To 2025 είναι η τέταρτη χρονιά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Το 2023 είχε ξεκινήσει με μεγάλες ελπίδες για το Κίεβο ότι οι νίκες του ουκρανικού στρατού στο πεδίο της μάχης θα έκαναν την Ρωσία να αποσυρθεί από τον πόλεμο. Ωστόσο το 2024 οι Ουκρανοί είχαν ήδη καταλάβει ότι η πολεμική σύγκρουση θα κρατούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Τώρα η νέα χρονιά ξεκινάει με το ηθικό να βρίσκεται ίσως στο χαμηλότερο σημείο του πολέμου και με την αναμονή της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ. Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία είναι μία από τις κορυφαίες διεθνείς προτεραιότητές του. Γι’ αυτό διόρισε τον Αμερικανό απόστρατο στρατηγό Κιθ Κέλογκ ως ειδικό απεσταλμένο για να τερματίσει τον πόλεμο.
Ίσες αποστάσεις από τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ
Ως έμπειρος βετεράνος, ο Κιθ Κέλογκ αναμένεται άμεσα στο Κίεβο. Σύμφωνα με την εφημερίδα Guardian, ο απόστρατος στρατηγός έγινε δεκτός θετικά από το Κίεβο σε σχέση με άλλες προσωπικότητες στο περιβάλλον του Τραμπ, οι οποίες έχουν ξεκάθαρες φιλορωσικές απόψεις.
Ο Κέλογκ έχει ήδη επισκεφθεί την Ουκρανία εν μέσω πολέμου και έχει δει τι ακριβώς επιπτώσεις έχει ο πόλεμος. Ουκρανοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι αυτές οι επισκέψεις έχουν συχνά αλλάξει ριζικά τις απόψεις των πολιτικών στην Δύση για τον πόλεμο.
Πριν από το διορισμό του, ο Κέλογκ είχε προτείνει μια πολιτική που θα απειλούσε να διακόψει την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία εάν δεν καθόταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Ρωσία. Ταυτόχρονα, όμως, πρότεινε να αυξηθεί η στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο εάν η Μόσχα δεν ακολουθούσε την διπλωματική οδό.
Μάλιστα τις τελευταίες ημέρες διατήρησε ίσες αποστάσεις από Ρωσία και Ουκρανία. Επέκρινε τις επιθέσεις της Ρωσίας στην Ουκρανία αλλά επέπληξε το Κίεβο για ενέργειες, όπως η δολοφονία ενός Ρώσου στρατηγού στη Μόσχα.
«Ο κόσμος παρακολουθεί στενά τις ενέργειες και των δύο πλευρών», έγραψε στο Χ ο απόστρατος στρατηγός. Ωστόσο αυτή η αλλαγή στην στάση της Ουάσινγκτον έχει θορυβήσει αρκετούς συμμάχους των ΗΠΑ. Δηλαδή το γεγονός ότι εξισώνεται η ρωσική εισβολή με την αντεπίθεση της Ουκρανίας που γίνεται για να διασφαλίσει την εθνική κυριαρχία της.
Ωστόσο η Ουκρανία χρειάζεται απεγνωσμένα μια αλλαγή δυναμικής. Η Ρωσία συνεχίζει μια εξοντωτική επίθεση και το Κίεβο αγωνίζεται να κινητοποιήσει αρκετούς άνδρες για να κρατήσει τις γραμμές του μετώπου. Τον περασμένο μήνα, δύο πηγές σε ουκρανικές μονάδες αεράμυνας δήλωσαν στον Guardian ότι η κατάσταση ήταν τόσο άσχημη που εκπαιδευμένοι χειριστές αεράμυνας διατάχθηκαν να πάνε στο μέτωπο για να ενταχθούν σε ταξιαρχίες πεζικού.
Σε αυτό έχει προστεθεί μια αυξανόμενη απογοήτευση από την κυβέρνηση Μπάιντεν, με πολλούς στο Κίεβο να αισθάνονται ότι οι αποφάσεις για την υποστήριξη της Ουκρανίας έγιναν πολύ αργά και σταδιακά για να κάνουν την διαφορά. Αντίθετα στην Ουάσιγκτον υπάρχει η αίσθηση ότι η κυβέρνηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν ήταν πρόθυμη να πάρει δύσκολες αποφάσεις, όπως να μειώσει την ηλικία για την υποχρεωτική στράτευση.
Ο εκνευρισμός του Κιέβου με την κυβέρνηση Μπάιντεν
Η θητεία του Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο τελειώνει και ο εκνευρισμός που υπάρχει μεταξύ Ουάσινγκτον και Κιέβου έχει οδηγήσει πολλούς στην Ουκρανία να καλωσορίζουν σιωπηλά την προοπτική ενός Λευκού Οίκου του Τραμπ, παρά το γεγονός ότι το επόμενο διάστημα μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολο για την Ουκρανία, σημειώνει σε ανάλυση η εφημερίδα Guardian.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει μια σαφής αίσθηση ότι, με εντελώς νέες πολιτικές συνθήκες στην Ουάσινγκτον, η Ουκρανία εισέρχεται στο άγνωστο ακριβώς τη στιγμή που η κατάσταση στο μέτωπο είναι η πιο δύσκολη.
«Είναι λίγο σαν να παίζεις ένα βιντεοπαιχνίδι και να έχεις περάσει αιώνες για να προχωρήσεις στα επίπεδα και τελικά να ξέρεις πώς να το πλοηγήσεις. Τώρα όλοι οι κανόνες είναι διαφορετικοί και θα είναι δύσκολο να τους μάθεις ξανά από την αρχή», δήλωσε στην εφημερίδα πηγή από τον τομέα Ασφαλείας στο Λίεβο για την προβληματική αλλά παραγωγική σχέση μεταξύ της Ουκρανίας και της κυβέρνησης Μπάιντεν.
Τον Μάιο, όταν η εφημερίδα Guardian πήρε συνέντευξη από τον Βολοντόμιρ Ζελένσκι, ο Ουκρανός πρόεδρος είχε πει ότι το σχέδιό του ήταν να δείξει στον Τραμπ ότι θα ήταν ένας αποτυχημένος αν πίστευε στον λόγο του Βλαντιμίρ Πούτιν ότι θέλει ειρήνη και στη συνέχεια αποδεικνυόταν ότι οι Ρώσοι τον είχαν κοροϊδέψει.
Τώρα ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιχειρεί μια διαφορετική προσέγγιση, κάνοντας δηλώσεις που φαίνεται να έχουν σχεδιαστεί για να κάνουν έκκληση στην γνώμη που έχει ο Τραμπ για τον εαυτό του ως διαπραγματευτή. «Ο Τραμπ μπορεί να είναι αποφασιστικός… Έχει τις κατάλληλες ιδιότητες για να είναι αποφασιστικός σε αυτόν τον πόλεμο. Είναι σε θέση να σταματήσει τον Πούτιν ή μάλλον να μας βοηθήσει να σταματήσουμε τον Πούτιν», δήλωσε σε συνέντευξη στην ουκρανική τηλεόραση ο Ζελένσκι πριν από λίγες ημέρες.
Από την πλευρά του και ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν κολακεύει τον Τραμπ, επαινώντας τη νοημοσύνη του καθώς και το θάρρος του μετά την απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στις ΗΠΑ.
«Υπάρχει λόγος που ο Πούτιν αποκαλεί και τον Τραμπ έξυπνο. Είναι ένα παιχνίδι για να παίξει μαζί με τον Τραμπ σε αυτό: ‘Είσαι έξυπνος, δεν είσαι ηλίθιος. Καταλαβαίνεις πώς να κάνεις τα πράγματα’», είπε η Ρωσίδα πολιτική αναλύτρια, Τατιάνα Στανόβαγια.
Τι επιδιώκουν Μόσχα και Κίεβο
Όσο οι δύο ηγέτες σε Ουκρανία και Ρωσία περιμένουν να δουν πώς θα ξεδιπλωθεί η πολιτική του Τραμπ για την Ουκρανία, δεν υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι οι δύο χώρες είναι έτοιμες για παραχωρήσεις που θα θεωρούνταν ελάχιστη προϋπόθεση για την ειρήνη.
Ο Πούτιν θέλει να προσαρτήσει τουλάχιστον, τα εδάφη που ήδη ελέγχει και έχει απαιτήσεις σχετικά με την ουκρανική ουδετερότητα και τον αφοπλισμό που θα ήταν αδύνατο για οποιονδήποτε Ουκρανό ηγέτη να δεχτεί και να προσπαθήσει να το «πουλήσει» στον λαό του.
Μπορεί ο Ζελένσκι να έχει παραδεχθεί ότι ενδέχεται να χρειαστούν επώδυνοι συμβιβασμοί, αλλά επέμεινε ότι σε αντάλλαγμα, θα χρειαζόταν και κάποια μορφή ουσιαστικής εγγύησης για την ασφάλεια της χώρας του, όπως η υπόσχεση ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ή για δυτικές ειρηνευτικές δυνάμεις στο ουκρανικό έδαφος. Καμία από τις δύο επιλογές δεν φαίνεται επί του παρόντος πιθανή.
Ένας ανώτερος δυτικός αξιωματούχος της άμυνας, ο οποίος έχει αποχωρήσει από το αξίωμα, αλλά παρέμεινε σε επαφή με Ουκρανούς ομολόγους του, δήλωσε ότι υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη να κάνει παραχωρήσεις χωρίς τέτοιες υποσχέσεις. «Οι δυτικές εγγυήσεις ασφαλείας θα είναι ζωτικής σημασίας σε οποιεσδήποτε ειρηνευτικές συνομιλίες. Χωρίς αυτές τις εγγυήσεις, τι θα εμπόδιζε τον Πούτιν να εισβάλει ξανά σε λίγα χρόνια;» αναρωτήθηκε η ίδια πηγή.