Στη Σαμαρκάνδη θα είναι στραμμένη την ερχόμενη εβδομάδα (Πέμπτη και Παρασκευή, 15-16 Σεπτεμβρίου) η προσοχή της Δύσης. Κι αυτό διότι στην πόλη του Ουζμπεκιστάν πρόκειται να συναντηθούν, στο περιθώριο της συνόδου του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Σι Τζινπίνγκ.
Είναι η πρώτη φορά που οι δύο ηγέτες θα συνομιλήσουν δια ζώσης μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία όλα δείχνουν ότι αποτελεί σημείο καμπής για την παγκόσμια ιστορία κατά τον 21ο αιώνα.
Στόχος τους θα είναι να στείλουν εκ νέου και με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο το μήνυμα ότι κάτι νέο έχει γεννηθεί: Ένας ισχυρός γεωπολιτικός και οικονομικός «άξονας», ο οποίος μπορεί να αποτελέσει τον εναλλακτικό πόλο απέναντι στην ηγεμονία της Δύσης και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο «τσάρος», ο «αυτοκράτορας» και ο «σουλτάνος»
Αυτός είναι, πιθανότατα, ο λόγος που κάνει τον «σουλτάνο» Ταγίπ Ερντογάν να βρεθεί επίσης στη Σαμαρκάνδη, μαζί με τον «τσάρο» και τον «αυτοκράτορα». Άλλωστε, οι αλλεπάλληλες δηλώσεις στήριξης των θέσεων της Μόσχας και του Πούτιν που κάνει το τελευταίο διάστημα, «αδειάζοντας» ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ, δείχνουν πως επιδιώκει να αποτελέσει μέλος της παραπάνω συμμαχίας, εκμεταλλευόμενος τη στρατηγική θέση της χώρας του σε μια ιδιαιτέρως ευαίσθητη περιοχή και την επιρροή της στον ισλαμικό κόσμο της κεντρικής Ασίας.
Το σίγουρο, σε κάθε περίπτωση, είναι ότι η τύχη του «άξονα» δεν θα κριθεί από τις επιδιώξεις και τις αποφάσεις του Ερντογάν, αλλά από το πώς θα κινηθούν η Κίνα και η Ρωσία. Και επειδή είναι γνωστό ότι όλα κρίνονται στην πράξη και όχι στις δηλώσεις, έχει ιδιαίτερη σημασία η προσπάθεια που καταβάλλουν οι δύο χώρες να αναβαθμίσουν σημαντικά την ενεργειακή τους συνεργασία.
«Αντίγραφο» του Nord Stream
Πρόκειται, τινί τρόπω, για την «προίκα» με την οποία ετοιμάζονται να συνοδεύσουν την αναγγελία των «γάμων» τους. Η οποία, μάλιστα, έχει ονοματεπώνυμο: Power of Siberia 2. Πρόκειται για ένα νέο αγωγό φυσικού αερίου, ο οποίος έχει δυναμικότητα αντίστοιχη με εκείνη των Nord Stream 1 και Nord Stream 2 που σχεδιάστηκαν για να συνδέουν τη Ρωσία με τη Γερμανία και τη βόρεια Ευρώπη συνολικά, μέσω της Βαλτικής. Θα είναι δε σε θέση να μεταφέρει 50 δισ. κυβικά μέτρα αερίου ετησίως από τη Σιβηρία προς την «καρδιά» της ανερχόμενης υπερδύναμης, μέσω της Μογγολίας.
«Βρισκόμαστε σε διαπραγματεύσεις αναφορικά με την πιθανή προώθηση ενός μεγάλου έργου στις υποδομές. Εννοώ την προμήθεια της Κίνας με ρωσικό αέριο μέσω της Μογγολίας», είχε πει ο ίδιος ο Πούτιν την Τετάρτη, στο Οικονομικό Φόρουμ του Βλαδιβοστόκ, κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψής του με τον πρωθυπουργό της κεντροασιατικής χώρας, Λουβσαναμσράι Ογιούν-Έρντενε.
Το μεγάλο σχέδιο
Υπενθυμίζεται πως λίγο πριν την εισβολή στην Ουκρανία, Ρωσία και Κίνα είχαν υπογράψει ένα συμβόλαιο 30 ετών που αφορά στο φυσικό αέριο. Εσχάτως δε, έχουν ξεκινήσει την τιμολόγηση των συναλλαγών της σε ρούβλια και, κυρίως, γουάν, αμφισβητώντας στην πράξη την ηγεμονία του δολαρίου και το σύστημα διεθνών συναλλαγών SWIFT.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κίνα αγόρασε πέρυσι από την Ρωσία 16,5 δισ. κυβικά αερίου. Παρά δε το γεγονός ότι αυτή η ποσότητα είναι πολύ μικρότερη σε σύγκριση με την αντίστοιχη που εξήχθη προς την Ευρώπη στο ίδιο διάστημα, η λειτουργία του Power of Siberia 1 από το 2019 και η κατασκευή του προαναφερθέντος δεύτερου ομώνυμου αγωγού (ως το τέλος της δεκαετίας) αναμένεται ότι αλλάξουν τα δεδομένα. Θα καταστήσουν, με άλλα λόγια, την Κίνα τη βασικότερη αγορά για την Gazprom και το Κρεμλίνο για τις επόμενες δεκαετίες, με τη συνολική δυναμικότητα των δύο αγωγών να πλησιάζει τα 90 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως.
Είναι γεγονός, φυσικά, ότι οι σχετικές συζητήσεις έχουν ξεκινήσει εδώ και χρόνια, όμως τελική συμφωνία δεν έχει επιτευχθεί, κυρίως λόγω της δυσπιστίας των Κινέζων αναφορικά με τη διέλευσή του μέσω μιας τρίτης χώρας. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, όμως, όπως και οι συνολικές αλλαγές στο διεθνές σκηνικό φαίνεται πως επιταχύνουν τη λήψη αποφάσεων.