Όσοι παρακολουθούν εδώ και καιρό την υπόθεση του Τζούλιαν Ασάνζ, γνωρίζουν ότι αν και ο ιδρυτής του WikiLeaks είχε βρει άσυλο στην πρεσβεία του Ισημερινού από το 2012, η παρουσία του εκεί δεν ήταν πλέον καλοδεχούμενη και οι σχέσεις με την κυβέρνηση της χώρας δεν ήταν αγαστές. Εξάλλου, ο εμβληματικός πρώην ηγέτης του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα ήταν που είχε αποφασίσει να προστατέψει τον Ασάνζ.
Μετά την απομάκρυνσή του από το τιμόνι της χώρας, ο διάδοχός του κληρονόμησε τον Mr. Wikileaks, τον οποίο εξαρχής αντιμετώπισε ως βαρίδι. Ενδεικτικό του κλίματος, είναι ότι δύο μήνες νωρίτερα, η κυβέρνησή χαρακτήρισε την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην πρεσβεία της Βρετανίας «ανυπόφορη». Είχε προηγηθεί η ανακοίνωση της πρεσβείας στις 28 Μαρτίου ότι ανακαλούνται κάποια από τα προνόμια του, ανάμεσα στα οποία το να δέχεται επισκεπτήριο αλλά και η πρόσβασή του στο ίντερνετ και στο τηλέφωνο.
Μια πηγή προσκείμενη στο WikiLeaks ανέφερε ότι οι εργαζόμενοι στην πρεσβεία «εγκατέστησαν συσκευές παρεμβολής μέσα στην πρεσβεία για να εμποδίσουν τον Ασάνζ να αναρτά μηνύματα στο Twitter και να επικοινωνεί μέσω τηλεφώνου και Διαδικτύου γενικά». Κατά την ίδια πηγή, δόθηκε και εντολή στους διπλωμάτες της πρεσβείας να αρνούνται να επιτρέπουν σε επισκέπτες που θέλουν να δουν τον Τζούλιαν Ασάνζ την είσοδο στην πρεσβεία της χώρας».
Ως αφορμή στάθηκαν αναρτήσεις του Ασάνζ σχετικά με τη διπλωματική κρίση που είχε ξεσπάσει μεταξύ Λονδίνου και Μόσχας, καθώς και την καταστολή των αυτονομιστών στην Καταλονία. «Το μέτρο τέθηκε σε εφαρμογή διότι ο Ασάνζ δεν τήρησε τη γραπτή δέσμευση που είχε αναλάβει έναντι της κυβέρνησης στα τέλη του 2017, βάσει της οποίας ήταν υποχρεωμένος να μην αναρτά μηνύματα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν επέμβαση στα εσωτερικά άλλων χωρών», διευκρίνισε λίγες εβδομάδες νωρίτερα ανακοίνωση της κυβέρνησης του Ισημερινού. Υποστηρικτές του Ασάνζ έδωσαν μία άλλη εικόνα.
Ένας πρώην διπλωμάτης της χώρας, μάλιστα, υποστηρίζει ότι η στροφή του Ισημερινού οφείλεται στην «απεγνωσμένη προσπάθεια του προέδρου Λενίν Μορένο να στρέψει τη δημόσια προσοχή μακριά από την αποκάλυψη εγγράφων που μαρτυρούν ξέπλυμα χρήματος και φορολογική απάτη από τον ίδιο και τους συνεργάτες του». Εξάλλου, ο πρόεδρος Μορένο κατηγορεί ανοιχτά τον Ασάνζ και το Wikileaks ότι βρίσκονται πίσω από τη διαρροή των εγγράφων, μεταξύ των οποίων είναι συνομιλίες σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, emails και φωτογραφίες του ίδιου και της οικογένειάς του, που είδαν το φως της δημοσιότητας.
Εξωτερικές πολιτικές πιέσεις
Όπως και να έχει, επρόκειτο για μία προαναγγελθείσα σύλληψη! Παρ’ όλα αυτά, οι εικόνες όπου δεκάδες άνδρες κυριολεκτικά σέρνουν τον αγνώριστο και ταλαιπωρημένο Ασανζ, ενώ εκείνος φωνάζει ακατάληπτα προς τις κάμερες προβλήθηκαν σε όλο τον κόσμο, προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις. Η υπουργός Εξωτερικών του Ισημερινού Χοσέ Βαλένσια ανακοίνωσε ότι αφαιρέθηκε η υπηκοότητα που του είχε χορηγηθεί «μετά τη διαπίστωση πλήθους ανωμαλιών της διαδικασίας», ενώ ο ίδιος ο πρόεδρος της χώρας σε ανάρτησή του στα σόσιαλ μίντια και σε επίσημο διάγγελμα λίγο αργότερα, υποστήριξε ότι ο Ισημερινός απέσυρε το άσυλο στον Τζούλιαν Ασάνζ ύστερα από «τις συνεχείς παραβιάσεις διεθνών συμβάσεων και καθημερινών πρωτοκόλλων».
Δεν είναι μυστικό, όμως, ότι οι εξωτερικές πολιτικές πιέσεις είχαν ενταθεί, με τον υφυπουργό Εξωτερικών της Βρετανίας Άλαν Ντάνκαν να χαρακτηρίζει μόλις την περασμένη Τρίτη «άθλιο σκουλήκι» τον Ασάνζ, απαιτώντας να βγει από την πρεσβεία και να παραδοθεί στις βρετανικές αρχές.
Μετά τη σύλληψή του, τελεί υπό κράτηση στον αστυνομικό σταθμό του κεντρικού Λονδίνου, «όπου και θα παραμείνει έως ότου παρουσιαστεί στο δικαστήριο, το συντομότερο δυνατό». Η Βρετανική Αστυνομία αποκάλυψε πάντως ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη ζητήσει την έκδοση του ιδρυτή των Wikileaks. «Ο Τζούλιαν Ασάνζ, 47 ετών, συνελήφθη την Πέμπτη 11 Απριλίου εκ μέρους των αμερικανικών αρχών», ανέφερε μεταξύ άλλων η σχετική ανακοίνωση της αστυνομίας.
Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου, αμέσως μετά την σύλληψη εξέφρασε την ελπίδα ότι «όλα τα δικαιώματα του συλληφθέντος στο Λονδίνο ιδρυτή των WikiLeaks Τζούλιαν Ασάνζ θα γίνουν σεβαστά». Στη σύλληψη του Ασάνζ αναφέρθηκε και η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα. Σχολιάζοντας την απόφαση του Ισημερινού να άρει το άσυλο του ιδρυτή του WikiLeaks, η Ζαχάροβα σε ανάρτηση της στην ιστοσελίδα της στο Facebook έγραψε ότι «Το χέρι της ‘δημοκρατίας’ σφίγγει τον λαιμό της ελευθερίας».
Μαύρη στιγμή για την ελευθερία του Τύπου
Η Καναδή σταρ Πάμελα Άντερσον και στενή φίλη του Ασανζ καταφέρθηκε ενάντια στις κυβερνήσεις της Βρετανίας και του Ισημερινού, αποκαλώντας τον Ντόναλντ Τραμπ έναν «τοξικό δειλό πρόεδρο». Από την μεριά του, ο Τραμπ, αναφερόμενος στη σύλληψη του Τζούλιαν Ασάνζ, δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι δεν έχει άποψη για το θέμα αυτό. Το 2016 ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, είχε πει «Αγαπώ τα Wikileaks», αφότου ο ιστότοπος δημοσίευσε emails που οι αμερικανικές αρχές τόνισαν ότι είχαν αποκτηθεί παράνομα από Ρώσους για να βλάψουν την αντίπαλο του Τραμπ στις εκλογές του 2016, Χίλαρι Κλίντον.
Ο πρώην συνεργάτης των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών Έντουαρντ Σνόουντεν χαρακτήρισε την σύλληψη «μαύρη στιγμή για την ελευθερία του Τύπου». «Οι φωτογραφίες που δείχνουν πως ο πρεσβευτής του Ισημερινού προσκαλεί την μυστική αστυνομία της Βρετανίας για να σύρει έξω από το κτίριο της πρεσβείας κάποιον του οποίου η δημοσιογραφική δουλειά – είτε αυτό αρέσει είτε όχι- έχει βραβευτεί, θα μπουν στα βιβλία της ιστορίας. Οι επικριτές του Ασάνζ μπορούν να χαίρονται, αλλά αυτή είναι μια μαύρη στιγμή για την ελευθερία του Τύπου», έγραψε ο Σνόουντεν.
Άμεση ήταν και η αντίδραση εκατοντάδων χιλιάδων υποστηρικτών του, οι οποίοι έσπευσαν στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης και συγκεκριμένα στο twitter για να σχολιάσουν την είδηση λέγοντας μεταξύ άλλων ότι «σήμερα είναι η μέρα που τελείωσε η δημοκρατία στη Βρετανία». Ήδη έχουν δημιουργηθεί hasdag όπως #freeAssange, #ProtectJulian.
Κριτική ΟΗΕ
Άμεση ήταν και η αντίδραση των Wikileaks, που τόνισαν ότι ο Ασάνζ συνελήφθη κατόπιν πρόσκλησης της Βρετανικής αστυνομίας στην πρεσβεία του Ισημερινού, ενώ ο επικεφαλής των Wikileaks τόνισε ότι θα δημιουργηθεί σοβαρό τετελεσμένο εάν ο Ασάνζ εκδοθεί. Από την μεριά του ΟΗΕ, η εισηγήτρια του για εξωδικαστικές, συνοπτικές ή αυθαίρετες εκτελέσεις Ανιές Καλαμάρ δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως ο Ισημερινός, με την έξωση του Ασανζ από την πρεσβεία του στο Λονδίνο, μπορεί να προκάλεσε έναν «πραγματικό κίνδυνο σοβαρών παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων του».
Η εισηγήτρια του ΟΗΕ ανέφερε επίσης: «Σε ό,τι αφορά τη βρετανική κυβέρνηση, όπως έχει καταλήξει επανειλημμένα η Ομάδα Εργασίας των Ηνωμένων Εθνών για τις αυθαίρετες κρατήσεις, οι βρετανικές αρχές στέρησαν αυθαίρετα την ελευθερία από τον κ. Ασάνζ, πλήττοντας με αυτό τον τρόπο την υγεία του και θέτοντας ενδεχομένως τη ζωή του σε κίνδυνο».
Από την πλευρά του, ο ειδικός εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών για το δικαίωμα και τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής Τζο Κανατάτσι, που αναμενόταν να συναντήσει τον Τζούλιαν Ασάνζ στις 25 Απριλίου στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο, δήλωσε στους δημοσιογράφους πως δεν θα ακυρώσει το ταξίδι του και προβλέπει να «τον επισκεφθεί και να του μιλήσει σε ένα αστυνομικό τμήμα ή όπου αλλού μπορεί να κρατείται στο Ηνωμένο Βασίλειο».
Σιωπή ΣΥΡΙΖΑ
Εντύπωση προκαλεί ότι παρά το κύμα συμπαράστασης, στην Αθήνα η ελληνική κυβέρνηση τηρεί σιγή ιχθύος. Παρ’ ότι πριν γίνει κυβέρνηση, τα περισσότερα πρωτοκλασάτα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είχαν εκφράσει τον θαυμασμό τους στο πρόσωπο του Ασανζ, τον οποίο χαρακτήριζαν σύμβολο ελευθερίας και αντίστασης. Πλέον, όμως, είναι κοινό μυστικό ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν μοιάζει διατεθειμένος να δυσαρεστήσει τους Αμερικάνους, οι οποίοι και επιθυμούν την παράδοση Ασάνζ σε αμερικανικό έδαφος.
Η αλλαγή στάσης δεν πέρασε απαρατήρητη και στα σόσιαλ μίντια με χρήστες να κάνουν λόγο για «επιλεκτικές ευαισθησίες ΣΥΡΙΖΑ» και «άκρατη υποκρισία». Μέχρι τώρα, μόνο ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιος Κούλογλου σχολίασε το γεγονός. «Η σύλληψη του Ασάνζ σήμερα στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο είναι απαράδεκτη. Eίναι υποψήφιος για το βραβείο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για Μάρτυρες Δημοσίου Συμφέροντος και Δημοσιογράφους, που έχει θεσπιστεί με πρωτοβουλία μου και θα απονεμηθεί την ερχόμενη Τρίτη στο Στρασβούργο».
Ποιος είναι ο Τζούλιαν Ασάνζ
Το 2006 ιδρύεται το WikiLeaks και ο Ασάνζ αποτελεί μέλος του 9μελούς συμβουλίου του. Δεν αργεί να γίνει το «πρόσωπο» του ιστότοπου, κάτι σαν εκπρόσωπος Τύπου. To 2009 του απονεμήθηκε το βραβείο Τύπου της Διεθνούς Αμνηστίας, ενώ έχει βραβευθεί και από το βρετανικό περιοδικό Εconomist με το βραβείο Index on Censorship το 2008. Το 2010 σε ψηφοφορία του Βρετανικού περιοδικού New Statesman ψηφίστηκε στο νούμερο 23 ανάμεσα στα «50 πρόσωπα που επηρεάζουν περισσότερο τον Κόσμο το 2010». Την ίδια χρονιά του απονεμήθηκε το βραβείο Σαμ Άνταμς, από την Sam Adams Associates for Integrity in Intelligence, μια ομάδα πρώην αξιωματικών της CIA σχετικά με την ακεραιότητα και την ηθική στον τομέα της πληροφοριοδότησης.
Το 2010 υπήρξε ανάμεσα στους υποψήφιους για το πρόσωπο της χρονιάς του περιοδικού Time για το 2010. To 2011 του απονεμήθηκε το Μετάλλιο Ειρήνης του Σίδνεϊ και το Δημοσιογραφικό βραβείο Μάρθα Γκέλχορν. Τον Αύγουστο του 2010 ξεκίνησε έρευνα εναντίον του στη Σουηδία με την κατηγορία πως είχε βιάσει μια γυναίκα στο Ένκοπινγκ ενώ είχε παρενοχλήσει μια δεύτερη δύο μέρες αργότερα στην Στοκχόλμη. Εντός 24 ωρών ο αρμόδιος Εισαγγελέας απέσυρε το ένταλμα σύλληψης καθώς, σύμφωνα με την απόφαση, δεν υπήρχαν λόγοι υποψίας πως είχε διαπράξει βιασμό, ενώ και ο ίδιος αρνήθηκε τις κατηγορίες για βιασμό.
Η Σουηδική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως αρνήθηκε τη χορήγηση άδειας παραμονής και εργασίας στον Τζούλιαν Ασάνζ, ο οποίος είχε ζητήσει να παραμείνει στη Σουηδία για να ωφεληθεί από τους νόμους για τη προστασία του δημοσιογραφικού έργου. Εναντίον του εκδόθηκε διεθνές ένταλμα σύλληψης, ενώ απορρίφτηκε προσφυγή την οποία κατέθεσε ο Ασάνζ κατά του εντάλματος, με το Σουηδικό εφετείο να θεωρεί πως «υπάρχουν λόγοι για να ζητηθεί η σύλληψή του».
Παράλληλα με την υπόθεση βιασμού, μετά την δημοσίευση από το WikiLeaks περισσοτέρων των 251.000 διπλωματικών εγγράφων, 15.000 περίπου από τα οποία έφεραν την ένδειξη «απόρρητο» (confidential), ο Γενικός Εισαγγελέας της Αυστραλιανής Ομοσπονδιακής Αστυνομίας Ρόμπερτ ΜακΚλέλαντ δήλωσε στον Τύπο πως θα ξεκινούσε έρευνες για τις δραστηριότητες του Ασάνζ στο διαδίκτυο. Τόνισε επίσης πως θα προσφέρει στήριξη στις νομικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, οι οποίες ξεκίνησαν μια ποινική έρευνα που σχετιζόταν με τη διαρροή των πληροφοριών.
Ύστερα από την έκδοση του εντάλματος από την Interpol για την υπόθεση βιασμού, o Ασάνζ παραδόθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2010 στην Αστυνομία του Λονδίνου, ύστερα από προγραμματισμένο ραντεβού. Στον Ασάνζ αρνήθηκαν να πληρώσει εγγύηση και κρατήθηκε προφυλακισμένος στην φυλακή Wandsworth. Παρά την σύλληψη του Ασάνζ το WikiLeaks συνέχισε τις αποκαλύψεις του. Το δικαστήριο ανακοίνωσε την απόφασή του σύμφωνα με την οποία ο Ασάνζ θα εκδοθεί στην Σουηδία.
Λίγες μέρες αργότερα, στις 3 Μαρτίου 2011, ο Ασάνζ κατέθεσε έφεση κατά της απόφασης έκδοσής του. Στις 2 Νοεμβρίου 2011 το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την έφεση με την πλευρά του Ασάνζ να καταθέτει προσφυγή κατά της απόφασης. Στις 19 Ιουνίου του 2012 ο Ασάνζ κατέφυγε στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο υποβάλλοντας αίτημα για τη χορήγηση πολιτικού ασύλου.
Η αστυνομία του Λονδίνου ανακοίνωσε πως η απόπειρα του να ζητήσει άσυλο σε ξένη πρεσβεία αποτελούσε παραβίαση των όρων της εγγύησής του και μπορούσε να επιφέρει σύλληψη. Στις 16 Αυγούστου 2012 ο υπουργός Εξωτερικών του Ισημερινού Ρικάρντο Πατίνο ανακοίνωσε την απόφαση της χώρας να παραχωρήσει τελικά πολιτικό άσυλο στον Ασάνζ, ο οποίος παρέμενε στους χώρους της πρεσβείας της χώρας στο Λονδίνο, υπό την απειλή της σύλληψής του.