«Δώρο»… εφιάλτη στην Ευρώπη έκανε ο Trump
Η τιμή του Brent αυξήθηκε έως και %, φτάνοντας κοντά στα 65 δολάρια το βαρέλι, ενώ το West Texas Intermediate σημείωσε άνοδο προς τα 61 δολάρια, μετά την απόφαση των ΗΠΑ να προσθέσουν στη μαύρη λίστα τους κρατικούς γίγαντες Rosneft PJSC και Lukoil PJSC, επικαλούμενες την έλλειψη δέσμευσης της Μόσχας για την ειρήνη στην Ουκρανία.
Στελέχη διυλιστηρίων στην Ινδία – έναν από τους βασικούς αγοραστές ρωσικού αργού – δήλωσαν ότι οι περιορισμοί θα καταστήσουν αδύνατη τη συνέχιση των ροών.
Η στροφή 180 μοιρών
Οι κυρώσεις αυτές αποτελούν μια στροφή 180 μοιρών για τον Trump, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα είχε ανακοινώσει ότι θα συναντούσε τον Putin τις επόμενες εβδομάδες και είχε δηλώσει επανειλημμένα ότι πίστευε πως η Ρωσία ήθελε να τερματίσει τον πόλεμο.
Ωστόσο, τις τελευταίες ημέρες δήλωσε ότι δεν ήθελε να γίνει μια άσκοπη συνάντηση.
Οι κυρώσεις “σηματοδοτούν μια αλλαγή στην προσέγγιση του Προέδρου Trump προς τη Ρωσία και ανοίγουν το δρόμο για αυστηρότερες κυρώσεις στο μέλλον, οι οποίες ενδέχεται να επηρεάσουν τις ροές πετρελαίου από τη Ρωσία”, δήλωσε ο Warren Patterson, επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων για την ING Groep NV στη Σιγκαπούρη.
“Η αβεβαιότητα έγκειται στο πόσο αποτελεσματικές θα είναι αυτές οι κυρώσεις και ποιο αντίκτυπο θα έχουν στις εξαγωγές”, πρόσθεσε.
Μετά την επιβολή των κυρώσεων, ο Trump δήλωσε ότι σχεδιάζει να μιλήσει με τον Κινέζο Πρόεδρο Xi Jinping για τις αγορές ρωσικού πετρελαίου από την Κίνα σε μια προγραμματισμένη συνάντηση την επόμενη εβδομάδα στη Νότια Κορέα.
Επίσης, ο Αμερικανός ηγέτης δήλωσε ότι ο Ινδός Πρωθυπουργός Narendra Modi τον διαβεβαίωσε ότι η χώρα του θα μειώσει τις αγορές της.
Η σημασία της Κίνας και της Ινδίας
Οι δύο χώρες έγιναν οι μεγαλύτεροι αγοραστές ρωσικού πετρελαίου μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς άλλες χώρες απέφυγαν τη Μόσχα λόγω της εισβολής.
Ο Trump επέβαλε σφοδρούς δασμούς στην Ινδία για αυτή τη συναλλαγή, αλλά δεν έχει λάβει κανένα μέτρο κατά της Κίνας.
Την περασμένη εβδομάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλε κυρώσεις σε δύο κινεζικές εταιρείες ενέργειας που διαχειρίζονται ρωσική ενέργεια, καθώς και κυρώσεις στις Rosneft και Lukoil.
Αβεβαιότητα
“Αυτό είναι σίγουρα ένα από τα πιο σημαντικά μέτρα που έχουν λάβει οι ΗΠΑ, αλλά νομίζω ότι θα περιοριστεί από τη διαδεδομένη χρήση παράνομων χρηματοοικονομικών δικτύων”, δήλωσε η Rachel Ziemba, αναλύτρια στο Κέντρο για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια στην Ουάσιγκτον.
“Όλα καταλήγουν στο αν η Κίνα και η Ινδία φοβούνται περαιτέρω κλιμάκωση των δευτερογενών κυρώσεων.”
Η Rosneft, με επικεφαλής τον στενό σύμμαχο του Putin, Igor Sechin, και η ιδιωτική Lukoil είναι οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί πετρελαίου της Ρωσίας, καλύπτοντας από κοινού σχεδόν το ήμισυ των συνολικών εξαγωγών της χώρας, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg.
Οι φόροι από τις βιομηχανίες πετρελαίου και φυσικού αερίου αντιπροσωπεύουν περίπου το 25% του κρατικού προϋπολογισμού.
Οι αμερικανικές κυρώσεις αποτελούν ριζική αλλαγή πολιτικής, καθώς προηγούμενες προσπάθειες περιλάμβαναν το πλαφόν τιμών του Ομίλου των Επτά (G7) για το ρωσικό πετρέλαιο, με στόχο να περιορίσουν τα έσοδα του Κρεμλίνου χωρίς να διαταράξουν τις προμήθειες και να προκαλέσουν εκτόξευση των παγκόσμιων τιμών.
«Η πιο σημαντική κίνηση»
“Η αγορά θα χρειαστεί χρόνο για να αφομοιώσει ακριβώς τι σημαίνουν αυτές οι κυρώσεις”, δήλωσε η Vandana Hari, ιδρύτρια της εταιρείας ανάλυσης αγορών Vanda Insights, προσθέτοντας ότι είναι πιθανό να αποτελέσουν “μεγάλη ανησυχία για τα διυλιστήρια στην Ινδία και την Κίνα”.
Ανεξάρτητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε ένα νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Τα μέτρα αυτά θα στοχεύσουν 45 οντότητες που βοήθησαν τον παραγωγό του OPEC+ να παρακάμψει τις κυρώσεις, περιλαμβανομένων 12 εταιρειών στην Κίνα και το Χονγκ Κονγκ.
Οι κυρώσεις και η στρατηγική πίεσης
Η απόφαση του Trump να επιβάλει κυρώσεις κατά των ρωσικών εταιρειών, όπως η «Rosneft» και «Lukoil», δείχνει μια προσπάθεια να ασκήσει πίεση στη Ρωσία, αν και δεν είναι πεπεισμένος ότι αυτές οι κυρώσεις θα έχουν σοβαρή επίδραση.
Αντιθέτως, αυτό που φαίνεται να επιθυμεί είναι να διατηρήσει τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή να προτείνει στη Ρωσία και την Ευρώπη μια λύση που θα είναι αποδεκτή για όλες τις πλευρές.
Η στρατηγική του Trump είναι να πιέσει τη Ρωσία για να υποχωρήσει σε κάποια από τα στρατηγικά της αιτήματα, όπως τη διατήρηση της επιρροής της στην Ουκρανία και την αποδοχή του ελέγχου της από τον δυτικό κόσμο.
Παρά τις αντιφάσεις στις δηλώσεις του, είναι σαφές ότι ο Trump προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την παρούσα κατάσταση για να πετύχει μια γεωπολιτική συμφωνία, ενώ παράλληλα διατηρεί το περιθώριο να αναλάβει δράση όταν αυτό κρίνει αναγκαίο.
Το μέλλον της διαπραγμάτευσης
Το μεγάλο ερώτημα, βέβαια, είναι αν ο Trump τελικά θα καταφέρει να πιέσει την Ευρώπη και την Ουκρανία να αποδεχτούν τις ρωσικές προτάσεις, αναγνωρίζοντας τις θεμελιώδεις απαιτήσεις της Ρωσίας για την Ουκρανία.
Όλα δείχνουν ότι η συνάντηση με τον Putin είναι αναπόφευκτη, και η κρίσιμη στιγμή για την αλλαγή της κατεύθυνσης μπορεί να έρθει σύντομα.
Όπως φαίνεται, η τοποθεσία και η χρονική στιγμή δεν είναι τόσο σημαντικές όσο το τελικό αποτέλεσμα.
Γιατί «χτυπά» Rosneft και Lukoil
O Trump πέρα από την ακύρωση της συνάντησης με τον Putin, ανακοίνωσε και την επιβολή νέων αυστηρών κυρώσεων σε δύο από τις μεγαλύτερες ρωσικές εταιρείες πετρελαίου, τη «Rosneft» και τη «Lukoil». Ο Trump κάλεσε τη Ρωσία να συμφωνήσει άμεσα σε κατάπαυση του πυρός και να εδραιώσει τις θέσεις της στον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και εξέφρασε την ελπίδα ότι οι κυρώσεις θα διαρκέσουν για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Τα μέτρα των νέων κυρώσεων
Οι νέες κυρώσεις των ΗΠΑ δεν περιορίζονται μόνο στις μητρικές εταιρείες, αλλά περιλαμβάνουν και όλες τις θυγατρικές εταιρείες στις οποίες η «Rosneft» ή η «Lukoil» κατέχουν ποσοστό άνω του 50%.
Το πλήρες φάσμα των μέτρων καλύπτει όλη την αλυσίδα παραγωγής και εξαγωγής πετρελαίου και πετρελαιοειδών των δύο αυτών κολοσσών, περιλαμβάνοντας τα διυλιστήρια, τις μονάδες παραγωγής και τις μεταφορικές εταιρείες τους.
Τα περιουσιακά στοιχεία και τα οικονομικά συμφέροντα της «Rosneft» και της «Lukoil» στις ΗΠΑ ή που είναι υπό τον έλεγχο Αμερικανών πολιτών, θα παγώσουν.
Οι ΗΠΑ απαγορεύουν οποιεσδήποτε συναλλαγές με αυτές τις εταιρείες για Αμερικανούς πολίτες και νομικά πρόσωπα, καθώς και για οποιεσδήποτε συναλλαγές που διεκπεραιώνονται μέσω του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Επιπλέον, οι αμερικανικές αρχές προειδοποιούν ότι οι ξένες χρηματοπιστωτικές εταιρείες που πραγματοποιούν σημαντικές συναλλαγές με αυτές τις ρωσικές εταιρείες κινδυνεύουν με δευτερογενείς κυρώσεις, όπως απαγόρευση ανοίγματος λογαριασμών στις ΗΠΑ και περιορισμούς στις συναλλαγές σε δολάριο.
Ο Trump συνδέει άμεσα τις κυρώσεις με το αίτημα για άμεση κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, γεγονός που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ακύρωσης των κυρώσεων εφόσον επιτευχθεί συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός.
Η θέση της Ινδίας
Η Ινδία, που είναι σημαντικός αγοραστής ρωσικού πετρελαίου μέσω της «Rosneft», ενδέχεται να σταματήσει τις αγορές από τη Ρωσία εξαιτίας των νέων κυρώσεων, φοβούμενη τις δευτερογενείς κυρώσεις των ΗΠΑ.
Η ινδική εταιρεία Reliance Industries έχει μακροχρόνιο συμβόλαιο με τη «Rosneft», και οι ινδικές εταιρείες αναμένουν ότι οι νέες κυρώσεις θα σταματήσουν τις προμήθειες από τη Ρωσία, λόγω της απειλής για χρηματοοικονομική απομόνωση.
Αντίκτυπος στην πολιτική του Κρεμλίνου
Η αντίδραση της Ρωσίας στις κυρώσεις είναι ακόμα αβέβαιη, με ορισμένους ειδικούς να υποστηρίζουν ότι η Ρωσία θα βρει τρόπους να παρακάμψει τα μέτρα, κάτι που έχει αποδείξει στο παρελθόν.
Όπως σημειώνει ο ειδικός σε θέματα διεθνών σχέσεων, Thomas Graham «αν ο Λευκός Οίκος νομίζει ότι οι κυρώσεις θα φέρουν ριζικές αλλαγές στην πολιτική του Putin, πλανάται.
Οι κυρώσεις αργούν να έχουν αποτέλεσμα, και το Κρεμλίνο έχει εξαιρετική ικανότητα να τις παρακάμπτει».
Η εκτίμηση για τις συνέπειες της απόφασης
Η απόφαση να επιβληθούν κυρώσεις κατά των μεγαλύτερων ρωσικών πετρελαϊκών εταιρειών θεωρείται από ορισμένους αναλυτές ως υψηλού ρίσκου κίνηση, καθώς μπορεί να προκαλέσει ασταθή κατάσταση στις διεθνείς αγορές ενέργειας.
Ειδικότερα, το κόστος των καυσίμων είναι ένα θέμα που η κυβέρνηση των ΗΠΑ θέλει να διατηρήσει σε χαμηλά επίπεδα, και οι κυρώσεις αυτές ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών διεθνώς, με επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία.