Ευρωσκεπτικισμός, εθνικισμός, οικονομικός προστατευτισμός, ξενοφοβία, αντιμεταναστευτική πολιτική. Μπορεί οι Ευρωπαίοι να μην συμφωνούν πάντα σε όλα, μία μερίδα του πληθυσμού της Ευρώπης ωστόσο μοιάζει να καλύπτεται απόλυτα κάτω από την υποτιθέμενη ιδεολογική “ομπρέλα” των ακροδεξιών κομμάτων που κερδίζουν έδαφος σε όλο και περισσότερες χώρες. Η έξαρση του λαϊκισμού τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στον απόηχο της οικονομικής και μεταναστευτικής κρίσης, οδήγησαν σε άνοδο τα ακροδεξιά κόμματα σε όλη την Ευρώπη. Μια Ευρώπη που μοιάζει σαν να μη διδάχθηκε τίποτα από τα μαθήματα του πρόσφατος παρελθόντος.
Τι πρεσβεύουν τα ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη, ποιοί είναι οι επικεφαλής τους, που οφείλεται η απήχηση που έχουν σε σημαντικά τμήματα του πληθυσμού; Ο παρονομαστής μοιάζει να είναι κοινός σε όλη την Ευρώπη, όπως αποδεικνύουν οι “πρωταγωνιστές” της ευρωπαϊκής ακδοδεξιάς:
Ιταλία: ‘Πρωταγωνίστρια’ στο πολιτικό σκηνικό η ‘Λέγκα’
Στις βουλευτικές εκλογές της 4ης Μαρτίου 2018, η κεντροδεξιά (στην ουσία δεξιά – ακροδεξιά) συμμαχία της Λέγκας με την Forza Italia, αναδείχθηκε κυρίαρχη πολιτική δύναμη με 37%, αν και δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την απαιτούμενη πλειοψηφία. Στο εσωτερικό της κεντροδεξιάς συμμαχίας ωστόσο, μεγάλος νικητής αναδείχθηκε η ακροδεξιά, εθνικιστική και ξενοφοβική Λέγκα – μετεξέλιξη της πρώην Λέγκας του Βορρά – του Ματέο Σαλβίνι με ποσοστό της τάξεως του 18%, ενώ η πιο μετριοπαθής κεντροδεξιά Forza Itallia του πρώην πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι συγκαταλέγεται στους “χαμένους” με ένα ποσοστό της τάξεως του 14%.
Ακόμη και ο μεγάλος κερδισμένος των εκλογών, το “Κίνημα των Πέντε Αστέρων”, που αναδείχθηκε πρώτο κόμμα, συγκεντρώνει πολλές τάσεις κάτω από την ιδεολογική του ομπρέλα”, μια εκ των οποίων είναι και ο ευρωσκεπτικισμός. Ο οποίος κυριάρχησε ως τάση στις ιταλικές κάλπες, λόγω της οικονομικής κρίσης και του μεταναστευτικού.
Αυστρία: Συγκυβερνώντας με την ακροδεξιά
Στις εκλογές της 15ης Οκτωβρίου 2017, ήταν προφανές ότι ο Σεμπάστιαν Κουρτς και το Λαϊκό Κόμμα του, που ζητούν αυστηρότερους ελέγχους στο μεταναστευτικό, ήταν οι μεγάλοι νικητές που ανέδειξε η κάλπη. Το μεγάλο σοκ ήρθε με τα πρώτα exit poll που έφεραν το ακροδεξιό, νεοφασιστικό Κόμμα της Ελευθερίας στη δεύτερη θέση. Ακόμη κι αν κατέληξε τελικά οριακά στην τρίτη θέση, ένα ακόμη πιο ισχυρό σοκ περίμενε την Ευρώπη. Ύστερα από εβδομάδες διαπραγματεύσεων, η Αυστρία απέκτησε το νεότερη ηγέτη στον κόσμο, τον μόλις 31 ετών Κουρτς, αλλά έγινε και η πρώτη δυτική χώρα στην οποία η ακροδεξιά μετέχει στην κυβέρνηση. Η ΕΕ δεν έκρυψε τη δυσφορία και την ανησυχία της, παρά το γεγονός ότι όλα τα υπουργεία που σχετίζονται με την Ευρώπη “εξασφαλίστηκε” ότι θα περνούσαν στην παράταξη του Κουρτς και όχι της ακροδεξιάς.
Γερμανία: Ο ακροδεξιός εφιάλτης επέστρεψε στην Μπούντεσταγκ
Μπορεί να πέρασαν πέντε μήνες από τις εκλογές της 24ης Σεπτεμβρίου 2017, έως ότου οι Χριστιανοδημοκράτες με τους Σοσιαλδημοκράτες καταλήξουν στην επιστροφή του “μεγάλου συνασπισμού”, εξασφαλίζοντας μια τέταρτη θητεία στην καγκελαρία για την Άγκελα Μέρκελ, όμως κανείς δεν μπορεί ακόμη να χωνέψει το πιο ηχηρό μήνυμα της γερμανικής κάλπης. Η “Εναλλακτική για τη Γερμανία” όχι απλά επιβεβαίωσε τα προγνωστικά και τις δημοσκοπήσεις, αλλά τριπλασίασε τα ποσοστά της και κατάφερε να μπει για πρώτη φορά στην Μπούντεσταγκ. Η ατζέντα πάνω στην οποία έχτισε την άνοδό της, ήταν λίγο πολύ ίδια με αυτή που ακολουθούν οι ομοϊδεάτες της σε όλη την Ευρώπη: ευρωσκεπτικισμός, ξενοφοβία, αυστηρότεροι έλεγχοι στο μεταναστευτικό, μισαλλοδοξία. Το γεγονός ότι οι εκφραστές των παραπάνω βρήκαν για ακόμη μια φορά ανταπόκριση στη Γερμανία, προκάλεσε ρίγη ανατριχίλας στην Ευρώπη.
Ολλανδία: O Βίλντερς σε διαρκές one man show
Το μονοπρόσωπο Κόμμα της Ελευθερίας του επονομαζόμενου “πάπα της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς” μπορούσε ακόμη και να νικήσει στις εκλογές της 15ης Μαρτίου του 2017. Όμως οι εν θερμώ και εντελώς αψυχολόγητοι χειρισμοί του στην κρίση των ολλανδο-τουρκικών σχέσεων πριν τις εκλογές, καθώς και η υιοθέτηση ενώ στυλ… “ευρώ-Τραμπ” που έχει επαφή και επικοινωνία με τους ψηφοφόρους μόνο μέσω… Twitter, μάλλον του γύρισαν μπούμερανγκ. Ωστόσο, ο Γκερτ Βίλντερς αποδεικνύεται “πολύ σκληρός για να πεθάνει”. Άλλωστε στις εκλογές μπορεί να περιορίστηκε στη δεύτερη τελικά θέση, αλλά ήταν ο μοναδικός που είδε τα ποσοστά του να αυξάνονται για άλλη μια φορά.
Ουγγαρία: Ορμπάν, ο “πονοκέφαλος” των Βρυξελλών
Η έξαρση του μεταναστευτικού το 2015 αποδείχθηκε “βούτυρο στο ψωμάκι” του Ούγγρου πρωθυπουργού. Ακολουθώντας από την αρχή μια επιθετική ευρωσκεπτικιστική πολιτική, ο Βίκτορ Ορμπάν με το Fidesz ανήλθε στην εξουσία το 2010 με έναν εκπληκτικό ποσοστό 52,73%, για να δει τα ποσοστά του να υποχωρούν ακόμη και κάτω από το 40%. Τα νέα δεδομένα που προκάλεσε όμως η μαζική εισροή μεταναστών στην Ευρώπη, σε συνδυασμό με τη σθεναρή στάση που κράτησε στο θέμα των ποσοστώσεων εκτίναξαν και πάλι στα ύψη τα ποσοστά του. Τελευταία δημοσκόπηση το Φεβρουάριο του 2018, φέρνει το Fidesz στην πρώτη θέση με πσοσοτό 52,9%.
Γαλλία: Η Μαρίν Λεπέν ετοιμάζει… comeback
Η “ιέρεια” της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς κατάφερε αν μη τι άλλο να αποδείξει τα τελευταία χρόνια ότι το Εθνικό Μέτωπο δεν είναι απλά μια “οικογενειακή υπόθεση”. Λαμβάνοντας τα ηνία του κόμματος από τον πατέρα της, η Μαρίν Λεπέν πέτυχε μια ιλιγγιώδη ανοδική πορεία, με αποκορύφωμα τη διεκδίκηση της προεδρίας τον περασμένο Μάιο, όπου πέρασε στο β΄ γύρο και ηττήθηκε κατά κράτος από τον Εμανουέλ Μακρόν. Η ατζέντα της είναι η επιτομή της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς: Ευρωσκεπτικισμός, εθνικισμός, προστατευτισμός στην οικονομία, ξενοφοβία, εναντίωση στην μετανάστευση. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις ωστόσο, καταποντίζεται πανηγυρικά: Το 73% των Γάλλων απάντησαν ότι δεν θα γινόταν καλή πρόεδρος, ενώ πάνω από τους μισούς απάντησαν ότι δεν είναι πλέον ικανή να ενώσει το διχασμένο και πληγωμένο Εθνικό Μέτωπο. Η ίδια φέρεται πάντως να ετοιμάζει ολική επαναφορά, αλλάζοντας ακόμα και όνομα στο κόμμα της. Μένει να δούμε αν η νέα προσπάθεια θα έχει μέλλον…
Δανία: Ούτε οι ίδιοι δεν το πίστευαν…
Στροφή προς τα ακροδεξιά έκανε και η Δανία στις εκλογές του Ιουνίου του 2015, οπότε το Κόμμα του Λαού της Δανίας, υπό τον Κρίστιαν Τούλεσεν Νταλ αναδείχθηκε δεύτερη δύναμη με ποσοστό 21,1%. Ποσοστό που ξεπερνούσε ακόμη και τις προσδοκίες του κόμματος με βάση τις δημοσκοπήσεις. Η “συνταγή της επιτυχίας” είναι και εδώ η ίδια: Ρητορική υπέρ της διατήρησης της δανέζικης ταυτότητας, ανεξαρτησία απέναντι στις Βρυξέλλες, αντίσταση σε οτιδήποτε ξένο, περιορισμός των πολυπολιτισμικών επιρροών που εδώ και δεκαετίες διαμορφώνουν την τοπική κοινωνία.
Ελλάδα: Η Χρυσή Αυγή στο εδώλιο και στη Βουλή
Η μνημονιακή Ελλάδα αποτέλεσε το ιδανικό σκηνικό για να γίνει αυτό που αρκετοί επί δεκαετίες θεωρούσαν αδιανόητο. Ύστερα από δραστηριοποίηση δεκαετιών στο περιθώριο, η μετασχηματισμένη σε πολιτικό κόμμα Χρύση Αυγή κατάφερε να αποκτήσει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στις εκλογές του Μαΐου του 2012, με ποσοστό 6,9% και εκλέγοντας για πρώτη φορά 21 βουλευτές. Έκτοτε εξασφάλισε την παρουσία της στη Βουλή σε όλες τις επόμενες αναμετρήσεις, εκλέγοντας 18 βουλευτές στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. Και όλα αυτά, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται πάντα η Δίκη της Χρυσής Αυγής, στην οποία βρίσκονται κατηγορούμενοι τόσο ο επικεφαλής της, Νίκος Μιχαλολιάκκος, όσο και άλλοι βουλευτές και υψηλόβαθμα στελέχη της.