Αθυρμα στον προεκλογικό σχεδιασμό του Τ. Ερντογάν έχουν γίνει οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, αλλά και γενικότερα η τουρκική εξωτερική πολιτική, με τις δημοσκοπήσεις να ανεβοκατεβάζουν την ένταση, αναλόγως των τάσεων της τουρκικής κοινής γνώμης. Οι εκλογές είναι προγραμματισμένες να γίνουν σε έναν χρόνο, όμως η χώρα είναι ήδη σε προεκλογική περίοδο και το πρόβλημα του Τούρκου προέδρου έχει γίνει πλέον διεθνές ζήτημα με απρόβλεπτη συνέχεια.
Τα ποσοστά του κυβερνώντος κόμματος AKP και του εθνικιστικού MHP που συγκυβερνά βαίνουν σταθερά μειούμενα και μόνο ένα συγκλονιστικό απρόοπτο μπορεί να αντιστρέψει αυτή την τάση. Το ΑΚΡ του Ερντογάν κινείται στη ζώνη του 30% (42,6% στις γενικές εκλογές του 2018) και του Μπαχτσελί σε μονοψήφιο ποσοστό (από 11,5% το 2018). Ως προς την προσωπική απήχηση όμως, ο πρόεδρος της Τουρκίας εμφανίζεται να ακολουθεί άλλη τροχιά από αυτή των κυβερνητικών κομμάτων, με μεγάλες διακυμάνσεις, σε όλες τις δημοσκοπήσεις, ακόμα και των πιο φιλικών εταιρειών μετρήσεων.
H πολεμική ρητορική του προέδρου της Τουρκίας κατά της Ελλάδας, της Συρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας, του ΝΑΤΟ, της Ε.Ε., αλλά και προσωπικά εναντίον ηγετών άλλων χωρών, φαίνεται πως λειτουργεί ευεργετικά στην εσωτερική απήχηση του προέδρου της Τουρκίας, ενώ παράλληλα συντηρεί το θολό τοπίο στην πλευρά των κομμάτων της αντιπολίτευσης για το πρόσωπο του προεδρικού υποψηφίου απέναντι στον Τ. Ερντογάν.
Η κατάσταση έτσι όπως εξελίσσεται προκαλεί ανησυχία στην Ε.Ε. και στις ΗΠΑ για κλιμάκωση των επιθετικών κινήσεων της Αγκυρας.
● Στη Συρία οι τουρκικές δυνάμεις έχουν αρχίσει πολεμικές επιχειρήσεις στις περιοχές Ριφάτ και Μαμπίς, αγνοώντας επιδεικτικά το μήνυμα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
● Με το ΝΑΤΟ δεν υπάρχει καμία πρόοδος στη διαδικασία ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας. Η αξίωση για έκδοση Κούρδων και μελών του κινήματος Γκιουλέν δεν γίνεται αποδεκτή από τις δύο υποψήφιες χώρες και το ερώτημα είναι τι θα κάνει ο Τ. Ερντογάν στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στις 27-28 Ιουνίου. Η κρατούσα διπλωματική εκτίμηση είναι ότι έως τότε θα επέλθει συμβιβασμός. Εκφράζονται όμως και υποψίες για παιχνίδι Αγκυρας-Μόσχας και πρόκληση προβλήματος στο ΝΑΤΟ.
● Με την Ελλάδα, οι σταθμοί είναι περισσότεροι, καθώς στις 9 Ιουνίου θα επισκεφθεί την Αθήνα η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Α. Μπέρμποκ, προερχόμενη από την Αγκυρα, με την ατζέντα να περιλαμβάνει όλα τα ανοιχτά θέματα στις διμερείς σχέσεις. Την επομένη θα γίνει στη Θεσσαλονίκη η Διάσκεψη για τη ΝΑ Ευρώπη, με την Τουρκία να συμμετέχει στη διαδικασία αλλά ακόμη να μην έχει δηλώσει εάν θα εκπροσωπηθεί και σε τι επίπεδο. Στη Διάσκεψη θα συμμετάσχει και ο καγκελάριος της Γερμανίας Ο. Σολτς. Και αμέσως μετά αρχίζουν οι προκαταρκτικές σύνοδοι στην Ε.Ε. ενόψει της τακτικής συνόδου κορυφής στις 24 Ιουνίου όπου το πρόβλημα με την Τουρκία θα απασχολήσει εκ νέου.
Η Αθήνα έχει διαμηνύσει προς όλες τις πλευρές ότι το σκηνικό των τουρκικών προκλήσεων δεν μπορεί να συνεχιστεί και να καθιστά την Ελλάδα «υπό διαρκή πολεμική απειλή». Η αίσθηση αυτή είναι αντιληπτή στις δυτικές πρωτεύουσες, ιδίως υπό το φως των εκβιασμών της Αγκυρας στο ΝΑΤΟ (για Φινλανδία-Σουηδία) και κατ’ επέκταση και στην Ε.Ε., προκαλώντας εύλογα ερωτήματα για τους σχεδιασμούς του Τ. Ερντογάν στο εσωτερικό της Τουρκίας αλλά και στις σχέσεις με τη Δύση.
H εκτίμηση που διαμορφώνεται σε Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον είναι πως ο Ερντογάν κινείται με βασικό γνώμονα την επανεκλογή του και αυτό το πολιτικό πρόβλημα της Τουρκίας τείνει να εξελιχθεί σε διεθνές ζήτημα. Διπλωματικές πηγές δεν αποκλείουν περαιτέρω όξυνση της αντιδυτικής ρητορικής της κυβέρνησης Ερντογάν, όπως συνέβη μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016. Υπό το πρίσμα αυτό καμία ξένη δύναμη δεν διανοείται να στείλει μήνυμα για τις τυχοδιωκτικές κινήσεις Ερντογάν, θεωρώντας ότι θα περιπλέκονταν χειρότερα τα πράγματα.
Το ερώτημα είναι τι θα γίνει εάν ο πρόεδρος της Τουρκίας αποφασίσει να κλιμακώσει την ένταση στα εξωτερικά μέτωπα για να ανατρέψει έτσι τις εξελίξεις στο εσωτερικό. Αλλωστε και στο παρελθόν είχε εφαρμόσει με επιτυχία αυτή την τακτική.
Οι τάσεις του 2020
Ανάλογες τάσεις στην κοινή γνώμη είχαν καταγραφεί και το 2020, από την ένταση στον Εβρο στις αρχές Μαρτίου έως το φθινόπωρο στην κορύφωση της έντασης στο Αιγαίο. Τον Μάρτιο του 2020 η εταιρεία Konsensus έδινε στον Ερντογάν 50% και τον Αύγουστο η Sonar 50,5%, ενώ το χαμηλότερο ποσοστό σε αυτό το διάστημα αποτυπωνόταν στη μέτρηση της Optimar τον Ιούλιο και ήταν 38,4%, υψηλότερο κατά πολύ από τα ποσοστά που του έδινε η ίδια εταιρεία πριν από τις κρίσεις του 2020. Και τα ενδιάμεσα ποσοστά της Metropoll κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση.
Το ίδιο φαινόμενο αποτυπώνεται και στις μετρήσεις του 2022, με τα ποσοστά του Τ. Ερντογάν να κινούνται σταθερά σε όλες τις μετρήσεις γύρω στο 40% από τις αρχές του χρόνου μέχρι τον Απρίλιο και τον Μάιο να ανεβαίνουν σταθερά. Οι παράμετροι σε αυτές τις μετρήσεις βέβαια δεν είναι σταθερές και από δημοσκόπηση σε δημοσκόπηση αλλάζουν τα πρόσωπα απέναντι στον πρόεδρο της Τουρκίας ενόψει των εκλογών. Σε κάποιες μετρήσεις τοποθετείται ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Ε. Ιμάμογλου, σε άλλες ο δήμαρχος Αγκυρας Μ. Γιαβάς και σε ορισμένες ο πρόεδρος του CHP Κ. Κιλιτσντάρογλου ή ακόμα και η πρόεδρος του ΙΥΙ, Μ. Ακσενέρ.