Πως και γιατί οι Βρετανοί πολίτες έφτασαν το 2016 στην απόφαση να ψηφίσουν υπέρ της εξόδου της χώρας από την ΕΕ; «Η απόλυτα αρνητική καμπάνια, οι αφίσες του κ. Φάρατζ με τους πρόσφυγες – αντιγραφή της ναζιστικής προπαγάνδας εναντίον των Εβραίων. Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι ένα μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τέτοιες μεθόδους: τα ψέματα ως προς το μεταναστευτικό, τα ψέματα ως προς την άμεση(!) είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ, τα ψέματα για τα 380 εκατομμύρια λίρες που θα επέστρεφαν την επομένη της εξόδου στο σύστημα υγείας. Είναι αυτού του είδους η προπαγάνδα που είναι σοκαριστική – όχι η επιλογή των πολιτών».
Αυτά είχε δηλώσει ο Γκι Φερχόφστατ, πρόεδρος της Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Και σήμερα, σχεδόν τρία χρόνια μετά και λίγες ημέρες πριν την 29η Μαρτίου, την καταληκτική ημερομηνία τυπικής εξόδου της χώρας από την ΕΕ, κανείς στην Βρετανία δεν ξέρει τι και πως πρέπει να ολοκληρωθεί η απόφαση του δημοψηφίσματος! Και δεν ξέρει, διότι κανείς δεν ενημέρωσε του πολίτες για το πραγματικό κόστος της εξόδου.
Το δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος
Οι Βρετανοί βουλευτές τώρα δεν θέλουν να αποχωρήσουν από την ΕΕ, χωρίς να έχουν προηγουμένως καταλήξει σε μία συμφωνία με τις Βρυξέλλες. Αυτό είναι σαφές, έπειτα από τις πρόσφατες ψηφοφορίες στο βρετανικό κοινοβούλιο. Δεν θέλουν όμως ούτε τη συμφωνία, στην οποία κατέληξε η πρωθυπουργός τους Τερέζα Μέι, έπειτα από δύο χρόνια επίπονων διαπραγματεύσεων με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους!
Τώρα αποκαλύπτεται το πραγματικό δυσβάστακτο οικονομικό κόστος της Βρετανίας. Με δεκάδες βιομηχανικούς κολοσσούς να δηλώνουν έτοιμοι να εγκαταλείψουν το βρετανικό έδαφος σε περίπτωση σκληρού Brexit, δηλαδή στην περίπτωση επιστροφής του θεσμού των τελωνειακών δασμών στο εμπόριο της χώρας με την ΕΕ.
Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που στη Βρετανία γίνεται δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας στην ΕΕ. Στο δημοψήφισμα που έγινε το 1975 οι Βρετανοί πολίτες ψήφισαν υπέρ της παραμονής της Μεγάλης Βρετανίας στην ΕΟΚ (τότε) με ποσοστό 67,2% έναντι 32,8% που τάχθηκε κατά.
Μετά, στις εκλογές του 1983 το (αντιπολιτευόμενο τότε) Εργατικό Κόμμα κάνει προεκλογική καμπάνια με επίκεντρο της δέσμευση πως θα βγάλει τη χώρα από την ΕΟΚ. Η συντριβή του όμως στις κάλπες από τη Μάργκαρετ Θάτσερ, οδήγησε σε ριζική αλλαγή της θέσης επί του ζητήματος.
Οι αιτίες της μεταστροφής
Τι άλλαξε και οι Βρετανοί μεταστράφηκαν; Άλλαξε το επίπεδο ζωής των πολιτών, καθώς το υψηλό κόστος διαβίωσης δημιούργησε μεγάλες ταξικές ανισότητες. Ανισότητες που πρόσφατα έβγαλαν στους δρόμους του Γάλλους με Κίτρινα Γιλέκα. Βυθίστηκε η αξιοπιστία των πολιτικών, που καταναλώθηκαν σε συνωμοσίες εξουσίας για την προσωπική τους καριέρα.
Βρέθηκαν ταλαντούχοι λαϊκιστές πολιτικοί, επιπέδου Φάραντζ και Τζόνσον, που εκμεταλλεύτηκαν την αναθεώρηση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δεν έκρυψε, ούτε και σήμερα κρύβει, τον στόχο διάλυσης της ΕΕ. Και για το σκοπό αυτό οι υπέρμαχοι του σκληρού Brexit, είχαν άφθονα αμερικανικά κεφάλαια στη διάθεσή τους. Και δεν πρέπει να υποτιμούμε και την ανάμιξη της Ρωσίας που είχε και έχει τον ίδιο στόχο με τον Τραμπ, έχοντας άριστες σχέσεις με τον ηγέτη του Brexit Φάραντζ.
Τρέχουν για να φτάσουν…
Οι πρόσφατες αποφάσεις του βρετανικού κοινοβουλίου απέκλισαν την άτακτη, χωρίς συμφωνία, έξοδο της χώρας από την ΕΕ. Προλαβαίνουν οι πολιτικοί μέχρι τις 29 Μαρτίου να έρθουν σε συμφωνία με τις Βρυξέλλες; Σχεδόν αδύνατον. Είναι βέβαιο πως θα δοθεί παράταση. Ήδη το βρετανικό κοινοβούλιο ψήφισε ως καταληκτική ημερομηνία την 30η Ιουνίου. Παράταση, που μπορεί ενδιαμέσως να οδηγήσει τη Βρετανία σε νέες εκλογές για τις οποίες πιέζει ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν και που δεν θα αποκρούσει η εσωκομματική αντιπολίτευση των Συντηρητικών, αν αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να ξεφορτωθούν την Τερέζα Μέι.
Είναι βέβαιο ότι οι Βρετανοί πολιτικοί είναι πλέον υποχρεωμένοι να βρουν την καλύτερη δυνατή συμφωνία με την ΕΕ ώστε να μην αρθεί –τουλάχιστον- το καθεστώς των ελευθέρων συναλλαγών με την Ευρώπη καθώς το κόστος είναι δυσβάσταχτο για τη βρετανική οικονομία. Είναι επίσης βέβαιο, ότι η αξιοπιστία του πολιτικού προσωπικού, έχει τρωθεί, παίζοντας -για προσωπικούς λόγους- με τα εθνικά συμφέροντα. Και αυτό είναι αδύνατον να μην οδηγήσει σε αλλαγές και μεγάλη ανανέωση του πολιτικού συστήματος.