτα του διεθνούς Τύπου. Προβάλλεται, ελλείψει άλλου, ως ο άνθρωπος, ο οποίος ηγείται της αντιπολίτευσης στη Ρωσίας καθώς ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν μέσα στη Δούμα δεν έχει κανένα αξιόλογο αντίπαλο.
«Δεν γίνονται εκλογές στη Ρωσία του Πούτιν. Η συμμετοχή των πολιτών σε μία διαδικασία που ονομάζεται εκλογική απλώς νομιμοποιεί το καθεστώς» έχει δηλώσει ο Γκάρι Κασπάροφ, πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι, συγγραφέας και πολιτικός ακτιβιστής. Πρόκειται για μία από τις πολλές προσωπικότητες που εκφράζουν την αντίθεση τους προς το σύστημα διακυβέρνησης που έχει επιβάλει ο «τσάρος». Δεν είναι ο μόνος. Κατά καιρούς μεμονωμένα άτομα έχουν εκφράσει την αντίθεση τους στην ηγεσία του Κρεμλίνου, κατηγορώντας την για αυταρχισμό και διαπλοκή, τα οποία όμως σύντομα «χάνουν τη φωνή τους». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Μπόρις Νεμτσόφ, ο νεοφιλελεύθερος πρώην συνεργάτης του προέδρου Μπορίς Γέλτσιν και επικριτής του Πούτιν. Δολοφονήθηκε από αγνώστους στη Μόσχα τον Φεβρουάριο του 2015.
Διαπόμπευση με «ροζ» βίντεο
‘Άλλη περίπτωση είναι ο Μιχαήλ Κασιάνοφ, πρώην πρωθυπουργός (την περίοδο 2000 – 2004) ο οποίος μετά την δολοφονία του Νεμτσόφ, έπαψε να εκφράζεται δημόσια. Είχε προηγηθεί η διαπόμπευσή του με «ροζ» βίντεο το οποίο τον κατέγραφε σε συνεύρεση με την ερωμένη του, αποτέλεσμα, όπως φημολογείται, στοχευμένης δράσης των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Την καταστολή αντιμετώπισε και ο Σεργκέι Ουντάλτσοφ, αριστερός ακτιβιστής που καταδικάστηκε σε φυλάκιση με την κατηγορία της οργάνωσης διαδηλώσεων. Πίσω από τα σίδερα της φυλακής βρέθηκε και η τραγουδίστρια και ακτιβίστρια Ναντέζντα Τολοκονίκοβα, μέλος της γυναικείας πανκ μουσικής κολεκτίβας “Pussy Riot”.
Η αντιπολίτευση στη Ρωσία μπορεί να διαχωριστεί μεταξύ της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης στην Δούμα και των διαφόρων οργανώσεων και κινημάτων. Οι αντιπολιτευόμενοι εντός της βουλής θεωρούνται, σε μεγάλο βαθμό, από πολιτικούς σχολιαστές και αναλυτές ως περισσότερο ή λιγότερο ακίνδυνοι για τον πρόεδρο Πούτιν. Δύο σημαντικά κόμματα της αντιπολίτευσης είναι το Yabloko, με επικεφαλής την άχρωμη Εμίλα Σλαμπούνοβα, και το «Κόμμα της Λαϊκής Ελευθερίας», γνωστό ως «Parnas». Πριν από σημαντικές ψηφοφορίες, όπως για το θέμα της Ουκρανίας, κορυφαία μέλη της αντιπολίτευσης έχουν γίνει στόχοι βίας, συμπεριλαμβανομένων των δολοφονιών και παρενόχλησης, που ισχυρίζονται ότι μπορούν να αποδοθούν στην κυβέρνηση Πούτιν.
«Δεν υπάρχουν ανεξάρτητα δικαστήρια ή μέσα ενημέρωσης, όλα βρίσκονται υπό κρατικό έλεγχο. Τα μεμονωμένα άτομα δεν μπορούν να κάνουν πολλά» λέει ο Βλαντίμιρ Ασούρκοφ, ακτιβιστής κατά της διαπλοκής ο οποίος ζει πλέον στο Λονδίνο.
Και η Ζάνα Νέμτσοβα, δημοσιογράφος που ζει μόνιμα στη Γερμανία, κόρη του δολοφονηθέντος Νεμτσόφ, λέει ότι «Οι άνθρωποι που έχουν κάτι να καταγγείλουν φοβούνται, ανησυχούν για την ασφάλεια την δική τους και των συγγενών τους. Είναι απολύτως κατανοητό»
Ένα κατακερματισμένο παζλ
Κινήματα και οργανώσεις αντιτίθενται στο Κρεμλίνο συγκροτώντας ένα πολύχρωμο και κατακερματισμένο παζλ. Κινούνται από τους φιλελεύθερους και τους σοσιαλιστές μέχρι τους εθνικιστές και τους κομμουνιστές νοσταλγούς της σοβιετικής περιόδου. Λιγότερο με διαδηλώσεις και περισσότερο μέσω του διαδικτύου εκφράζουν την αντίθεσή τους στον Πούτιν, στη διαφθορά και στη φτώχεια.
Σε καμία από τις μορφές αντιπολίτευσης όμως δεν υπάρχει εκείνη η προσωπικότητα που θα ενώσει κόμματα με κινήματα ώστε να προκύψει ένα αντίβαρο στον Πούτιν.