Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναβάθμισε την Παρασκευή τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2025 κατά ένα δέκατο της ποσοστιαίας μονάδας, με ισχυρότερη από την αναμενόμενη ανάπτυξη στις ΗΠΑ να αντισταθμίζει τις αναθεωρήσεις προς τα κάτω στη Γερμανία, τη Γαλλία και άλλες μεγάλες οικονομίες.
Στην τελευταία του έκθεση για τις Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές, το ΔΝΤ προβλέπει παγκόσμια ανάπτυξη 3,3% τόσο το 2025 όσο και το 2026 και αναφέρει ότι ο παγκόσμιος πληθωρισμός επρόκειτο να μειωθεί στο 4,2% το 2025 και στο 3,5% το 2026, επιτρέποντας περαιτέρω ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής και τερματισμό της σχετικής παγκόσμιας διαταραχής των τελευταίων ετών.
Ωστόσο, αναφέρει ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα παραμείνει κάτω από τον ιστορικό μέσο όρο του 3,7% από το 2000 έως το 2019 και προειδοποιεί τις χώρες ενάντια σε λήψη μονομερών μέτρων, όπως δασμοί, μη δασμολογικοί φραγμοί ή επιδοτήσεις που θα μπορούσαν να βλάψουν τους εμπορικούς εταίρους και να οδηγήσουν σε αντίποινα.
Τέτοιες πολιτικές “σπάνια βελτιώνουν μακροπρόθεσμα τις εγχώριες προοπτικές” και μπορεί να οδηγήσουν “κάθε χώρα σε χειρότερη θέση”, δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Πιερ-Ολιβιέ Γκουρίνχας, σε ανάρτησή του την Παρασκευή.
Η νέα πρόβλεψη του ΔΝΤ έρχεται λίγες ημέρες πριν από την ορκωμοσία του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει προτείνει δασμούς 10% σε όλα τα αγαθά που εισάγονται από το εξωτερικό στη χώρα του, τιμωρητικό δασμό 25% στις εισαγωγές από τον Καναδά και το Μεξικό μέχρι να καταστείλουν τα ναρκωτικά και τους μετανάστες που περνούν τα σύνορα των ΗΠΑ και δασμούς 60% στα κινεζικά προϊόντα.
“Μια εντατικοποίηση των προστατευτικών πολιτικών, για παράδειγμα με τη μορφή ενός νέου κύματος δασμών, θα μπορούσε να επιδεινώσει τις εμπορικές εντάσεις, να μειώσει τις επενδύσεις, να μειώσει την αποτελεσματικότητα της αγοράς, να στρεβλώσει τις εμπορικές ροές και να διαταράξει ξανά τις εφοδιαστικές αλυσίδες”, αναφέρει το ΔΝΤ, σημειώνοντας ότι η ανάπτυξη θα μπορούσε να υποφέρει από τέτοια μέτρα τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μεσοπρόθεσμα.
Ο Γκουρίνχας δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ότι υπάρχει ξεκάθαρα “τεράστια αβεβαιότητα” για τις μελλοντικές πολιτικές των ΗΠΑ που ήδη επηρέαζε τις παγκόσμιες αγορές, ωστόσο το ΔΝΤ πρέπει να περιμένει λεπτομέρειες για την οικονομική πολιτική της νέας κυβέρνησης Τραμπ πριν να βγάλει σαφέστερα συμπεράσματα.
Η αυξανόμενη εμπιστοσύνη και το θετικό κλίμα στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να τονώσουν τη ζήτηση και τη βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη, ωστοσο η υπερβολική απορρύθμιση ειδικά στον χρηματοπιστωτικό τομέα θα μπορούσε να “δημιουργήσει δυναμική σκασίματος φούσκας για τις Ηνωμένες Πολιτείες μακροπρόθεσμα, με επιπτώσεις και στον υπόλοιπο κόσμο “, σημειώνει το ΔΝΤ.
Ανάγκη εποπτείας των ψηφιακών νομισμάτων
Ο Γκουρίνχας υπογραμμίζει ότι το ΔΝΤ θα εξετάσει προσεκτικά οποιεσδήποτε κινήσεις από την νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, που αναλαμβάνει καθήκοντα τη Δευτέρα, σχετικά με την απορρύθμιση του πλαισίου των ψηφιακών νομισμάτων, επισημαίνοντας την ανάγκη να διασφαλιστεί η επαρκής εποπτεία των διασυνοριακών πληρωμών για να αποτραπούν μελλοντικοί “τραπεζικοί πανικοί” στο σύστημα.
“Το σύστημα πληρωμών είναι το αίμα που ποτίζει την οικονομία και, αν εμφανιστούν εναλλακτικές μορφές πληρωμών και αυτές γίνουν σημαντικές στην οικονομία, δημιουργούν κινδύνους για καταρρεύσεις ή πανικούς”, σημειώνει.
“Πρόκειται για ένα πολύ ρευστό περιβάλλον, αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί εάν υπάρχει συγκέντρωση κινδύνων, εάν ορισμένοι παράγοντες γίνουν κρίσιμοι για το σύστημα πληρωμών”, είπε.
Οι δασμοί θα μπορούσαν να δυσκολέψουν τις επιχειρήσεις να αποκτήσουν τις απαραίτητες εισροές, οδηγώντας σε υψηλότερες τιμές και οι περιορισμοί στη μετανάστευση -που έχει υποσχεθεί επίσης η νέα κυβέρνηση Τραμπ- θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περιορισμούς στην εργασία, κάτι που θα μπορούσε επίσης να αυξήσει το κόστος, είπε.
Ο υψηλότερος πληθωρισμός θα εμπόδιζε την ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ, Federal Reserve, να μειώσει τα επιτόκια όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί, τόνισε στους δημοσιογράφους, προσθέτοντας ότι οι νέες πολιτικές των ΗΠΑ πιθανότατα θα ενισχύσουν το δολάριο ΗΠΑ και θα συσφίξουν τις χρηματοοικονομικές συνθήκες και σε άλλα σημεία του κόσμου.
Χαλαρότερη νομισματική πολιτική των ΗΠΑ, με κύριο άξονα φορολογικές περικοπές και άλλα επεκτατικά μέτρα, θα μπορούσε να τονώσει την οικονομική δραστηριότητα βραχυπρόθεσμα, αλλά θα μπορούσε να απαιτήσει μεγαλύτερες δημοσιονομικές προσαρμογές αργότερα, οι οποίες θα μπορούσαν στη συνέχεια να αποδυναμώσουν τον ρόλο των αμερικανικών ομολόγων ως παγκόσμιου ασφαλούς περιουσιακού στοιχείου και να οδηγήσουν σε δημοσιονομικές ευπάθειες, τονίζει το ΔΝΤ.
“Η αύξηση των μακροπρόθεσμων αποδόσεων των κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ, παρά τη χαλάρωση της Fed, αντανακλά κάποια νευρικότητα της αγοράς σχετικά με τις μελλοντικές πολιτικές”, δήλωσε ο Γκουρίνχας σε συνέντευξη Τύπου.
Αποκλίνουσες τάσεις
Το ΔΝΤ αναφέρει ότι αναβάθμισε την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη των Ηνωμένων Πολιτειών στο 2,7% με βάση τις εύρωστες αγορές εργασίας και την επιτάχυνση των επενδύσεων, αύξηση μισής ποσοστιαίας μονάδας από τις προβλέψεις του Οκτωβρίου, με ανάπτυξη στο 2,1% για το επόμενο έτος.
Μείωσε τις προβλέψεις της για τη ζώνη του ευρώ κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες στο 1% για το 2025 και κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα, στο 1,4%, για το 2026, επικαλούμενη ασθενέστερη από την αναμενόμενη δυναμική στη μεταποίηση και αυξημένη πολιτική και νομισματική αβεβαιότητα.
Η πτωτική αναθεώρηση ειδικότερα για την Γερμανία είναι σημαντική, στο 0,3% από 0,8% στην προηγούμενη πρόβλεψη, ενώ και για τη Γαλλία, η νέα πρόβλεψη για την ανάπτυξη το 2025 διαμορφώνεται στο 0,8%, από 1,1% στην προηγούμενη εκτίμηση. Αντιθέτως, για τη Βρετανία, υπάρχει αναβάθμιση της πρόβλεψης στο 1,6%, από 1,5% προηγουμένως.
Ο Γκουρίνχας τόνισε ότι η απόκλιση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης οφείλεται σε διαρθρωτικούς παράγοντες, αντανακλώντας την ισχυρότερη αύξηση της παραγωγικότητας των ΗΠΑ, ιδιαίτερα στον τεχνολογικό κλάδο. Θα παραμείνει, εκτός εάν αντιμετωπιστούν ζητήματα όπως το επιχειρηματικό περιβάλλον και οι ισχυρότερες και ενοποιημένες κεφαλαιαγορές στην ευρωζώνη.
Το ΔΝΤ αναβάθμισε τις προβλέψεις του για την ανάπτυξη της Κίνας κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα στο 4,6% και κατά 0,4 ποσοστιαία μονάδα στο 4,5% για το 2026, επικαλούμενο ένα πακέτο δημοσιονομικής τόνωσης που παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο.
Ο Γκουρίνχας είπε ότι η Κίνα ενημέρωσε το ΔΝΤ αργά την Πέμπτη ότι η οικονομία της αναπτύχθηκε κατά 5% το 2024, μια “θετική έκπληξη” σε σύγκριση με την πρόβλεψη του ΔΝΤ για 4,8%. Ωστόσο, είπε ότι το Πεκίνο ανέφερε ότι χρειάζεται ακόμη να καταστήσει την εγχώρια ζήτηση μεγαλύτερη κινητήρια δύναμη της ανάπτυξής του και να σταματήσει να βασίζεται αποκλειστικά στην εξωτερική ζήτηση.
Το ΔΝΤ περιέκοψε τις προβλέψεις του για την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες στο 3,6% το 2025 και κατά το ίδιο ποσοστό, στο 3,9% για το 2026, σε μεγάλο βαθμό λόγω της αναθεώρησης προς τα κάτω των προοπτικών για τη Σαουδική Αραβία, λόγω των πρόσφατων εθελοντικών περικοπών στην παραγωγή πετρελαίου.
Συνεχίζεται η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού
Το ΔΝΤ σημειώνει τέλος ότι η πρόοδος στη μείωση του πληθωρισμού αναμένεται να συνεχιστεί, βοηθούμενη από τη σταδιακή “ψύξη” των αγορών εργασίας και την αναμενόμενη πτώση των τιμών της ενέργειας.
Ωστόσο, νέες πληθωριστικές πιέσεις που τροφοδοτούνται από τις αυξημένες εμπορικές εντάσεις, θα μπορούσαν να προκύψουν που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υψηλότερα επιτόκια και να ενισχύσουν το δολάριο.
Στην ανάρτησή του, ο Γκουρίνχας τονίζει ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες είχαν διαβεβαιώσει με επιτυχία τους καταναλωτές ότι θα χαλιναγωγήσουν τον πληθωρισμό κατά την τελευταία πληθωριστική έκρηξη, ωστόσο οι προσδοκίες θα μπορούσαν να αποσταθεροποιηθούν εάν οι πιέσεις στις τιμές εμφανίζονταν ξανά τόσο σύντομα μετά την πρόσφατη πληθωριστική κρίση. Αυτό σημαίνει ότι “η νομισματική πολιτική θα πρέπει να είναι πιο “ευκίνητη και προβλεπτική”.
“Ο κίνδυνος είναι ένα μέρος αυτού του κεφαλαίου αξιοπιστίας να έχει διαβρωθεί”, είπε, σημειώνοντας ότι τα νοικοκυριά θα μπορούσαν να είναι “πολύ προσεκτικά και να εκδηλώσουν έντονες αντιδράσεις” εάν οι τιμές άρχιζαν να αυξάνονται ξανά.