Η επιδημία του ιού Έμπολα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό φαίνεται πως έχει εξαπλωθεί από την ύπαιθρο στην πόλη, προκαλώντας φόβους στις αρχές, που κάνουν λόγο για μια επιδημία που θα είναι όλο και πιο δύσκολο να περιοριστεί.
Ο Υπουργός Υγείας της αφρικανικής χώρας, Oly Ilunga Kalenga, επιβεβαίωσε ένα περιστατικό στην Mbandaka, μια πόλη ενός εκατομμυρίου ανθρώπων, περίπου 130 χιλιόμετρα από την περιοχή όπου επιβεβαιώθηκαν νωρίτερα αυτό το μήνα τα πρώτα κρούσματα.
Η πόλη αποτελεί σημαντικό κόμβο μεταφορών, με συνεχή δρομολόγια προς την πρωτεύουσα Κινσάσα. Μέχρι στιγμής, στο Κονγκό έχουν μολυνθεί 42 άτομα, ενώ όπως έχει γίνει γνωστό έχουν πεθάνει 23.
Ο ‘Εμπολα, μια από τις σοβαρότερες μολυσματικές ασθένειες, προκαλεί εσωτερική αιμορραγία στον άνθρωπο και συχνά αποδεικνύεται μοιραία. Μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα μέσω της επαφής με μικρές ποσότητες σωματικών υγρών και των πρώιμων συμπτωμάτων γρίπης, που δεν είναι πάντα προφανή.
Γιατί είναι η εξάπλωση σε μια πόλη ανησυχητική;
Το ξέσπασμα στη Δυτική Αφρική το 2014-16 ήταν ιδιαίτερα θανατηφόρο, σκοτώνοντας 11.300 άτομα, καθώς εξαπλώθηκε στις πρωτεύουσες της Γουινέας, της Σιέρρα Λεόνε και της Λιβερίας. Ο ανώτερος αξιωματούχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Peter Salama, δήλωσε στο BBC ότι η εξάπλωση στη Mbandaka σημαίνει ότι υπάρχει περίπτωση να παρατηρηθεί μια εκρηκτική αύξηση των κρουσμάτων.
«Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη αναφορικά με το ξέσπασμα του ιού», δήλωσε επιπλέον στο BBC. «Έχουμε να κάνουμε με την αστική μορφή του Έμπολα, η οποία είναι πολύ διαφορετική από την αντίστοιχη αγροτική».
Ο Salama, που είναι επίσης αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της Υπηρεσίας για την Προετοιμασία και Αντιμετώπιση Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δήλωσε ότι η θέση της πόλης Mbandaka κοντά στον ποταμό Κονγκό που την κάνει να επιλέγεται ευρέως για μεταφορές, έθεσε την προοπτική της εξάπλωσης του ιού στις γύρω περιοχές όπως το Κονγκό-Μπραζαβίλ και η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, αλλά και την Κινσάσα, μια πόλη 10 εκατομμυρίων ανθρώπων.
«Αυτό θέτει ένα εντελώς διαφορετικό νόημα σε αυτό το ξέσπασμα και προκύπτει επείγουσα ανάγκη να κινηθούμε πολύ γρήγορα στην Mbandaka για να σταματήσουμε αυτό το νέο πρώτο κύμα μετάδοσης», δήλωσε.
* Φωτογραφία από κηδεία θύματος του Έμπολα από το ξέσπασμα του 2014-2016.
Τι γίνεται για να περιοριστεί το ξέσπασμα του ιού;
Επιβεβαιωμένες, πιθανές και ύποπτες περιπτώσεις Έμπολα έχουν καταγραφεί σε τρεις ζώνες υγείας της επαρχίας Equateur του Κονγκό, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Μονάδες απομόνωσης και στοιχειώδεις εγκαταστάσεις διαχείρισης κρουσμάτων Έμπολα έχουν ήδη διαμορφωθεί στη Mbandaka ώστε να αντιμετωπιστούν τα περιστατικά, δήλωσε επίσης ο Salama.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ασθένεια ενδέχεται να εξαπλώθηκε στην πόλη από δύο ή τρία άτομα που είχαν παρευρεθεί στην κηδεία ενός θύματος του Έμπολα στο Bikoro, περιοχή στα νότια της Mbandaka, πριν να επιστρέψουν στην πόλη.
Μόλις χθες, περισσότερες από 4.000 δόσεις πειραματικού εμβολίου που έστειλε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έφτασαν στην Κινσάσα, ενώ άλλη μια άλλη παρτίδα αναμένεται σύντομα. Αυτά θα δοθούν κατά προτεραιότητα στους ανθρώπους της Mbandaka, οι οποίοι είχαν έρθει σε επαφή με εκείνους που φέρονται να έχουν μεταφέρει τον ιό στην πόλη, προτού δοθούν σε ανθρώπους σε οποιαδήποτε άλλη πληγείσα περιοχή, προκειμένου να σταματήσει η εξάπλωση του Έμπολα στον αστικό ιστό και πέραν αυτού.
Φωτογραφία από την άφιξη της νέας δόσης εμβολίων στη Mbandaka.
Το εμβόλιο από τη φαρμακευτική εταιρία Merck δεν έχει ακόμα άδεια, αλλά ήταν αποτελεσματικό σε περιορισμένες δοκιμές κατά τη διάρκεια της εξάπλωσης του Έμπολα στη Δυτική Αφρική. Πρέπει να αποθηκεύεται σε θερμοκρασία μεταξύ -60 και -80 C, όμως η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στο Κονγκό δεν είναι σταθερή και πάντα υπάρχει κίνδυνος για καταστροφή του εμβολίου.
Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας έχουν εντοπίσει 430 άτομα που μπορεί να έχουν έρθει σε επαφή με την ασθένεια και εργάστηκαν για τον εντοπισμό περισσότερων από 4.000 πρώην ασθενών με Έμπολα, οι οποίοι είχαν εξαπλωθεί σε όλο το βορειοδυτικό Κονγκό. Πολλοί από αυτούς βρίσκονταν σε δυσπρόσιτες περιοχές, δήλωσε ο κ. Salama.
Τι ισχύει για τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δήλωσε ότι δεν συνιστά εμπορικούς ή ταξιδιωτικούς περιορισμούς είτε στο Κονγκό, είτε διεθνώς. Ωστόσο, ο Salama δήλωσε ότι 13 χώρες στην περιοχή ενίσχυσαν τα μέτρα ελέγχου των συνόρων τους και δήλωσε ότι το ίδιο το Κονγκό αύξησε τα μέτρα ελέγχου εξόδου από την επικράτειά του.
«Τα καλά νέα είναι ότι ο πληθυσμός του Κονγκό είναι πολύ συνηθισμένος στα κρούσματα Έμπολα, και γνωρίζει ότι προστατεύει τον εαυτό του με την αποφυγή μαζικών συγκεντρώσεων ή και κηδειών θυμάτων, ενώ είναι επίσης γνωστό πως οι απόπειρες θεραπείας του ιού με παραδοσιακά μέσα μπορούν να ενισχύσουν το ξέσπασμα της ασθένειας», πρόσθεσε.
Η διεθνής συνεισφορά για την αντιμετώπιση της κατάστασης είναι μέχρι στιγμής «αξιοσημείωτη και ταχύτατη».
«Τα θέματα υλικοτεχνικής υποστήριξης θα είναι στο επίκεντρο για να προσδιοριστεί το ποιος πρέπει να εμβολιαστεί και πως πρέπει να προσφέρει ο ίδιος τον εμβολιασμό άλλων ατόμων με τον κατάλληλο τρόπο», δήλωσε ο εμπειρογνώμονας για τον ιό Έμπολα από τη Νέα Υόρκη, Dr Laurie Garrett, στο BBC. «Δεν έχει γίνει ποτέ εμβολιασμός κατά τη διάρκεια ενός ξεσπάσματος του ιού, γι ‘αυτό θα το παρακολουθήσουμε πολύ στενά».
Γιατί συνεχίζει να επιστρέφει ο Έμπολα;
Στο Κονγκό έχουν σημειωθεί τρία ξεσπάσματα επιδημίας του ιού Έμπολα μετά από τη μεγάλη του 2014-16. Ο ιός θεωρείται ότι έχει εξαπλωθεί σε μεγάλες αποστάσεις από νυχτερίδες, ενώ μεταδίδεται συχνά στους ανθρώπους εξαιτίας της κατανάλωσης μολυσμένου κρέατος.
Ο ιός μπορεί επίσης να προσβάλει τον ανθρώπινο πληθυσμό μέσω της επαφής με το αίμα, όργανα ή άλλα σωματικά υγρά μολυσμένων ζώων. Μερικά από αυτά μπορεί να είναι οι χιμπατζήδες, οι γορίλες, οι πίθηκοι και οι αντιλόπες.
Η ασθένεια όμως είναι ενδημική στην περιοχή της Αφρικής και δεν είναι δυνατόν να εξαλειφθούν όλα τα ζώα που μπορεί να φιλοξενούν τον ιό. Όσο οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή μαζί τους, θα υπάρχει πάντα η πιθανότητα να επιστρέψει ο Έμπολα, σημειώνει το BBC στο δημοσίευμά του.