Το ενδεχόμενο ενός ισραηλινού χτυπήματος σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο, μέσα σε ένα σκηνικό γενικευμένης αστάθειας. Όμως αυτό δεν είναι απλά μια “πολεμική επιχείρηση υψηλής ακρίβειας”. Είναι μια πιθανή οικολογική καταστροφή με παγκόσμιες συνέπειες.
Γράφει ο Γιώργος Αθανασίου
Τι συμβαίνει αν χτυπηθεί εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου; Πόσο κοντά είναι η Μεσόγειος σε ένα νέφος ραδιενέργειας; Και τελικά, πώς οι σύγχρονοι πόλεμοι λειτουργούν ως επιταχυντές της κλιματικής αλλαγής;
Πυρηνικός κίνδυνος στον αέρα
Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν – Νατάνζ, Φορντό, Αράκ – δεν είναι απλές βιομηχανίες. Είναι συγκροτήματα με αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου, με τεχνολογίες σε εξέλιξη και με πραγματικό ρίσκο διαρροής, αν πληγούν από αεροπορικές επιθέσεις.
Ένα ισραηλινό χτύπημα μπορεί να προκαλέσει ραδιενεργό νέφος:
-
Που θα διαχυθεί με τους ανέμους χιλιάδες χιλιόμετρα.
-
Που θα μολύνει εδάφη, υδροφόρους ορίζοντες και καλλιέργειες.
-
Που μπορεί να φτάσει μέχρι και τη Μεσόγειο, την Τουρκία, τον Καύκασο, ακόμα και την Ανατολική Ευρώπη.
Το Τσέρνομπιλ το 1986 έδειξε πόσο οικολογικά παγκοσμιοποιημένη είναι η ραδιενέργεια. Σήμερα, ένα “πολεμικό Τσέρνομπιλ” είναι πιο πιθανό απ’ όσο νομίζουμε.
Όταν ο πόλεμος γίνεται εχθρός του πλανήτη
Οι πόλεμοι του 21ου αιώνα δεν είναι πια μόνο ανθρωπιστικές τραγωδίες. Είναι και περιβαλλοντικές βόμβες με καθυστερημένο αντίκτυπο:
Καταστροφή οικοσυστημάτων
Δάση, ποτάμια, βιοποικιλότητα καταστρέφονται σε κάθε βομβαρδισμό. Από τη Συρία μέχρι τη Γάζα και το Σουδάν.
Αύξηση εκπομπών CO₂
Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις – ειδικά από μεγάλες δυνάμεις – καίνε πετρέλαιο, εκτοξεύουν καυσαέρια, καταναλώνουν αμέτρητους φυσικούς πόρους.
Μετακίνηση πληθυσμών
Η ερημοποίηση, η μόλυνση και οι ένοπλες συγκρούσεις προκαλούν μεταναστευτικά και προσφυγικά κύματα – όπως ήδη βιώνει η Μεσόγειος και η Ελλάδα.
Αναστολή περιβαλλοντικών πολιτικών
Όταν τα κράτη στρέφονται στον πόλεμο, σταματούν να επενδύουν στην πράσινη μετάβαση, στην αιολική και ηλιακή ενέργεια, στην προστασία φυσικών πόρων.
Η Ελλάδα (και η Ευρώπη) δεν μένουν απέξω
Αν χτυπηθεί το Ιράν, δεν θα καεί μόνο η Τεχεράνη. Θα επηρεαστεί όλη η περιφέρεια:
-
Από πιθανό νέφος ραδιενέργειας.
-
Από νέο προσφυγικό κύμα προς τα δυτικά.
-
Από ενεργειακή αστάθεια και γεωπολιτικό ντόμινο σε Συρία, Ιράκ, Λίβανο, Περσικό Κόλπο.
Η Ελλάδα, στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης, είναι εν δυνάμει αποδέκτης όλων των παρενεργειών. Και η Ευρώπη – ακόμα χωρίς στρατηγική, χωρίς ισχύ και με πολιτική λήθαργο – απλώς παρακολουθεί
Ο κόσμος δεν κινδυνεύει μόνο από την υπερθέρμανση ή την έλλειψη νερού. Κινδυνεύει κι από την επιστροφή στη λογική του “πρώτου πλήγματος”.
Οι προληπτικοί πόλεμοι νομιμοποιούν την αυθαιρεσία. Οι στρατιωτικές επεμβάσεις θολώνουν τα σύνορα του δικαίου. Και η φύση πληρώνει πάντα το τίμημα.
Ο πλανήτης δεν έχει περιθώριο για έναν «πυρηνικό Σεπτέμβρη».
Ούτε για έναν επόμενο πόλεμο που θα φέρει ραδιενέργεια, πείνα, ερήμωση και νέες γενιές ανθρώπων χωρίς πατρίδα.
Ειρήνη δεν σημαίνει μόνο απουσία πολέμου. Σημαίνει και δικαίωμα ζωής σε έναν πλανήτη που ανασαίνει.
ΠΗΓΕΣ – ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ & ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Κίνδυνος ραδιενέργειας από επίθεση σε πυρηνικές εγκαταστάσεις
-
International Atomic Energy Agency (IAEA)
“Nuclear Security During Armed Conflicts”
➤ www.iaea.org
– Αναφέρει τον αυξημένο κίνδυνο ραδιενεργών διαρροών από στρατιωτικές ενέργειες κατά πυρηνικών εγκαταστάσεων. -
Chatham House
“Cyber and Kinetic Threats to Nuclear Facilities”
➤ chathamhouse.org
– Αναλύει τις συνέπειες στρατιωτικών επιθέσεων σε εγκαταστάσεις τύπου Νατάνζ και Φορντό. -
Science Magazine (AAAS)
“What happens if Iran’s nuclear facilities are bombed?”
➤ www.science.org
– Τεχνική αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων στο περιβάλλον και στη δημόσια υγεία.
Πόλεμος & κλιματική αλλαγή
-
Brown University – Costs of War Project
“Pentagon Fuel Use, Climate Change, and the Costs of War”
➤ watson.brown.edu
– Ο στρατός των ΗΠΑ είναι ένας από τους μεγαλύτερους καταναλωτές καυσίμων στον κόσμο. -
UNEP (United Nations Environment Programme)
“Environmental Impact of Conflicts”
➤ www.unep.org
– Η UNEP αναλύει τις οικολογικές καταστροφές που προκαλούν οι ένοπλες συγκρούσεις. -
The Guardian
“War is a major driver of climate change. It’s time we acknowledged it”
➤ theguardian.com
– Επισημαίνεται η ανάγκη να ενταχθούν οι πόλεμοι στη διεθνή συζήτηση για την κλιματική κρίση.
Μεταναστευτικές ροές & περιβαλλοντικές συγκρούσεις
-
IPCC 6th Assessment Report (2022)
➤ ipcc.ch
– Αναγνωρίζει τις ένοπλες συγκρούσεις ως παράγοντα ενίσχυσης των περιβαλλοντικών κρίσεων και της μετακίνησης πληθυσμών. -
International Organization for Migration (IOM)
“Environmental Migration”
➤ www.iom.int
– Περιγράφει τη σύνδεση μεταξύ πολέμων, φυσικών καταστροφών και μαζικών μεταναστεύσεων.