Εκατοντάδες χιλιάδες πιστοί, ηγέτες από όλο τον κόσμο και καρδινάλιοι, έδωσαν το “παρών” το πρωί του Σαββάτου στο Βατικανό, προκειμένου να πουν το τελευταίο αντίο στον Πάπα Φραγκίσκο, σε μια κηδεία που αντανακλούσε την επιθυμία του να τον θυμούνται ως απλό ποιμένα.
Τουλάχιστον 400.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Βατικανό για την κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου και έκαναν ουρά στους δρόμους της Ρώμης για να δουν το φέρετρό του να οδηγείται στην εκκλησία Σάντα Μαρία Μαντζόρε για την ταφή, δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας.
«Τουλάχιστον 400.000 άνθρωποι» παρευρέθησαν στην κηδεία, συμπεριλαμβανομένων των πιστών που συγκεντρώθηκαν στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό και κατά μήκος της πομπής στους δρόμους της Ρώμης, ανακοίνωσε. «Μεταξύ των ανθρώπων που παρευρέθησαν στην πλατεία του Αγίου Πέτρου» για τη λειτουργία «και εκείνων που παρευρέθησαν κατά μήκος της διαδρομής» προς τη Βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε, «εκτιμούμε τον αριθμό σε τουλάχιστον 400.000 άτομα», ανέφερε ο Ματέο Πιαντεντόζι.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Βατικανού, περίπου 250.000 άνθρωποι συνέρρευσαν στην εξόδιο ακολουθία στο Βατικανό, ενώ ακόμη 150.000 πιστοί παρατάχθηκαν στη διαδρομή της αυτοκινητοπομπής στο κέντρο της Ρώμης για να παρακολουθήσουν την πρώτη νεκρική πομπή για Πάπα εδώ και έναν αιώνα. Χειροκροτούσαν και επευφημούσαν τον Παπά καθώς το απλό ξύλινο φέρετρό του ταξίδευε πάνω σε ένα παπικό όχημα προς τη Βασιλική της Σάντα Μαρία Μαντζόρε.
Η σορός έφτασε στην εκκλησία με πομπή έξι χιλιομέτρων, μέσα από το ιστορικό κέντρο της ιταλικής πρωτεύουσας, και την οποία περίμεναν σαράντα «φίλοι του Φραγκίσκου». Πρόκειται για μετανάστες, φυλακισμένους, τρανσέξουαλ, άστεγους, τους οποίους ο Πάπας είχε γνωρίσει προσωπικά και που είχε προσπαθήσει να κατανοήσει και να βοηθήσει με τον δικό του, άμεσο τρόπο. Ο καθένας άφησε πάνω στον τάφο ένα άσπρο τριαντάφυλλο, το λουλούδι που αγαπούσε περισσότερο από κάθε άλλο ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο.
Έτσι, καθώς χτυπούσαν οι καμπάνες, οι συνοδοί έφεραν το φέρετρο μπροστά από αρκετές δεκάδες μετανάστες, φυλακισμένους και άστεγους που κρατούσαν λευκά τριαντάφυλλα έξω από τη βασιλική. Μόλις μπήκαν μέσα, οι ίδιοι σταμάτησαν μπροστά στην εικόνα της Παναγίας για την οποία φημίζεται η εκκλησία. Τέσσερα παιδιά άφησαν τριαντάφυλλα στην εικόνα πριν αρχίσει η τελετή ταφής.
«Λυπάμαι πολύ που τον χάσαμε», δήλωσε ο Μοχάμεντ Αμπντάλα, ένας 35χρονος μετανάστης από το Σουδάν, ο οποίος ήταν ένας από τους ανθρώπους που υποδέχτηκαν τον Φραγκίσκο στην τελευταία του κατοικία. «Ο Φραγκίσκος βοήθησε τόσους πολλούς ανθρώπους, πρόσφυγες όπως εμείς και πολλούς άλλους ανθρώπους στον κόσμο».
Η ταφή του στη Σάντα Μαρία Μαντζόρε, σπάζοντας τη μακροχρόνια παράδοση του Βατικανού, αποτελούσε προσωπική του επιθυμία καθώς και το να ταφεί «στο έδαφος, χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση», αλλά με την επιγραφή του παπικού του ονόματος στα λατινικά: Franciscus.
Σημειώνεται πως η βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζιόρε, βρίσκεται κοντά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Αιώνιας Πόλης, εκεί που ζήτησε να ταφεί «ο Πάπας των φτωχών», σε λίγα μέτρα απόσταση από την βυζαντινή εικόνα της Παρθένου με τον Ιησού, μπροστά από την οποία συνήθιζε να γονατίζει και να προσεύχεται, κάθε φορά που επέστρεφε από το εξωτερικό.
Οι κάμερες, δεν μπήκαν στην εκκλησία, για να καταγράψουν την τελετή της ταφής. Η Σάντα Μαρία Ματζιόρε θα ξανανοίξει την Δευτέρα, όταν είναι βέβαιο ότι θα ξαναρχίσει ένα νέο λαϊκό προσκύνημα, στο λιτό, μαρμάρινο μνήμα του λατινοαμερικανού Πάπα.
Οι επίσημοι που έδωσαν το παρών
Προηγήθηκε σε μία ασφυκτικά γεμάτη – από πιστούς κάθε ηλικίας αλλά και από ηγέτες και βασιλείς – πλατεία Αγίου Πέτρου η τελετή για τον Πάπα Φραγκίσκο. Την τελετή παρακολούθησαν 50 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων.
Στις θέσεις των επισήμων βρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ,ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο Γάλλος πρόεδρος Εμάνουελ Μακρόν, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κίρ Στάρμερ, ο Γερμανός πρόεδρος Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ και ο απερχόμενος Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς. Παρών και ο Αργεντινός πρόεδρος Χαβιέρ Μιλέι, παρά την έντονη κριτική που είχε ασκήσει σε πολλές θέσεις και δηλώσεις του Αγίου Πατέρα των Ρωμαιοκαθολικών. Ο πρίγκιπας Γουίλιαμ εκπροσώπησε τον βασιλιά Κάρολο Γ’, συνεχίζοντας ένα προηγούμενο που δημιουργήθηκε το 2005 όταν ο τότε Πρίγκιπας της Ουαλίας παρευρέθηκε στην κηδεία του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β’ εκ μέρους της βασίλισσας Ελισάβετ Β’.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ο ” Αδελφός εν Χριστώ” του εκλιπόντα ποντίφικα, κάθισε, βάσει του πρωτόκολλου του Βατικανού, πολύ κοντά στο φέρετρο.
«Συνεργαστήκαμε αποφασιστικά για τη μεγαλύτερη προσέγγιση των Εκκλησιών μας» και «για την προώθηση του θεολογικού διαλόγου», δήλωσε μεταξύ άλλων στο ιταλικό πρακτορείο ANSA ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, αναφερόμενος στον Πάπα Φραγκίσκο αμέσως μετά την άφιξή του στη Ρώμη για να παραστεί στην κηδεία του Ποντίφικα. Υπενθύμισε επίσης τις από κοινού προσπάθειες τους τόσο στο προσφυγικό, όσο και την αντιμετώπισης των συνεπειών από την καταστροφή του περιβάλλοντος. «Εργαστήκαμε με αφοσίωση για την περαιτέρω προσέγγιση των Εκκλησιών μας. Για την προώθηση του μεταξύ μας θεολογικού διαλόγου. Για την υπέρβαση των δυσκολιών, αλλά κυρίως για την ανάδειξη όλων εκείνων που μας ενώνουν, με στόχο η πορεία αυτή να μας οδηγήσει στην ευλογημένη ημέρα που θα μοιραστούμε και πάλι το Κοινό Ποτήριο» είπε ο κ.κ. ο Βαρθολομαίος.Αποκαλώντας τον Πάπα «αδελφό», επισήμανε τη συνάντηση που είχε προγραμματιστεί για τον μήνα Μάιο στη Νίκαια της Βιθυνίας, με την ευκαιρία της επετείου των 1.700 ετών από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε ότι «ο Θεός της ζωής και του θανάτου αποφάσισε διαφορετικά, να τον καλέσει πλησίον Του, και τώρα ο αδελφός Φραγκίσκος θα προσεύχεται από τον Παράδεισο για όλους μας και για την ενότητα των Εκκλησιών».
Στην πλατεία του Αγίου Πέτρου, πάντα από την Αργεντινή, δίπλα στους ισχυρούς του πλανήτη, βρέθηκε και ο εγγονός του Πάπα Φραγκίσκου, Μάουρο Μπεργκόλιο. Εργάζεται ως νοσηλευτής και είχε δηλώσει ότι ήθελε να έρθει στην Ρώμη, αλλά δεν είχε τα αναγκαία χρήματα για το ταξίδι.
Στην νεκρώσιμη ακολουθία χοροστάτησε ο Τζοβάνι Μπατίστα Ρε, ο μεγαλύτερος σε ηλικία από όλους τους καρδινάλιους, με απλούστερο και πιο σύντομο τελετουργικό σε σχέση με το παρελθόν, σύμφωνα με τις επιθυμίες του ποντίφικα.
«Ευχαριστώ όλους τους διεθνείς ηγέτες που δείχνουν την αγάπη τους στον παπά», υπογράμμισε ο καρδινάλιος Τζοβάνι Μπατίστα Ρε, στην πλατεία του Αγίου Πέτρου. «Το έργο του εκλιπόντα ποντίφικα άγγιξε καρδιές και τις σκέψεις μας. Η τελευταία εικόνα που θα μείνει στην καρδιά μας είναι αυτή του Πάσχα, όταν ευλόγησε τους πιστούς και χαιρέτησε το πλήθος, παρά τα προβλήματα υγείας του. Ακολούθησε το παράδειγμα του Καλού Ποιμένα, ο οποίος αγάπησε τόσο το ποίμνιό του, που του αφιέρωσε την ζωή του», πρόσθεσε ο καρδινάλιος.
Όπως τόνισε ο Τζοβάνι Μπατίστα Ρε, «ο Φραγκίσκος Θέλησε να σταθεί στο πλευρό όλων, ιδίως όσων βρίσκονται σε δυσκολία, ξοδεύοντας όλη του την ενέργεια στους φτωχούς και ξεχασμένους. Ήταν γεμάτος ανθρωπιά και απευθύνθηκε και σε όσους είναι μακριά από την Εκκλησία”. Διότι “για τον εκλιπόντα ποντίφικα, η Εκκλησία πρέπει να διατηρεί διαρκώς τις πύλες της ανοικτές προς όλους».
Ο Τζοβάνι Μπατίστα Ρε αναφέρθηκε με έμφαση στο πρώτο ταξίδι του πάπα, μετά την εκλογή του, στο νησί της Λαμπεντούζα «και στη συνέχεια στην επίσκεψή του στην Λέσβο, μαζί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο».
Με γνώμονα, πάντα, την αλληλεγγύη και τη βοήθεια προς μετανάστες και πρόσφυγες, διότι, όπως έλεγε ο Φραγκίσκος, «ανήκουμε όλοι στην ίδια ανθρώπινη οικογένεια και κανείς δεν σώζεται μόνος του». «Ο Φραγκίσκος ζητούσε πάντα ειρήνη, καλώντας σε μια έντιμη διαπραγμάτευση, διότι ο πόλεμος αποτελεί μόνο θάνατο και καταστροφή, αποτελεί πάντα μια ήττα», τόνισε τέλος ο Ιταλός γηραιός καρδινάλιος.
Εκτός από τον επικήδειο, που εκφώνησε ο καρδινάλιος Τζοβάνι Μπατίστα Ρε, προσευχές και στοχασμοί εκφωνήθηκαν στα γαλλικά, αραβικά, γερμανικά, πολωνικά και κινέζικα. Αναγνώσθηκαν, επίσης αποσπάσματά από τις Πράξεις των Αποστόλων και από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο.
Οι πιστοί χειροκρότησαν και συγκινήθηκαν, ιδίως, κατά τις αναφορές του καρδινάλιου Ρε, στην ανθρωπιά, στην απλότητα, στην ουσιαστική προσφορά του Φραγκίσκου ως Αγίου Πατέρα των Καθολικών.
Εψάλη το Χριστός Ανέστη
Επίσης, λίγο πριν ολοκληρωθεί η κηδεία, εψάλη το Χριστός Ανέστη στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Φέτος το Πάσχα Καθολικών και Ορθοδόξων συνέπεσε, αλλά αυτό ήταν και μια ένδειξη και αναφορά στην επιθυμία του Φραγκίσκου για κοινό εορτασμό του Πάσχα. Μετά ακολούθησε η λειτουργία εις κεκοιμημένους.
Γιγαντοοθόνες και δρακόντεια μέτρα ασφαλείας
Δεκάδες χιλιάδες συνέρρευσαν πριν από την αυγή στο Βατικανό. Ο Φραγκίσκος “σκηνοθέτησε” ο ίδιος την κηδεία όταν αναθεώρησε και απλοποίησε τις τελετές και τα τελετουργικά του Βατικανού πέρυσι. Στόχος του ήταν να τονίσει τον ρόλο του Πάπα ως απλού ποιμένα και όχι ως «ισχυρού άνδρα αυτού του κόσμου».
Ήταν μια αντανάκλαση του 12ετούς σχεδίου του Φραγκίσκου να μεταρρυθμίσει ριζικά τον παπισμό, να δώσει έμφαση στους ιερείς ως υπηρέτες και να οικοδομήσει «μια φτωχή εκκλησία για τους φτωχούς». Διατύπωσε την αποστολή αυτή λίγες ημέρες μετά την εκλογή του το 2013 και εξήγησε το όνομα που επέλεξε ως Πάπας, τιμώντας τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης «που είχε την καρδιά των φτωχών του κόσμου», σύμφωνα με το επίσημο διάταγμα της ζωής του Πάπα που τοποθετήθηκε στο φέρετρό του πριν αυτό σφραγιστεί το βράδυ της Παρασκευής.
Η λευκή πρόσοψη του Αγίου Πέτρου βάφτηκε ροζ καθώς ο ήλιος ανέτειλε το Σάββατο και πλήθη πενθούντων έσπευσαν στην πλατεία για να βρουν μια θέση για τη λειτουργία. Κατά μήκος των γύρω δρόμων είχαν στηθεί γιγαντοοθόνες για όσους δεν μπορούσαν να πλησιάσουν.
Αστυνομικά ελικόπτερα πετούσαν στον ουρανό, στο πλαίσιο της τεράστιας επιχείρησης ασφαλείας που είχαν οργανώσει οι ιταλικές αρχές, η οποία περιελάμβανε περισσότερους από 2.500 αστυνομικούς, 1.500 στρατιώτες και ένα τορπιλοφόρο στα ανοικτά των ακτών, όπως μετέδωσαν τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης.
Το τετ α τετ Τραμπ – Ζελένσκι και η «τετραμερής»
Η κηδεία του πάπα είχε και διπλωματικό παρασκήνιο. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συναντήθηκε με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι πριν από την κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου, όπως γνωστοποίησε εκπρόσωπος του Ουκρανού προέδρου. Σύμφωνα με τον Στίβεν Τσέουνγκ, διευθυντή επικοινωνίας του Λευκού Οίκου, ο Τραμπ και ο Ζελένσκι «συναντήθηκαν κατ’ιδίαν και είχαν μια πολύ εποικοδομητική συνομιλία». «Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη συνάντησή τους θα ακολουθήσουν», πρόσθεσε.
Την ίδια ώρα, από το γραφείο Τύπου της ουκρανικής προεδρίας δημοσιοποιήθηκε μία φωτογραφία που δείχνει τους Ντόναλντ Τραμπ, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Εμανουέλ Μακρόν και Κιρ Στάρμερ να συνομιλούν όρθιοι στο περιθώριο της κηδείας.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο Ουκρανός ηγέτης Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ είχαν σήμερα μια θετική συνάντηση στο περιθώριο της κηδείας του πάπα Φραγκίσκου, στο Βατικανό, ανακοίνωσε η γαλλική προεδρία.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και ο Ουκρανός ηγέτης Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν πραγματοποίησαν δεύτερη συνάντηση στη Ρώμη μετά τις σύντομες συνομιλίες που είχαν σήμερα το πρωί στο Βατικανό στο περιθώριο της κηδείας του πάπα Φραγκίσκου, δήλωσε εκπρόσωπος του Ζελένσκι.
Νωρίτερα, ο εκπρόσωπος είπε ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν όταν συναντήθηκαν το πρωί να έχουν νέα συνάντηση στη Ρώμη και ότι οι σύμβουλοι και των δύο πλευρών εργάζονταν για την πραγματοποίησή της. Ωστόσο, ο ίδιος διευκρίνισε αργότερα ότι αυτό δεν κατέστη τελικά δυνατό επικαλούμενος το βαρύ πρόγραμμα και των δύο προέδρων.
Ο Τραμπ έχει ήδη αναχωρήσει από τη Ρώμη.
Μετά τη συνάντηση των δύο, ο Ζελένσκι είπε ότι ελπίζει σε «αποτελέσματα». «Μια πολύ συμβολική συνάντηση που θα μπορούσε να γίνει ιστορική αν επιτύχουμε κοινά αποτελέσματα. Σας ευχαριστώ Πρόεδρε Ντόναλντ Τραμπ!», έγραψε ο πρόεδρος της Ουκρανίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«…Καταφέραμε να συζητήσουμε πολλά. Ελπίζουμε σε αποτέλεσμα σε όλα αυτά που συζητήσαμε», έγραψε στο Telegram.
Σύμφωνα με τον ίδιο, στα θέματα που συζητήθηκαν περιλαμβάνονται “η προστασία της ζωής των πολιτών μας. Μια πλήρης και άνευ όρων εκεχειρία. Μια αξιόπιστη ειρήνη διαρκείας που θα εμποδίσει νέο πόλεμο”.
Παράλληλα, το γραφείο του Στάρμερ ανακοίνωσε ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός και ο Ουκρανός πρόεδρος συμφώνησαν να εργαστούν με εντατικούς ρυθμούς για να διατηρήσουν το θετικό μομέντουμ στις ειρηνευτικές συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία.
«Συζήτησαν για την θετική πρόοδο που επιτεύχθηκε τις τελευταίες ημέρες για τη διασφάλιση μιας δίκαιης ειρήνης διαρκείας στην Ουκρανία», ανέφερε εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ σε ανακοίνωσή του μετά τη συνάντηση Στάρμερ-Ζελένσκι στη Ρώμη, στο περιθώριο της κηδείας του πάπα Φραγκίσκου.
«Συμφώνησαν να διατηρήσουν το μομέντουμ και να συνεχίσουν να εργάζονται με εντατικούς ρυθμούς με τους διεθνείς εταίρους τους ώστε να προχωρήσουν στα επόμενα στάδια του σχεδιασμού τους».