Οι ΗΠΑ, από την soft στην hard κυριαρχία – Η Γερμανία είναι χώρα ή τράπεζα;

Μάκης Ανδρονόπουλος

Η μεταπολεμική Γερμανία ανασυγκροτήθηκε από τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους με στόχο να αποτελέσει αντίβαρο στην επέκταση της σοβιετικής επιρροής.

Οι Αμερικανοί συμπεριφέρθηκαν αρχοντικά και έξυπνα και έβγαλαν τους Γερμανούς από την βαθιά κατάθλιψη της δεύτερης ήττας.

Έκτοτε κατά τις μεταπολεμικές δεκαετίες η Γερμανία έλαμψε, επανενοποιήθηκε και ηγεμονεύει στην ΕΕ χρησιμοποιώντας ακραίες πολιτικές, παραμένοντας σε σκληρές πολιτικές λιτότητας και τρόπο που συχνά ερμηνεύεται ως ρεβανσισμός.

Εκτός κι αν πράγματι, έχουν κάποια δυσκολία στην κατανόηση των καταστάσεων και της πολιτικής.

Τώρα, θα βρεθούν απέναντι στους δασμούς του Τραμπ και την ευρωπαϊκή ορμή του μακρόν.

Θα ξεσπάσουν στην Ελλάδα; …όπως κάνει ο Ερντογάν; Θα είναι ένα ακόμη τραγικό λάθος, καθώς η Ελλάδα, είτε το θέλουν είτε όχι, έχει καταστεί κριτήριο της ευρωπαϊκότητας της Γερμανίας…

Η Γερμανία είναι χώρα ή τράπεζα;

Η Γερμανία και οι δορυφόροι της, Αυστρία, Ολλανδία, Φινλανδία αρνούνται την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους εάν δεν εξασφαλίσουν τον έλεγχο στις αποπληρωμές, ούτως ώστε η Ελλάδα να αναγκαστεί να συνεχίσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τα μέτρα λιτότητας.

Η γερμανική αυτή θέση στην ουσία απορρίπτει τη γαλλική πρόταση για ένα «μηχανισμό αναπτυξιακής προσαρμογής» που θα συνδέει αυτόματα τις αποπληρωμές του χρέους με την ανάπτυξη, δηλαδή, η Ελλάδα θα καταβάλλει μεγαλύτερες δόσεις αν η οικονομία της αναπτύσσεται ταχύτερα και θα μειώνει τις δόσεις εάν επιβραδύνεται. Η γερμανική στάση οφείλεται σε τέσσερεις παράγοντες:

· Πρώτον, στη γενικότερη αντιπαράθεση του Βερολίνου με τον Μακρόν και τις προτάσεις που έχει κάνει για την ευρωζώνη, με τις οποίες δημιουργούνται δημοκρατικοί θεσμοί και διαδικασίες ελέγχου γύρω από το ευρώ.

· Δεύτερον, στο ανοιχτό ζήτημα του αναγκαστικού κατοχικού δανείου και των πολεμικών αποζημιώσεων.

· Τρίτον, στην βουλιμία του γερμανικού κεφαλαίου να καταβροχθίσει τη χώρα μέσω της συνέχισης της τιμωρητικής πολιτικής που επέβαλε επί οκτώ χρόνια με άλλοθι το ΔΝΤ.

· Τέταρτον, στην υποκριτική στάση για δήθεν κόστος για τους Γερμανούς φορολογούμενους και για πολιτικά προβλήματα που κάτι τέτοιο συνεπάγεται.

Πρόκειται όμως για ωμή προπαγάνδα, όπως αποκάλυψε το Stern που κατέδειξε ότι «ο Γερμανός φορολογούμενος δεν θα νοιώσει τίποτα» από την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, δηλαδή την επιμήκυνσή του, καθώς απλά ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) και το Πιστωτικό Ίδρυμα για την Ανοικοδόμηση (Kreditanstalt für Wiederaufbau / KfW) θα πάρουν πίσω τα χρήματά τους, αντί για 32,5 χρόνια σε 40 ή 60 για παράδειγμα.

Στην πραγματικότητα, η Γερμανία έδωσε 15 + 22 δισ. ευρώ εγγυήσεις ώστε ο ΕSM να πάρει δάνεια από τις παγκόσμιες αγορές και τα οποία χορήγησε στη συνέχεια στην Ελλάδα, με τους γνωστούς όρους.

Μύθοι και πραγματικότητα

Γενικά, η Γερμανία έχει έμμεσα στηρίξει την χρηματοδότηση της Ελλάδας με 69,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων μόνο 15,2 είναι διμερές χρέος. Η Γαλλία έχει δώσει 52,8, η Ιταλία 46,3 και η Ισπανία 31,4 δισ. ευρώ.

Πίσω από τα τέσσερα προαναφερθέντα προσχήματα κρύβεται ένας ανομολόγητος ρεβανσισμός των γερμανικών ελίτ για τις δύο ήττες που υπέστη η Γερμανία στον 20ο αιώνα απέναντι στην Ευρώπη και η βούληση για επικυριαρχία, προθέσεις που έμμεσα εκφράστηκαν με την περιβόητη ρήση του Βολφγκανγκ Σόιμπλε «εμείς είμαστε οι καλύτεροι μαθητές και μας ζηλεύετε (οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι)….».

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του αμερικανικού δικτύου CNBC «η τελική συμφωνία για το ελληνικό χρέος θα αποτελέσει για πολλούς σε ολόκληρη την Ευρώπη τον καθρέφτη του τρόπου με τον οποίο τα πλουσιότερα ευρωπαϊκά έθνη μεταχειρίζονται τα λιγότερο τυχερά από τα μέλη της Ένωσης».

Αυτή η επισήμανση είναι κρίσιμη γιατί όπως φάνηκε περίτρανα η ανάπτυξη της Ευρώπης προχωράει αργά, έχει μεγάλη δυσκολία να απεξαρτηθεί από την πιστωτική χαλάρωση (QE) την ώρα που οι ΗΠΑ προσελκύουν μέσω της αύξησης των επιτοκίων τα διεθνή κεφάλαια και με την Ιταλία στην κατάσταση που είναι και χωρίς κυβέρνηση, μια ελληνική αιφνίδια εμπλοκή θα τίναζε τα πάντα στον αέρα και θα απεγκλώβιζε ευρύτερες φυγόκεντρες δυνάμεις στην Ευρώπη.

Είναι σαφές λοιπόν ότι η ελληνική εκκρεμότητα δεν μπορεί να παραμείνει ες αεί εάν η χώρα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από τις αγορές.

Γι΄ αυτό και πρέπει να πάρουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα βιώσιμου και εξυπηρετήσιμου χρέους με την σφραγίδα της ΕΚΤ, του ESM και του ΔΝΤ.

Βιώσιμο και εξυπηρετήσιμο είναι ένα χρέος όταν η κοινωνία που το οφείλει είναι υγιής, ενεργεί και αναπτύσσεται. Δεν υπάρχει βιωσιμότητα χρέους σε συνθήκες «αποικίας χρέους».

Ούτε η Ελλάδα της ΕΕ μπορεί να λειτουργήσει άλλο υπό τέτοιες συνθήκες.

Η Γερμανία οφείλει να σταματήσει τις υποκρισίες και τους εκβιασμούς.

Το διάστημα 2008-2017 επωφελήθηκε από τα χαμηλά έως μηδενικά επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και από το QE.

Αντί να πληρώσει τόκους ύψους 450,4 δισ. ευρώ πλήρωσε μόνο 288 και κέρδισε 162 δισ. ευρώ, όπως αποκάλυψε η Handelsblatt.

Αλλά δεν είναι ούτε Αγία η Γερμανία.

Δεν χρειάζεται να θυμηθούμε τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα Siemens, VW κλπ. Από τις πρόσφατες «γκάφες» ήταν μια παράξενη μεταβίβαση 35 δισ. ευρώ σε ένα μεγάλο διεθνές χρηματιστήριο από την Deutsche Bank, ποσό κατά 5 δισ. δολάρια μεγαλύτερο από τη συνολική χρηματιστηριακή αξία της, που αργότερα ανακλήθηκε.

Η Γερμανία πρέπει να αποφασίσει εάν είναι χώρα ή τράπεζα.

Εάν είναι χώρα πρέπει να μάθει να κατανοεί τις άλλες χώρες και τις δυσκολίες τους, ειδικά εάν θέλει να έχει ένα ηγετικό ρόλο ως ίση ανάμεσα σε ίσους και να στηρίξει τις προτάσεις Μακρόν.

Αν όμως θέλει να συνεχίσει να λειτουργεί ως μία κερδοσκοπική τράπεζα, αργά ή γρήγορα θα αντιμετωπίσει μια απρόσμενη πτώχευση.

Η κατασκευή της ευρωζώνης σε συνθήκες «κατάστασης εξαίρεσης» τραυμάτισαν καίρια το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Υπάρχουν ακόμη περιθώρια για την διάσωσή του.

Η Ελλάδα αποτελεί μια ιδιαίτερη γερμανική εμμονή από τον 18ο αιώνα και μετά.

Σήμερα η Ελλάδα είναι ένα από τα βασικά κριτήρια ευρωπαϊκότητας και δημοκρατικότητας της Γερμανίας.

Το διπλό αντιευρωπαϊκό φάουλ του Βερολίνου

Οι διευκρινήσεις που ζήτησε από τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών Όλαφ Σολτς το φιλελεύθερο κόμμα FDP για το ενδεχόμενο leasing δύο γαλλικών φρεγατών τύπου FRAME από την Ελλάδα και η πιθανή παραγγελία τεσσάρων, με τη λογική πως δεν είναι δυνατόν το Βερολίνο να συναινέσει σε συμφωνίες που θα επιβαρύνουν τους γερμανούς φορολογούμενους και θα ευνοήσουν τα γαλλικά ναυπηγεία, αποτελεί μια μείζονα υποκρισία και ένα άθλιο ευρωπαϊκό φάουλ που εκθέτει ολόκληρη τη γερμανική πολιτική.

Πρώτον, διότι παρακάμπτει την ελληνική έκθεση στην τουρκική προκλητικότητα, δεύτερον, διότι έμμεσα υποδεικνύει τις γερμανικές φρεγάτες τύπου ΜΕΚΟ (Σ.Σ: οι Γερμανοί κατασκευαστές δεν είναι αξιόπιστοι, όπως θυμόμαστε από το υποβρύχιο που παρουσίαζε κλίση, αλλά και τη φρεγάτα F-125 που δεν παρελήφθη από την επιτροπή προμηθειών των ενόπλων δυνάμεων της Γερμανίας!), τρίτον, διότι συνέδεσε την πιθανή προμήθεια από τη Γαλλία με δήθεν εύνοιες του Παρισιού στο ζήτημα του ελληνικού χρέους.

Σύμφωνα με όλες τις σοβαρές διεθνείς εκτιμήσεις το ελληνικό χρέος που εκτινάχθηκε στα ύψη, παρά την δραματική περικοπή του PSI, για να σωθούν οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες, δεν είναι βιώσιμο και ούτε εξυπηρετήσιμο, δεδομένου ότι η φοροδοτική ικανότητα των πολιτών, μετά από οκτώ χρόνια δραματικής λιτότητας έχει ξεπεράσει τα όριά της.

Η Έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης δείχνει ότι η συνολική φορολογική επιβάρυνση στην Ελλάδα έφθασε το 39% έναντι του 26,1% που είναι η μέση επιβάρυνση στις χώρες του ΟΟΣΑ.

Η αδυναμία ρευστότητας των μεσαίων στρωμάτων που στήριξαν τα μνημονιακά προγράμματα με τεράστιο κόστος, εμφαίνεται και στο γεγονός ότι από 200.000 δανειολήπτες της Εθνικής Τράπεζας που τους προτάθηκε κούρεμα 70% του χρέους τους μόλις 10.000 (1/20) ανταποκρίθηκαν στην αποπληρωμή του υπολοίπου σε 6 μήνες.

Κατά συνέπεια η τακτική του Γερμανού σοσιαλδημοκράτη υπουργού Οικονομικών Όλαφ Σολτς ζητά την δημιουργία ενός μηχανισμού ελάφρυνσης του χρέους που θα ενεργοποιείται μόνο αν η Ελλάδα τηρεί τις δημοσιονομικές και άλλες δεσμεύσεις της, μετά το τέλος του τρίτου μνημονίου.

Θέλουν να διασφαλίσουν ότι η πολιτική που θα εφαρμόζει η ελληνική κυβέρνηση «δεν θα ξεφύγει από τον έλεγχο».

Πίσω από αυτή την παραπειστική τακτική κρύβεται ο γερμανογαλλικός ανταγωνισμός για την πατρωνία της ευρωζώνης, αλλά και η αβάσταχτη βουλιμία των Γερμανών να ελέγξουν την ελληνική οικονομία και να αγοράσουν τα πάντα σε τιμές distress fund. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο εκπρόσωπος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του FDP, Ότο Φρίκε, λειτούργησε ως λαγός του γερμανικού κεφαλαίου για να διευκολύνει τον Σολτς.

Δυστυχώς, το Βερολίνο δεν έβαλε μυαλό ούτε με την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη που προκαλούν οι πολιτικές που επιβάλει, ούτε με το Brexit.

Είναι τόσο τυφλωμένοι από τη μανία τους για τον εξουσιασμό της Ευρώπης!

Η δε υποκρισία τους δεν έχει όρια. Πολέμησαν μέχρις εσχάτων τον Ντράγκι και την πιστωτική χαλάρωση από την οποία είχαν το μεγαλύτερο όφελος 162 δισ. ευρώ, μόνο και μόνο για να μην επωφεληθούν άλλες χώρες και να υποκύψουν στο γερμανικό imperium….

Είναι προφανές ότι η Γερμανία δεν μπορεί να ηγηθεί της Ευρώπης, δεν έχει πραγματική δημοκρατική συνείδηση, παρά τον «συνταγματικό της πατριωτισμό», καθώς πάσχει από βαριά ιστορικά σύνδρομα…

ΗΠΑ, από την soft στην hard κυριαρχία

Η αιφνίδια αντικατάσταση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον από τον επικεφαλής της CIA αντιισλαμιστή Μάικ Πομπέο, η τοποθέτηση της Τζίνα Χάσπελ (που βαρύνεται με καταγγελίες για βασανισμούς) στην ηγεσία της CIA και η προαναγγελθείσα αντικατάσταση του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ στρατηγού Χ. Μακ Μάστερ, ίσως με τον πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Τζον Μπόλτον ή τον προσωπάρχη του Εθνικού Συμβουλίου Ασφάλειας Κιθ Κέλογκ, σηματοδοτούν την πλήρη εφαρμογή του μοντέλου Τραμπ στις διεθνείς σχέσεις των ΗΠΑ και τη μετάβαση από την απαλή κυριαρχία (soft dominance) στην σκληρή (hard dominance).

Η μετάβαση αυτή που εκδηλώνεται σε όλο το φάσμα των εξωτερικών σχέσεων των ΗΠΑ, όπως εξ αρχής φάνηκε στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, αποβλέπει σε εφτά παγκόσμιους στόχους:

Πρώτον, στην έμπρακτη υπενθύμιση στη διεθνή κοινότητα της Επικυριαρχίας των ΗΠΑ καθώς ετοιμάζονται να επιβεβαιώσουν στην πράξη ότι διαθέτουν την βούληση, την αποφασιστικότητα και την ισχύ να μην την μοιραστούν με κανένα.

Κι αυτό γιατί μετά την «άνοιξη» που προκάλεσε η παγκοσμιοποίηση, αναδύθηκαν νέοι οικονομικοί πόλοι και προκλήθηκε σύγχυση στις διεθνείς σχέσεις με την άνοδο της Κίνας και την προβολή ισχύος της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη Συρία.

Δεύτερον, στην αποφασιστική διόρθωση της παγκοσμιοποίησης, την οποία έμμεσα επέβαλαν οι ΗΠΑ που είχαν προ 30ετίας μείζον έλλειμμα νέων αγορών, ενώ προσέβλεπαν σε διεθνή πολιτικά οφέλη με την εδραίωση του δικού τους πολιτικο-οικονομικού μοντέλου.

Ήταν όμως μια πύρρειος νίκη, καθώς η παγκοσμιοποίηση ανέδειξε νέους ισχυρούς ανταγωνιστές (BRICS) που πλέον έφτιαξαν δική τους Παγκόσμια Τράπεζα και δικό τους ΔΝΤ.

Όμως ήταν το φιλόδοξο κινέζικο σχέδιο One Belt, One Road των 120 δισ. δολαρίων που προκάλεσε ρίγη στο αμερικάνικο σύστημα.

Στο πολιτικό επίπεδο, η παγκοσμιοποίηση ανέδειξε ένα πολυπολικό σύστημα και υβριδικά πολιτικά συστήματα, τις αυταρχικές δημοκρατίες της Ρωσίας, της Τουρκίας, της Κίνας κ.ά.

Τρίτον, στην τιθάσευση της Ευρώπης που εμφανίζει κρούσματα ανυπακοής και αυτονόμησης, τόσο στο οικονομικό-εμπορικό πεδίο (δασμοί, εμπορικές συμφωνίες), όσο και στο πολιτικό (Brexit), αλλά κυρίως στο αμυντικό.

Το Brexit για την Ουάσιγκτον αποτελεί μία ευθεία αμφισβήτηση της γερμανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη.

Το φλερτ με τον Μακρόν μάλλον έχει να κάνει με την ανάθεση της «αντιπροσωπείας» των ΗΠΑ στα ευρωπαϊκά πράγματα.

Οι ΗΠΑ, όπως και η Γαλλία, θεωρούν επιπλέον ότι η αμυντική σύμπραξη της Βρετανίας είναι απολύτως αναγκαία για την ευρωπαϊκή άμυνα, ιδιαίτερα τώρα με την κρίση στις σχέσεις Δύσης-Τουρκίας και Δύσης-Ρωσίας.

Γι΄ αυτό και εκτιμούν ως αναγκαία μια συμφωνία εξόδου από την ΕΕ, η οποία θα διατηρεί πλήρως και ηγετικά τη Βρετανία στις ευρωπαϊκές αμυντικές εξελίξεις.

Και φυσικά, επιθυμούν ένα soft Brexit στα οικονομικά.

Η Ουάσιγκτον αντιδρά στην τιμωρία της Βρετανίας από το Βερολίνο, κυρίως στον χρηματο-οικονομικό τομέα, που θα επιβαρυνθεί με 31 δισ. λίρες το χρόνο, σύμφωνα με έκθεση για το Brexit που συνέταξαν η εταιρία συμβούλων Oliver Wyman και η δικηγορική Clifford Chance.

Η ίδια έκθεση υπολογίζει ότι οι βρετανικές και ξένες επιχειρήσεις γενικά θα έχουν επιπρόσθετα κόστη 58 δισ. λιρών (65 δισ. ευρώ).

Τέταρτον, η Ουάσιγκτον είχε εκνευριστεί με την αθέτηση των αμυντικών υποχρεώσεων των μελών του ΝΑΤΟ, αλλά μετά τον περασμένο Νοέμβριο που 23 ευρωπαϊκές χώρες υπέγραψαν τη συμφωνία για τη Μόνιμη Διαρθρωμένη Στρατιωτική Συνεργασία (PESCO), έγινε έξαλλη.

Ήδη από τον πρώτο μήνα του έτους, ο πρόεδρος Τραμπ ξεκαθάρισε ότι με τον ευρωστρατό οι ΗΠΑ σταματούν τη χρηματοδότηση του ΝΑΤΟ.

Προσφάτως, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε την αντίθεσή του προς τον ευρωστρατό και τόνισε πως μόνο το ΝΑΤΟ μπορεί να εγγυηθεί την ευρωπαϊκή ασφάλεια.

Πέμπτον, στην ευρωατλαντική ολοκλήρωση των Δυτικών Βαλκανίων όπως προκύπτει και από την περιοδεία του Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας Άαρον Γουες Μίτσελ.

Ο Αμερικανός ΥφΕξ αποδίδει κεντρική σημασία στην επίλυση των ζητημάτων του Κοσσόβου και της Σερβίας και επιδιώκει την επικύρωση της συμφωνίας οριοθέτησης συνόρων Μαυροβουνίου-Κοσσόβου, τη μετατροπή της Δύναμης Προστασίας Κοσσόβου KSF σε αστυνομία-πολιτοφυλακή, καθώς και επίλυση του λεγόμενου Μακεδονικού.

Η ένταξη όλων των χωρών στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ είναι ο τελικός στόχος.

Τόσο το Βερολίνο, όσο και η Ουάσιγκτον ανησυχούν όχι μόνο για τη ρωσική και τουρκική παρουσία στα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά και για την κινεζική, καθώς η επιρροή του Πεκίνου αυξάνεται και εκτιμάται ότι στην περιοχή αυτή δοκιμάζει τις δυνάμεις του. Δεν είναι τυχαίο που η κινέζικη διείσδυση στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια αποτέλεσε κεντρικό θέμα σε ημερίδα που διοργάνωσε τον Ίδρυμα Hans-Seidel των Γερμανών Χριστιανοκοινωνιστών της Βαυαρίας και το ελεγχόμενο από το γερμανικό ΥΠΕΞ Sudesturopa Gesellschaft στην Αθήνα.

Ο έλεγχος του Πειραιά από την Κίνα έχει προκαλέσει κρίσιμα ερωτηματικά, όπως και οι δυνατότητες που έχει το Πεκίνο με την υψηλή ρευστότητα που διαθέτει.

Επισημάνθηκε ότι η Κίνα μπαίνει στην αγορά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης των 120 εκατ. κατοίκων με επενδύσεις και δίκτυα διαμετακόμισης και ενέργειας.

Έκτον, η αμυντική ολοκλήρωση του γεωπολιτικού τόξου της Ανατολικής Μεσογείου με άξονα τους ενεργειακούς πόρους, αποτελεί το πλέον στρατηγικό θέμα της περιοδείας του Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών Άαρον Γουες Μίτσελ.

Η ταχεία ανάπτυξη των ενεργειακών πόρων της περιοχής και η ενίσχυση του άξονα Αθηνών-Λευκωσίας-Τελ Αβίβ-Καϊρου και η διευθέτηση του Κυπριακού ήταν από τα καυτά ζητήματα της ατζέντας του.

Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής διαφαίνεται αμερικανικό ενδιαφέρον για την απόκτηση των Ναυπηγείων Νεωρίου, γι΄ αυτό και πραγματοποίησε τριήμερη επίσκεψη στη Σύρο η ναυτική ακόλουθος της Αμερικανικής Πρεσβείας Ρόουζ Ράις.

Υπενθυμίζεται ότι σε ανύποπτο χρόνο ο πρέσβης Τζ. Πάιατ είχε δηλώσει πως το Νεώριο πρέπει να πάει σε κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ.

Έβδομον, το μοντέλο Τραμπ αποβλέπει και στην αναδιάταξη των σχέσεων με τη Ρωσία ιδιαίτερα στη Μεσόγειο, ίσως με βάση τη μυστική συμφωνία της Μάλτας (1989) μεταξύ του πατρός Μπους και του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, στην οποία η Ευρώπη είχε αποκλειστεί.

Οι πιθανές διευθετήσεις που θα προκύψουν στη Μέση Ανατολή και στην ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο, πέρα από την εξ αποστάσεως συνεννόηση ΗΠΑ-Ρωσίας, θα περιλαμβάνει και ένα στρατηγικό ανάχωμα για τη Δύση έναντι του ισλαμικού φονταμενταλισμού.

extrapolation